Lukas vertelt ons dat bij de geboorte van Jezus Jozef en Maria te Bethlehem zijn omwille van een volkstelling die keizer Augustus heeft verordend. De keizer wil de omvang van zijn macht kennen. Hij wil belastingen heffen. Het is in deze context van macht en heerschappij dat de geboorte van Jezus plaats grijpt. Onmiddellijk valt het contrast op met diegene die geboren wordt, die later de minste van de mensen zal worden. Die aan het kruis als slachtoffer van die macht zal ten onder gaan.
Alles gebeurt in uiterste eenvoud. “Een pasgeboren kind, in doeken gewikkeld en liggend in een kribbe”. Tot driemaal toe wordt het herhaald. Om ons te doen aanvoelen: kijk, dat is het, niets meer dan dat. Natuurlijk is ook sprake van een licht dat de herders omstraalt en van de engelen die Gods lof zingen. Maar het is niet daaraan dat ze Hem herkennen. Er is alleen “een kind in doeken gewikkeld en liggend in een kribbe”. Er worden geen grote massa’s op de been gebracht. Hoewel er veel volk is voor de volkstelling. Er is alleen sprake van enkele herders. Zij verwijzen al naar al diegenen, armen van geest, die zijn leerlingen zullen worden.
Toch verwijst juist die eenvoud naar het mysterie van Gods komst. Want daarover gaat het met Kerstmis: over God die ons tegemoet komt. Niet om even langs te komen en dan weer verder te gaan. Maar om ons bestaan te delen. Hij is één van de onzen geworden. Daarom heeft Hij zich zo klein gemaakt. Doorheen de schamelheid en armoede wordt het duidelijk wie Hij is. God is niet in zijn hemel gebleven. Hij is afgedaald om bij ons te zijn, om één van de onzen te worden. Om ons bestaan te delen. Niet alleen de goede maar ook de kwade dagen. Ook het onrecht, de onmacht, ook het lijden en de dood. Hij is niet gekomen als een keizer, bezorgd om de uitbreiding van zijn macht. Hij is gekomen uit liefde. Omdat wij mensen en deze wereld Hem alles waard zijn.
Er was geen plaats voor hen, staat er. Waarom niet ? Het is van alle tijden: schamelheid en armoede trekken niet aan. Armoede stoot af. De arme en de vreemdeling horen er niet bij. Omdat ze niet zijn als wij, omdat ze onze vanzelfsprekendheden, onze verworvenheden, onze wereld in vraag stellen. Ook God is anders, helemaal anders. Hij komt van elders, ‘van al zo verre’, zegt het oude kerstlied. Is het dan zo onbegrijpelijk dat men ook Hem niet opmerkt, laat staan dat men Hem aanvaardt? Hij is God. Zijn gedachten zijn niet de onze.
Juist daarin is Hij zo anders dan wij: dat Hij oog heeft voor wat niet aantrekkelijk is; dat Hij omziet naar hen die wij niet zien. Later zal Jezus zich met hen identificeren: “Wat gij aan de minste van de mijnen hebt gedaan, dat heb je aan Mij gedaan”. Het kind in de kribbe verwijst naar hen, de minsten van de zijnen. Hoe kunnen we anders dan daarbij ook denken aan het lot van zovelen die vandaag op de vlucht zijn. Op de vlucht voor geweld of armoede. Natuurlijk is de problematiek complex. Natuurlijk kan alles niet ongecontroleerd gebeuren en moet er gewerkt worden aan langetermijnoplossingen in de landen van herkomst. Maar ondertussen zijn ze op de vlucht. Sommigen van hen zijn hier. Sommigen al heel lang. Ze moeten in hun waardigheid erkend worden. Het zijn niet eerst papieren die hun deze waardigheid verlenen. Die hebben ze onvervreemdbaar. Omdat ze mensen zijn. Paus Franciscus schrijft het ter gelegenheid van de aanstaande Werelddag van de Migrant en de Vluchteling: “Mensen zijn belangrijker dan dingen en de waarde van een instelling wordt gemeten aan de manier waarop zij het leven en de waardigheid van de menselijke persoon behartigt, vooral wanneer mensen kwetsbaar zijn.”
Kerstmis is het feest van de solidariteit. Als God het de moeite vond mens te worden voor en met ons, dan opdat ook wij mensen zouden worden met en voor elkaar. Ook na wat in Berlijn is gebeurd mogen we de haat en de wraak niet in ons hart binnen laten. We mogen ons niet afsluiten en ons op onszelf terug trekken. We moeten ons verzetten tegen wat paus Franciscus de globalisering van de onverschilligheid noemt. Niet wat een mens voor zichzelf kan verwerven maar wat hij voor een ander kan betekenen, dat maakt het leven de moeite waard geleefd te worden. Zo eert men God. En alleen zo komt vrede op aarde.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.