Goede vrienden,
Overmorgen, zondag 17 oktober, start in de lokale kerken overal ter wereld de voorbereiding van de zestiende Algemene Bisschoppensynode. Die bijeenkomst zal plaatsvinden in oktober 2023 en heeft als thema Een synodale Kerk: communio, participatie en missie.
Het pleidooi van onze paus voor een synodale Kerk, waarin we samen op weg gaan, luisteren naar Gods Woord en onderscheiden in Jezus’ geest, komt niet uit de lucht gevallen. Al in 2013, in het eerste jaar van zijn pontificaat, verwoordde paus Franciscus in De Vreugde van het Evangelie zijn kijk op de Kerk als een samen gedragen verantwoordelijkheid. ‘Ik denk niet dat men van het pauselijk magisterium moet verwachten dat er voor alle vragen die betrekking hebben op Kerk en wereld eens en voor altijd een volledige uitspraak wordt gedaan. Het is niet aangewezen dat de paus de plaatselijke bisschoppen vervangt in het onderscheiden van de problemen die zich op hun grondgebied aandienen. In die zin voel ik de noodzaak om verder werk te maken van een heilzame “decentralisatie”.’ (EG, nr. 16)
Acht jaar later slaat Paus Franciscus samen met bisschoppen van over de hele wereld de hand aan de ploeg. Vandaag nodigt hij ons allemaal uit mee te denken over hoe de Kerk een zaak van samen kan zijn, een volk van genade dat loskomt ‘van structuren die een valse bescherming geven, van normen die ons tot onverbiddelijke rechters maken, van gewoontes waarin we ons comfortabel voelen, terwijl er buiten een uitgehongerde menigte wacht en Jezus maar voor ons blijft herhalen: “Jullie moeten hun te eten geven.” (Mc 6, 37)’ (EG, nr. 49) Een synodale dynamiek moet elk bisdom helpen zoeken naar de beste weg om te komen tot een hechte gemeenschap, een reële solidariteit en een vreugdevolle evangelisatie.
Ik sluit mij graag aan bij de oproep van paus Franciscus. De tijd tussen oktober 2021 en april 2022 zie ik als een waardevolle luisterfase voor ons eigen bisdom, die we zullen afronden op de diocesane familiedag op Paasmaandag 18 april 2022. Laat ons de komende maanden samen bidden, het evangelie delen, respectvol naar elkaar luisteren en, onder leiding van de Geest, onderscheiden wat de elementen zijn die een synodale Kerk in ons bisdom dichterbij brengen (kansen) of in de weg staan (belemmeringen).
Mag ik jullie vragen die kans te baat te nemen en met elkaar daarover in gesprek te gaan? En als jullie dat wensen en nuttig vinden, kun je de uitkomsten van jullie overleg bezorgen, graag ten laatste tegen eind januari 2022. Jullie bedenkingen en suggesties zijn heel welkom, en een samenvatting ervan nemen we zeker op in de synthese die we in de lente van 2022 aan Rome zullen bezorgen. Klik daartoe deze link aan: https://forms.gle/9K9mRdmAGKfMtZh79
Daar vind je een document waarop je kansen en belemmeringen kunt invullen.
Tegelijkertijd zullen we vanuit het bisdom de opgestarte synodale processen van de voorbije tijd voortzetten en optimaliseren. Ik som enkele van die processen op.
- We maken verder werk van het synodaal proces met jongeren dat al een hele tijd aan de gang is. Meer dan 10.000 jongeren van ons bisdom werden gepolst naar hun verwachtingen ten aanzien van de Kerk. In december 2021 zal het rapport van dat grootschalige synodale proces verschijnen. Hun verwachtingen moeten zeker een plaats krijgen in het verslag voor Rome, te meer daar onze paus oproept om vooral ook jongeren te beluisteren.
- Het driejarig traject missionaire pastoraal, waarvan we het startschot gaven op het jongste Oriëntatiefeest, bouwen we verder uit in het perspectief van een meer synodale Kerk. Dit jaar ligt de focus op delen en bidden met en vanuit het evangelie. Volgend jaar leggen we de link naar de vreugde van de verkondiging en in het derde jaar wenden we de blik naar de gemeenschap. Onder impuls van de synode zullen we dan vooral aandacht besteden aan hoe we samen Kerk vormen, hoe we inspraak organiseren, participatie bevorderen, overleggen en beslissingen nemen.
- Ook het overleg met priesters willen we verder intensiveren. De groep van jong gewijde priesters brengen we, in het kader van het medewerkersbeleid, vaker bijeen voor gebed, bezinning en reflectie over de eigen spiritualiteit en de toekomst van de Kerk. Het is ook mijn verlangen om, in het spoor van de dekensessie, pastoors en coördinatoren samen te brengen om collegialiteit en onderlinge betrokkenheid te versterken.
- Ook wie buiten de zichtbare kerkelijke grenzen leeft, moet aan het proces van een meer synodale Kerk kunnen deelnemen. Paus Franciscus hecht veel belang aan het advies van welwillende buitenstaanders. Ze zijn vaak een grote hulp om jezelf beter te begrijpen. Daarom zullen we op het niveau van het bisdom ook in gesprek gaan met groepen ‘critical friends’, mensen uit de wereld van cultuur, wetenschap, ngo’s e.a.
- Het spreekt ten slotte vanzelf dat ook bestaande overlegorganen zullen betrokken en geraadpleegd worden: priesterraad, diocesane commissie permanent diaconaat, de raad van religieuzen, dekenvergadering, adviesgroep parochiepastoraal, IPB e.a.
Het is een mooi en uitdagend proces dat voorligt, een kans tot verdieping en verbinding. Natuurlijk is het belangrijk dat we in de lente een rapport met onze bevindingen aan Rome kunnen bezorgen. Maar nog belangrijker is dat we daarna op dat ingeslagen pad van synodaliteit verder gaan.
Een kleine doch niet onbelangrijke stap op die weg kan zijn om onze vergaderingen voortaan te starten met een korte uitwisseling over het evangelie van de dag of van de komende zondag. Ook CCV en Kerk·in·zicht bieden interessante impulsen voor uitwisseling rond een evangelietekst. Of je kunt ook starten met het mooie onderstaande gebed dat paus Franciscus aanreikt. Van oudsher wordt het gebruikt op concilies, synodes en andere kerkelijke bijeenkomsten. Het nodigt de Heilige Geest uit om nu ook te werken in ons midden, ons hart te verruimen en het Licht op ons pad te zien.
+ Lode Aerts,
Bisschop van Brugge
Wij staan voor U, Heilige Geest
Wij staan voor U, Heilige Geest,
in Uw naam komen we samen.
U die onze raadgever zijt,
kom tot ons,
sta ons bij,
woon in onze harten.
Leer ons wat we moeten doen
en toon ons de weg die we samen moeten volgen.
Behoed ons ervoor,
kwetsbaar en zondig als we zijn,
de richting kwijt te raken
en verwarring te veroorzaken.
Laat niet toe
dat onwetendheid ons op het verkeerde pad brengt.
Geef ons de gave van onderscheiding:
dat we ons laten leiden door wat waar en goed is
zonder dat vooroordelen onze daden beïnvloeden.
Breng ons tot eenheid in U:
dat waarheid en gerechtigheid ons tot gids zijn
op de weg naar het eeuwig leven.
Dit vragen we U,
Gij die werkt in alle tijden en alle plaatsen,
in gemeenschap met de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen.
Amen.
