Goede vrienden, niemand heeft God ooit gezien. Zo staat het al in de proloog aan het begin van het Johannes-evangelie. God woont in het ontoegankelijk licht. Hij behoort niet tot deze geschapen wereld. Hij is onzichtbaar, onuitsprekelijk. Hij gaat alles wat bestaat te boven. Maar de Schrift zegt ook dat Hij zich kenbaar heeft willen maken. Dat Hij naar ons toegekomen is om bij ons te wonen. Meer nog: om helemaal van ons te zijn en ons bestaan te delen. Het is de zin van het feest dat we vandaag vieren. Hij heeft aan Maria gevraagd of ze de moeder wou worden van zijn Zon. We prijzen haar vandaag met heel de Kerk dat ze geantwoord heeft: “Avvenga per me secondo la tua parola”.
Waarom wil God bij ons wonen? Natuurlijk zoeken ook wij mensen de nabijheid van anderen. We zoeken steun en geborgenheid. Een mens leeft niet voor zichzelf alleen. Wij kunnen niet zonder de anderen. Maar Hij is God, geen mens. Wat heeft Hij dan in ons gezien? Waarom wil Hij bij ons komen? Wat kan Hij bij ons vinden dat Hij nog niet heeft? En waarom heeft Hij willen worden zoals wij? De Schrift zegt dat het is omdat Hij ons liefheeft, omdat wij mensen en deze schepping Hem alles waard zijn. Uit liefde: dat is inderdaad het enige antwoord. Maar het verklaart niets. Want het roept alleen de andere vraag op: waarom heeft Hij ons zo lief? Op die vraag is geen antwoord. Het blijft het geheim van zijn liefde. Zo wil Hij God zijn: niet voor zichzelf maar voor ons. Dat is het geheim waarvan Paulus zegt dat het van eeuwigheid verborgen was maar nu openbaar is geworden door de menswording van Gods Zoon.
Het valt op in het verhaal van de aankondiging dat God zich niet opdringt, dat Hij niet dwingt, dat Hij niet wil handelen zonder de medewerking van de mens. Hij roept Maria, nodigt haar uit, vraagt haar. Het is zoals het in het boek van de Apocalyps zo mooi staat geschreven: “Ecco, sto alla porta e busso. Se uno ascolta la mia voce e mi apre, io verro da lui.” Dat is er met Maria gebeurd: zij heeft Gods stem gehoord, zij heeft de deur geopend, en de Heer is binnengekomen. Dat is de onmacht van de liefde. Zij moet aankloppen en wachten tot men open doet. Zonder het ja van de mens blijft God onmachtig. Maar als de mens antwoordt, dan wordt alles mogelijk.
Ooit kwam men aan Jezus zeggen dat zijn moeder en zijn broeders buiten op Hem wachtten en Hem wilden spreken. Hij heeft toen naar zijn leerlingen gewezen en gezegd: “Mia madre e i miei fratelli sono coloro che ascoltano la parola di Dio e la mettono in pratica”. Het is precies wat Maria heeft gedaan: ze heeft Gods woord gehord en ernaar gehandeld. Zij heeft haar Zoon niet alleen in haar lichaam maar ook in haar hart met haar groot geloof ontvangen.
Toch was ook voor haar niet alles vanzelfsprekend. Ze wordt begroet met die mooie woorden die we in de liturgie nog altijd mogen uitspreken: “Il Signore è con te”. Dat is het geheim van Gods liefde: dat Hij er wil zijn voor ons. Dat is niet vanzelfsprekend. Niet voor ons maar ook niet voor Maria: zij schrikt van dat woord. De engel stelt haar gerust: vreest niet. En hij zegt ook waarom: Gij hebt genade gevonden bij God. Al wat God haar zal vragen zal niets anders zijn dan een teken van zijn grote liefde. En als haar gezegd wordt dat ze een Zoon zal ontvangen, dan nog stelt ze vragen. Hoe zal dit geschieden daar ik geen man beken? Pas als ze hoort dat ook dat het werk zal zijn van Gods genade geeft ze haar ja-woord: Mij geschiede naar uw woord. Zij heeft niet onmiddellijk ja gezegd, niet lichtzinnig geantwoord. Haar ja-woord was bewust en vrij.
Vrienden, Maria is het beeld van de Kerk. Wat zij heeft gedaan, daartoe zijn wij geroepen. “Mia madre e i miei fratelli sono coloro che ascoltano la parola di Dio e la mettono in pratica”. Ook vandaag staat Hij aan de deur en klopt Hij aan. Het is de roeping van de Kerk en van elk van ons om te antwoorden, bewust en vrij, in woord en daad. Ook voor ons is dat niet vanzelfsprekend, niet zonder vragen. We leven niet meer in een wereld en samenleving waar het christelijk geloof vanzelfsprekend is. De moderne samenleving wordt meer en meer gekenmerkt door secularisatie en pluralisme. Maar ook in deze samenleving zijn we geroepen te getuigen van Gods liefde. Niet te verwonderen dat ook wij ons soms bevreesd afvragen “Come avverrà questo, poiché non conosco uomo?” Maar aan de Kerk vandaag, met alle vragen en uitdagingen, klinkt dezelfde boodschap: “non temere”. Ook haar wordt gezegd: “Hai trovato grazia presso Dio”. En ook zij wordt altijd weer overschaduwd door Gods Geest.
Vrienden, laten we vandaag in grote vreugde en dankbaarheid dit feest van de boodschap aan Maria vieren. Ook in grote hoop en vertrouwen. De Kerk is en blijft geroepen, niet alleen om Gods woord te verkondigen, maar om het eerst zelf te horen en ernaar te handelen Laten we dankbaar zijn voor de wijze waarop Paus Franciscus ons daarbij helpt. Geen Kerk die zich afsluit van de wereld en zich opsluit in zichzelf. Maar een Kerk die meeleeft en meevoelt met de mensen, vooral met hen die arm zijn of hoe ook het slachtoffer van de globalisering van de onverschilligheid. Een Kerk dicht bij de mensen is. Dat is het juist wat we vandaag vieren: God die niet alleen dicht bij ons wil zijn, maar zelf ons bestaan heeft willen delen, mens onder de mensen.
