Inleiding
Beste vrienden,
“Eer aan God in de hoge en op aarde vrede onder de mensen in wie Hij welbehagen heeft”.
Een gevolg daarvan is dat “de vreugde en de hoop, het verdriet en de angst van de mensen van vandaag ook die van de Kerk zelf zijn.” Dit zeggende citeer ik gewoon – naar de overtuiging van onze kardinaal – de mooiste woorden van het Tweede Vaticaans Concilie.
Het voorbije jaar was een moeilijk jaar. De gevolgen van de corona zijn verre van verwerkt. De klimaatverandering houdt ons steeds meer bezig. Maar 2022 blijft het jaar waarin de oorlog in Oekraïne – de oorlog in Europa – effectief begonnen is. In 2023 kan er ook daar nog van alles gebeuren: het beste, maar spijtig genoeg ook het slechtste.
En vandaag zingen we dat God welbehagen heeft in de mensen. Hij houdt van ons. Van iedereen. Van ieder mens. Dit is niet alleen een boodschap vanwege God, maar een opdracht voor zijn Kerk, voor ieder van ons. En alleen de geboorte van Jezus – Gods menswording – geeft er de volle betekenis aan.
Ik ben blij en dankbaar dat de Kerk met het gestarte synodale proces in het voorbije jaar een heel relevante en hoopgevende stap in de goede richting gezet heeft. Dat hebben we tijdens het bezoek van de Belgische bisschoppen in Rome, enkele weken geleden, heel duidelijk gemerkt. Wat in Rome kan moet ook bij ons kunnen. Op die weg gaan we dus verder, met de kracht die we in iedere eucharistieviering kunnen ontvangen.
Lezing
Proloog van het Johannesevangelie: Jo 1, 1-18
Homilie
Kerstmis. Een dag waarop bepaalde woorden een heel speciale klank en kracht krijgen: begin – leven – licht. Ze zijn alle drie opvallend aanwezig vandaag. Licht. De dagen worden stilaan weer langer. Het wordt minder donker. Een teken van hoop. We zijn allen gevoelig aan licht. Als in Oekraïne in hele steden het licht uitvalt, dan is het land somber. Ook in alle godsdiensten is licht een essentieel thema. Vorige zondag was ik uitgenodigd op het Joodse feest Chanouka en ik ben dankbaar dat ik erbij mocht zijn. Op het moment waarop de nacht haar intrede deed – dat was om 16:35 precies – werd een eerste kaarsje ontstoken. En acht dagen lang kwam er een kaarsje bij. Vandaag wordt het laatste kaarsje aangestoken. Het Chanoukafeest houdt verband met de inwijding van de tempel in 164 voor Christus. Ook hier dus Licht. Goddelijk Licht. Glorie. En als we horen over een achtste dag, dan denken wij, christenen, spontaan aan de dag van Jezus’ verrijzenis. Ik ben blij – en dat zijn veel Joodse broeders en zusters samen met ons – dat de volheid van het Chanoukafeest dit jaar samenvalt met ons kerstfeest.
Licht verbindt ons. We wensen vandaag elkaar geluk.
Aan de grondslag van al wat er bestaat – ook van ons, mensen – is er Licht, Leven. Dat is Johannes’ boodschap in het evangelie van vandaag. Over Johannes de Doper lezen we: “hij kwam voor een getuigenis, namelijk een getuigenis over het licht, opdat allen op die manier tot geloof zouden komen”. En verder: “Dat licht, het ware Licht dat in de wereld gekomen is, verlicht iedere mens”.
Met andere woorden: de kern van alle dingen en van alle mensen is Licht. En als we dat Licht volgen, dan komen we tot geloof.
Maar vaak zoeken we dat licht niet. We verkiezen het niet. We slepen ons liever voort in duisternis. We verlichten ons met kunstmatig licht, waar geen warmte in zit, geen leven. Ja, we hebben het moeilijk – soms gewild, soms niet gewild – om het echte, ware Licht te zien, te ontwaren. En daar zijn veel redenen voor. Er is zoveel lijden dat ons in de duisternis houdt: harten die huilen, tranen die ogen vertroebelen, persoonlijke en collectieve onmacht.
En toch. Toch kunnen we op ieder ogenblik kiezen voor het Licht. “Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis heeft het niet kunnen bedwingen, inpalmen”. Met andere woorden: ook al heeft de duisternis dat altijd geprobeerd, toch is ze er nooit in geslaagd het licht helemaal te onderdrukken. Om het licht te doen overwinnen heeft Jezus onze duisternis tot de zijne gemaakt. En zijn verrijzenis is de definitieve overwinning van het Licht. Sindsdien kunnen we kiezen, op ieder moment, steeds opnieuw.
Bega ik het pad van het Licht? Of bewandel ik de weg van de duisternis? Wie het Licht kiest, is niet langer alleen maar stof dat tot stof vergaat.
“Aan allen die het wèl aanvaardden, heeft (het Licht) het vermogen gegeven om kinderen van God te worden”.
Het woord liefde komt niet voor in de tekst die wij hoorden. Maar het licht waarover het gaat is het licht van de liefde. Omdat God in Jezus mens geworden is – omdat zijn liefde ons zijn Licht brengt – kan onze wereld – hoe erg hij er ook aan toe is – steeds vernieuwd worden.
Laat ons het licht ontvangen dat in Jezus gekomen is. Dit licht is onze vrede. Het brengt vergeving en verzoening, ook als wijzelf er niet toe in staat zijn. Laat ons, aangestoken aan het Licht dat Jezus is, licht zijn in onze wereld.
Zalig kerstfeest!
