"De encycliek Laudato Si over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis werd 7 jaar geleden gepubliceerd en is voor Ecokerk een blijvende inspiratie. Gebaseerd op de oproep van paus Franciscus tot een dringende ecologische bekering waarbij zowel de schreeuw van de aarde van de armen wordt beantwoord, werkt Ecokerk aan actiegerichte eco-spiritualiteit". Zo opende Patrick Naulaerts, coördinator van de Attent werkgroep Ecokerk de eerste samenkomst van de ecokerkraad die op twee plaatsen werd georganiseerd: 18 juni in Malle en 25 juni in Antwerpen.
Over het opzet zei hij: "Als gelovigen staan wij open voor de oproep om duurzaam en verbonden om te gaan met de aarde, haar bewoners en bodemschatten. Maar om dit te bewerkstelligen is een andere manier van leven, van samen leven, nodig. Daartoe willen we onze plaatselijke gemeenschappen bewust maken van de eco-problematiek (klimaat, milieu, biodiversiteit, roofbouw van grondstoffen, duurzaamheid, solidariteit, rechtvaardigheid, een economie dienstig aan alle mensen, ...) en hen sensibiliseren/enthousiasmeren om samen, maar ook individueel of als gezin, lokaal werk te maken van een integrale ecologie.”
De ecokerkraad wil dit mogelijk maken door de werking van Ecokerk en andere eco-organisaties voor te stellen en de deelnemers ideeën en ‘good practices’ te laten uitwisselen. Drie organisaties stelden zich vervolgens voor: Youth For Climate (Dimo Pambudi) Grootouders voor het Klimaat (Hugo Van Dienderen) en Ecokerk -Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede (Karel Malfliet).
Youth For Climate
Dimo Pambudi, uit Indonesië is één van de internationale studenten in Leuven, betrokken bij Youth For Climate (YFC). Hij studeert duurzame ontwikkeling. In Antwerpen vertelde hij dat hij bij zijn aankomst hier twee jaar geleden eerst 14 dagen in isolatie moest blijven. Daarna ging hij met een kotgenote mee naar de Engelstalige viering. Hij zocht op wat op internet te vinden was over onderwijs, kerk, klimaat en milieu-rechtvaardigheid en ontdekte het bestaan van de encycliek Laudato Si. Tot zijn verbazing ging de preek ook over Laudato Si. Toch was het nu pas met de uitnodiging voor de ecokerkraad dat hij kerkelijk geëngageerden ontmoet over Laudato Si. Hij hoopt dat er samen meer acties kunnen komen om een klimaatrechtvaardige wereld op te bouwen, want iedereen moet zijn deel doen…
YFC is een beweging van scholieren en studenten, jonger dan 20 jaar en geïnspireerd door Greta Thunberg, die sinds augustus 2018 elke vrijdag de lessen staakt om op straat klimaatactie te eisen, voor het parlement van Zweden, en heeft het opzet om zoveel mogelijk mensen te mobiliseren en te activeren, overal in de wereld, omdat de klimaatcrisis iedereen aangaat, niet alleen de jonge generaties, en alle grenzen overschrijdt. “Ik geloof dat iedereen kan meewerken om deze beweging te versterken.”
YFC bestaat uit jongeren uit alle regio’s van België, maar met een sterkere deelname vanuit Wallonië en Brussel. Ook de internationale studenten en inwoners zijn er bij betrokken. YFC is lid van de Klimaatcoalitie - net zoals Ecokerk en de Grootouders voor het Klimaat - en heeft twee werkgroepen: een die acties voert zoals schoolstaking en één over diversiteit en intersectionaliteit. Deze groep is gericht op solidariteit wereldwijd. Youth for Climate is opstandig en direct, omdat de klimaatcrisis urgenter is dan ooit tevoren. “We willen blijven vechten voor onze toekomst. We weten dat verandering mogelijk is. Zijn we te jong om het verschil te maken. Zijn we naïef? Misschien... maar wij doen ten minst ons deel.”
De kernwaarden waar YFC voor opkomt zijn: klimaatrechtvaardigheid, sociale rechtvaardigheid en systeemverandering. Een kaart in blauw en rood maakt meteen duidelijk waar klimaatrechtvaardigheid om gaat : landen in de blauwe zones hebben meer mogelijkheden om zich aan te passen aan de klimaatveranderingen en om rampen te bestrijden. Tegelijk consumeren en vervuilen landen in de blauwe zone ook meer. Landen in de rode zone hebben minder mogelijkheden om zich te wapenen tegen de klimaatcrisis, waar ze zelf ook veel minder aan bijdragen.
