Hebben we dan als rijke westerlingen de top van de geluksboog bereikt? Waarom zijn we dan toch nog ongelukkig? Depressie, burn-out, angst, verveling, chronische vermoeidheid, existentiële twijfel en onmacht, verzuring, zelfmoord. Wanneer voegen we ze officieel toe aan het lijstje welvaartsziekten?
Hoezeer ik ook mijn behoeften bevredig, ik ervaar mijzelf en de wereld als gebroken, verbrokkeld, onaf.
Dat bewustzijn wordt schrijnender met de leeftijd. Toch op scharniermomenten als de middenleeftijd, kinderen die het huis verlaten of het pensioen.
Het is niet ongewoon dat we dan grijpen naar de oude oplossing van meer behoeftenbevrediging: een nieuwe partner, een sportwagen, spannende reizen…
Dat houdt wel even bezig, maar blijvend bevredigen doet het niet. Het leven vraagt een authentieker en alomvattender antwoord.
Verlangen gaat uit naar iets anders, niet naar meer van hetzelfde
De theologen Peters en Jacobs wijzen erop dat we niet verlangen naar meer om meer van hetzelfde te krijgen, wel om de andere kant te zien van onze behoeften.
Is er in dit leven nog iets anders dan behoeftenbevrediging?
Ja, zeggen Peters en Jacobs. Verlangen is niet de overtreffende trap van behoefte. Het gaat uit naar iets anders.
Behoeften worden bevredigd, maar laten leeg achter. Verlangen wordt nooit voldaan, maar vervult.
Behoeften gaan uit naar eindige, concrete dingen en bieden bevrediging die altijd eindig is. Verlangen gaat uit naar het oneindige, het absolute, het sublieme.
Wat komt eerst?
Is verlangen naar het oneindige geen luxeprobleem? Onze behoeften bevredigen, dat komt toch zeker eerst. Als die voldaan zijn en er blijft nog tijd en energie over, dan zullen we ons wel bezighouden met het oneindige.
Dat is een populaire toepassing van de behoeftenpiramide van de Amerikaanse klinisch psycholoog Abraham Maslow (1908-1970). Die misschien wel zijn inspiratie haalde bij de gevleugelde uitspraak van toneelschrijver en dichter Bertolt Brecht uit 1928 ‘Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral’.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.