Eén op de vijf aardbewoners zal in 2050 een oudere zijn. In het licht daarvan lanceert paus Franciscus op 25 juli de eerste ‘Werelddag voor grootouders en ouderen’. We praatten met Krista Carreel, ervaren pastor in het woonzorgcentrum Sint-Vincentius in Kaprijke, over de grote thema’s die tijdens de Werelddag aan de orde zijn.
De Werelddag heeft allereerst tot doel te tonen dat God – en dat de Kerk – ouderen echt nabij wil zijn. Dat is in Covidtijden, waar ouderen soms in dramatische omstandigheden ziek werden en stierven, geen loze gedachte. Krista Carreel is dankbaar dat de woonzorggroep Zorg-Saam (Zusters Kindsheid Jesu) waartoe Sint-Vincentius behoort, ervoor ijverde geen enkele oudere alleen te laten sterven. “We hebben al het mogelijke gedaan opdat ook de familie bij een nakend overlijden afscheid kon nemen. In de allerlaatste fase kon er zelfs gewaakt worden Hoed af voor onze verantwoordelijken, die dat hebben ondersteund, al voelde je de spanning daarrond. Zeker in een eerste fase, toen beschermings- en testmateriaal schaars waren. Maar we hebben, trouw aan onze missie, de menselijkheid niet uit het oog verloren, vind ik.”
Dat raakt aan iets anders wat paus Franciscus onder de aandacht wil brengen: de oproep aan jongere generaties om ouderen werkelijk te waarderen. “Hoe kijken we als samenleving naar ouderen”, vraagt ook Krista zich af: “Zien we alleen de aftakeling? Nochtans is er naast de last van de ouderdom ook de levenswijsheid, de ervaring, de soms verbazende veerkracht bij moeilijkheden, het vermogen om de dingen te nemen zoals ze komen.”
Dat is wat een recente tekst van de Pauselijke Academie voor het Leven ‘het leerambt van de zwakheid’ noemt.
Ook gebrokenheid
“Je kunt niet in het algemeen poneren dat ouderen vandaag ‘goed’ of integendeel ‘slecht’ omringd zijn”, meent de Kaprijkse pastor. “Ik zie in ons woonzorgcentrum een heel verscheiden beeld. Sommige ouderen ontvangen weinig bezoek, bij anderen komen kinderen en kleinkinderen geregeld over de vloer. In onze cultuur mogen we het concept ‘familie’ alvast niet idealiseren. Er bestaat ook gebrokenheid binnen families waardoor mensen soms vrij alleen in het leven staan. Tegelijk, en gelukkig, voelen kinderen vaak aan dat ouderen hun wortels uitmaken. En dat ze, wanneer ze die doorsnijden, ook zichzelf buitenspel zetten.”
Wat kunnen we dan zoal van ouderen ontvangen? “Ik blijf me verwonderen over de veerkracht van velen van hen. Hoe ze omgingen en nog omgaan met moeilijkheden: allerlei tegenslagen in het leven, het verlies van familieleden of een partner, lichamelijke beperkingen. Mooi hoe ze ondanks alle fragiliteit daar toch een weg doorheen weten te vinden.” Krista spreekt de hoop uit dat die kracht zichtbaarder wordt en onze samenleving meer inspireert. “Terecht zuchten jongeren dat ze onder de Covidmaatregelen gebukt gaan. Maar ouderen ondergaan eenzelfde lot en ongetwijfeld kunnen jongeren iets leren van hoe die daarmee omgaan.”
Getuig maar
Ten slotte wil paus Franciscus met het initiatief van de ‘Werelddag’ ouderen ook aanmoedigen om van hun geloof te getuigen. Een terechte oproep, vindt Krista, die telkens weer getroffen wordt door de evangeliserende capaciteit van ouderen. “Soms aarzelen ze zelf of ze als gelovige nog iets te betekenen hebben. ‘Vroeger zong ik in het koor, nu kan ik amper nog iets’, klinkt het dan.” Bovendien merken ze zowel bij de jongere zorgmedewerkers als bij de eigen kinderen en kleinkinderen een groeiende vervreemding van het geloofsleven. “’Getuig toch maar van je geloof, je hebt écht wel iets te bieden’, moedig ik hen aan. Jongere mensen staan daar trouwens meer voor open dan we doorgaans denken.”
“Ook onuitgesproken is de gelovige getuigeniskracht van ouderen niet gering. Bij de beperkte eigen kameraankleding die ze meebrachten, hoort vaak religieuze iconografie. Je beseft meteen hoe dierbaar hen dat is. Bovendien wordt er in de stilte van de kamer echt veel gebeden, soms zelfs hardop en hoorbaar tot in de gang. Ten slotte: symbolisch en sacramenteel waren onze ouderen tijdens de lockdown van grote betekenis voor de geloofsgemeenschap.
Terwijl vieren in kerkgebouwen vaak niet haalbaar was, hielden zij op de afdelingen van wzc’s het liturgische vuur brandend.”
Diep doorleefd
Af en toe is Krista de schroomvolle getuige van een uitzonderlijk en diep doorleefd geloof van een bewoner. “Zo is er een dame die naar het einde aan het gaan is en die dat echt beleeft als een overgave aan Christus. Natuurlijk kent zij ook het verdriet van het loslaten, maar daar doorheen straalt een diepe dankbaarheid. De intensiteit en zuiverheid waarmee zij dat beleeft, is veeleer zeldzaam. Maar wat een krachtige getuigenis.”
Peter Vande Vyvere
- Dit artikel verscheen in het juni-nummer 2021 van KERKPLEIN - tijdschrift van het bisdom Gent. Ean jaarabonnement (vier nummers) kost 12 euro. Alle info vind je hier