Klimaatrechtvaardigheid en sociale rechtvaardigheid hebben dus alles met elkaar te maken en er moet ook tegelijk aan worden gewerkt. De jonge klimaatactivist Yusuf Baluch uit Pakistan legt in een citaat het verband met systeemverandering: “De klimaatcrisis is veroorzaakt door dit kapitalistische, kolonialistische en uitbuitende systeem, waarvan kwetsbare gemeenschappen in het Zuiden de last dragen. Ze lijden elke dag terwijl de welvarende en rijke landen ervan profiteren. We moeten mensen boven winst stellen (#PeopleNotProfit) en vechten voor klimaatrechtvaardigheid”.
Om de mentaliteit van mensen te veranderen zijn godsdiensten belangrijk, besluit Dimo, omdat ze mensen dieper gemotiveerd kunnen maken. En dus is hij blij om in de ecokerkraad samen te zijn, vanuit allerlei achtergronden, en om het gesprek aan te gaan voor een betere toekomst en verdere rampen een halt toe te roepen en de boodschap duidelijker te verspreiden en concrete acties te voeren.
Grootouders voor het klimaat
Hugo Van Dienderen opent zijn presentatie met een foto van zijn jongste kleinzoon. "Welke toekomst staat hem te wachten? Als hij mijn leeftijd zal hebben,79 jaar en als we niets doen, dan zal hij 25x meer droge periodes meemaken. En tegenwoordig maken we ook al wat mee. En gelukkig woont hij niet in het Zuiden van deze planeet. Dat baart dus zorgen en verklaart ook waarom ik actief ben bij GVK, een jonge burgerbeweging. Want de klimaatcrisis is een enorme bedreiging voor de volgende generaties, en eigenlijk voor al het leven op deze blauwe planeet".
"In 2019 waren we met 10 grootouders toen Anuna De Wever opriep om niet naar de les te gaan en wij stonden langs de weg om hen aan te moedigen. Die tien zijn er ondertussen veel meer geworden. We delen de mening van Anuna, van Dimo, dat eigenlijk het hele systeem moet veranderen. Het is zeker niet voldoende dat we allemaal met elektrische auto’s gaan rijden. Neen, het moet economisch anders. Klimaatrechtvaardigheid kwam al sterk naar voor bij Dimo, en is ook voor ons belangrijk. We hebben beslist er een werkgroep over op te richten, mét mensen met armoede-ervaring, mensen met kleur, mensen uit de gele hesjesbeweging, mensen met een vakbondsbeweging,… Al die groepen wiens stem moet gehoord worden over sociale rechtvaardigheid."
"De voorbije drie jaar werden ook regionale werkingen opgericht: in de Kempen, in Antwerpen,… We denken ook dat liefde voor de natuur een goed begin is en daarom stimuleren we ook de zorg voor kleine natuurgebieden en komen op voor het behoud ervan. Bv. De Keer in Wommelgem/Ranst, een van de laatste ‘wetland’-gebieden. We hebben ook tal van ambassadeurs: schrijvers, oprichters van banken, actrices/acteurs, voormalige politici, emeriti professoren,…"
Er gebeuren tal van positieve dingen. Hugo verwijst bijvoorbeeld naar het succes van Ecopower. "Het begon in de jaren ’90 met een handvol aandeelhouders van de coöperatie en heeft er nu meer dan 65.000. Ze zijn nu de grootste en goedkoopste leverancier van 100% groene energie. Wegens de hoge energieprijzen zijn er nu ook heel veel aanvragen om coöperant te worden, maar er kunnen maar mensen toetreden naargelang er 100% groene energie kan bijkomen, bijvoorbeeld op zee."
De grootouders zijn ook actief bij Klimaattops. Zo werd er van Edinburgh gestapt naar Glasgow om er de bekommernissen van allerlei bewegingen voor senioren en van de Gezinsbond over te brengen aan de Belgische delegatie. De volgende klimaattop is in Egypte. Te ver om naar toe te gaan, maar zal er worden gefietst van Oostende via Waals-Brabant naar Limburg. De grootouders zullen er ook bij zijn op de grote klimaatbetoging van 23 oktober in Brussel.
Hugo vertelt tenslotte dat de Grootouders ook hun communicatiestijl hebben aangepakt. Mensen allerlei cijfers en statistieken tonen en toelichten, dat werkt niet. “We hebben geleerd dat we moeten zoeken naar wat ons verbindt in een gesprek over klimaat en milieu, wat onze gemeenschappelijke waarden zijn. Dan kunnen we daar op voortbouwen”. Wie interesse heeft, kan intekenen op de wekelijkse nieuwsbrief of kan lid worden – je krijgt er dan het “ABC van het klimaat” bij, een boekje geschreven door Hugo samen met zijn dochter en kleindochter.
