Lezingen 14e zondag door het jaar C:
Jesaja 66, 10-14c: 'Als een moeder zal ik u troosten'
Galaten 6, 14-18: 'Roemen op het kruis van de Heer'
Lucas 10, 1-12.17-20: 'Uw vrede zal op hen rusten'
Homilie
Zusters en Broeders, beste familie en vrienden. Beste Mathias.
Bij de voorbereiding van deze viering vroeg ik mij af welke boodschap de lezingen van deze zondag ons geven in de concrete context van de priesterwijding. Ik zou vandaag antwoorden:
De priester gaat op weg, maar niet alleen; hij is een man van relaties in beweging.
Dit thema beantwoordt in de eerste plaats aan de algemene mensvisie in de Bijbel. De mens is een persoon, en dat is meer dan een individu. Enkel door met anderen op stap te gaan, groeit hij, menselijk en spiritueel. Ik vind dit terug in de lezingen van vandaag, maar ook in het interview dat je gegeven hebt, Mathias. (Zie: Dubbelinterview met kandidaat-priesters Mathias en Orlando - ook in Kerkplein, juni 2022)
De eerste lezing uit de profeet Jesaja is een sleutel om het evangelie te begrijpen. In de heel moeilijke periode van de ballingschap in Babylonië ziet Jesaja Jerusalem – wat betekent: Stad-van-Vrede – als het centrum van de wereld. Jeruzalem is als een moeder die haar kinderen samenbrengt en voedt. Zij is voor de christenen het beeld van de Kerk.
In het evangelie is de beweging niet dat iedereen naar Jeruzalem komt. Integendeel, de leerlingen worden uitgestuurd. Tweeënzeventig leerlingen. Blijkbaar een symbolisch getal dat verwijst naar de tweeënzeventig naties die toen gekend waren. Een perspectief van universaliteit. Mathias, je zal binnenkort, dankzij jouw studies in Rome, de kans krijgen om daar de wereldwijde Kerk te zien en te voelen. Een paar generaties geleden voelden wij ons universeel omdat we onze missionarissen over de wereld uitstuurden. Nu komen van overal missionarissen naar hier om ons te helpen. Het is met een dankbaar hart dat ik binnen drie weken in Mexico zal mogen deelnemen aan de priesterwijding van Orlando, die daarna in ons bisdom zal werken als missionaris, priester in zending. Eigenlijk is die wederzijdse hulp een natuurlijke beweging in de Kerk. We vormen één grote familie. Uitwisseling is van alle tijden.
Tweeënzeventig leerlingen dus. Maar even belangrijk is dat zij twee aan twee uitgestuurd worden. Niemand alleen. Je hebt zelf gezegd: “Het wordt moeilijk wanneer ik denk: ik kan het alleen”. De zending van de leerlingen is duidelijk geen solowerk, en Jezus geeft nergens als perspectief dat ze definitief of op hun eentje weg zullen blijven. Het is de bedoeling dat de leerlingen na hun tocht terugkeren in de grote gemeenschap van de volgelingen van Jezus. Wellicht omdat ze nog verder gevormd moeten worden. Als de leerlingen later zullen uitzwermen over de wereld, zullen ze dat nooit doen om mensen los van elkaar tot geloof te brengen, maar om gemeenschappen te stichten. Dit doet mij de vraag stellen naar de plaats van de priester in de context van vandaag.
Men zegt dat een christen alleen een christen in gevaar is. Geldt dat niet ook (en misschien nog meer) voor de priester? Hoe kunnen we het gemeenschapsgevoel bevorderen, bij priesters en gelovigen?
De tweeënzeventig gaan twee per twee, samen … op stap. Dit is letterlijk wat synodaliteit bedoelt: samen … op weg. Die synodaliteit die we in de Kerk willen realiseren wordt stilaan bijna een magisch woord. Op weg gaan kan soms letterlijk betekenen voetstappen zetten, fysiek. Er wordt van de gelovigen meer dan vroeger gevraagd om zich te verplaatsen om te kunnen deelnemen aan een eucharistieviering of andere initiatieven. Maar het is ook mentaal en spiritueel dat we synodaal gaan leven, door zoveel mogelijk iedereen te betrekken bij de verschillende fasen van luisteren – onderscheiden – beslissen en communiceren. Dit geeft niet alleen een nieuwe dynamiek aan onze gemeenschappen, maar het leidt ook tot een ander priestertype. De pastoor heeft in zijn parochie niet alles meer voor het zeggen. Hij kan niet op zijn eentje beslissingen nemen zonder medewerkers erbij te betrekken. Dankzij een stevige parochieploeg aan wie hij veel delegeert kan de pastoor meer vrij zijn voor zijn eigenlijk priesterwerk en meer bij de mensen komen. Dat is wat veel gelovigen vragen en waar vele priesters van dromen voor zichzelf. We zetten in ons bisdom stappen daar naartoe en jij, Mathias, zal dat priestertype mogen helpen realiseren. Je hebt je trouwens onmiddellijk laten inspireren door de nieuwe parochie, die je zelf “een visie voor de toekomst” genoemd hebt. Ja, het gaat inderdaad “over Christus en over een blije en open gemeenschap”.
Je weet uit ervaring dat die nieuwe parochie niet overal een verworvenheid is. Maar de trein gaat vooruit en hij gaat naar een mooie bestemming, op voorwaarde – naar je eigen woorden – dat “we Christus de machinist laten zijn en de heilige Geest de motor van onze trein”.
Kerk van Pinksteren
Sinds het Tweede Vaticaans Concilie sturen de verschillende pausen aan op een missionaire Kerk. Dit is de Kerk van Pinksteren. En die Kerk heeft twee kenmerken. Als we één ervan exclusief bevoordelen, dan ontstaat er een tekort aan evenwicht. Pinksteren geeft de Kerk enerzijds een heel eigen identiteit. De boodschap van de apostelen – hun geloofsbelijdenis – is duidelijk: Jezus is verrezen. Hij is onze verlosser. Wij roemen op zijn kruis dat ons de vrijheid geeft. Daar gaat het om. Het tweede kenmerk van de Kerk, vertrekkend vanuit Pinksteren, is dat we gericht zijn naar de mensen buiten de Kerk. Ook zij bepalen onze identiteit, naargelang de context waarin de Kerk leeft en bestaat. Vandaar de misschien verrassende woorden van Paulus: “Besneden zijn betekent niets (dat moest de Joodse broeders wel erg choqueren) en, zo vervolgt hij, onbesneden zijn betekent (ook) niets (dat was dan gericht aan het adres van de niet-Joden)”. We kunnen vandaag denken aan kerkelijk gewoonten of manieren van zich voordoen, kleden, spreken … clericale modes die met de essentie van ons geloof niet veel te maken hebben, maar waarmee we de aandacht op onszelf richten en die vaak leiden tot duidelijke of verholen vormen van machtsmisbruik. Een steeds terugkomende bekoring.
Paulus zegt in de tweede lezing: “Het gaat er om een nieuwe schepping te zijn!” Dát is de uitdaging voor onze Kerk in deze tijd … En jij, Mathias, de historicus, denkt:
“Kijk niet alleen naar het verleden, maar leer uit het verleden. Ga vooruit. Werp de balast overboord” .
Ballast mag overboord gegooid worden, als de kern bewaard blijft. Die kern verwoordde Paulus aan het begin van onze lezing.
Beste Mathias, ik kan niet genoeg benadrukken dat Paulus’ woorden ook voor jou, als nieuwe priester gelden: “God beware mij ervoor op iets anders te roemen dan op het kruis van onze Heer Jezus Christus”. Alleen daarop. Ik herhaal dat de rest, hoe mooi en – vanuit een bepaald standpunt – hoe belangrijk ook, decor is. Paulus kon dit alleen maar schrijven vanuit zijn Damascuservaring. Daar is voor hem alles, maar dan ook alles, in een heel ander daglicht komen te staan: Jezus, God, de Joodse Wet, de Kerk en de wereld. Het geloof van Paulus is nu ook het onze. Iedere christen zou op zijn manier een Damascuservaring moeten meemaken. Met de snelheid waaraan alles aan het evolueren is kennen we de nabije toekomst van onze wereld en de Kerk niet. We weten wel op voorhand dat we met moeilijkheden in contact zullen komen, met strijd, onbegrip, met alles wat “des mensen” is. We worden gestuurd “als lammeren onder de wolven”. Maar Jezus’ kruis heeft alles overwonnen. En vandaar dat de merktekenen die we op onze beurt misschien tot in ons lichaam zullen dragen, de naam zullen verdienen van “merktekenen van Jezus”.
De grootste uitdaging waarvoor je zal blijven staan, Mathias, is je altijd toe te vertrouwen aan Gods genade. Maar dat is ook het mooiste dat we hebben. God is immers genade. Ons pastoraal werk bestaat in God delen met de anderen. Is er vandaag veel minder geloof dan vroeger? Ik weet het niet. We moeten niet te veel tellen. Maar we worden in ieder geval op weg gestuurd naar de oogst. Niet naar braakliggend land. “De oogst is groot”, zegt Jezus. Naar mijn mening moeten we dat positief zien. In de Bijbel is de oogst een zegen van God.
In plaats van te jammeren omdat de oogst te groot is voor zo weinig arbeiders, laat ons liever aan de slag gaan en blij zijn dat er te oogsten valt.
En de boodschap waarmee we komen luidt: “Het Rijk Gods is nabij”. Ook dat is een positieve boodschap.
Ik besluit daarom graag met de laatste woorden van Paulus: “De genade van onze Heer Jezus Christus zij met u”. Ik wens, Mathias, dat je jezelf, zoals Paulus, altijd weer gedragen mag weten door Gods onvoorwaardelijke liefde, dat je daarvoor mag opkomen en die ervaring delen met veel mensen. God, die genade is, zij met jou!
