Goede vrienden,
Mijn jeugd beleefde ik in de zestiger jaren. Het was de tijd van het Tweede Vaticaans Conci-lie dat op 11 oktober 1962 - zestig jaar geleden dus - begon. Dat Concilie deed ons dromen van een nieuwe toekomst voor de Kerk. Ik was achttien in het fameuze jaar van mei 68. Er is sindsdien veel gebeurd in de wereld. Die wereld is dezelfde niet meer. Vele dromen zijn verdwenen. Zeker de droom dat de problemen met wat goede wil en veel uithoudingsvermogen opgelost zouden worden. Het optimisme van die tijd heeft plaats geruimd voor een algemeen pessimisme.
Heel wat mensen leven vandaag met een apocalyptisch gevoel. Als dit niet het laatste is, dan toch het voorlaatste hoofdstuk van deze wereld.
Op amper enkele maanden tijd werden we geconfronteerd met drie wereldwijde problemen: de versnelde klimaatontwikkeling, de corona-pandemie en de oorlog in Oekraïne met alle gevolgen van dien: vluchtelingen, energiecrisis. Het gaat om drie verschillende, maar wel zeer radicale uitdagingen.
Klimaat, gezondheid, vrede. Negatief uitgedrukt: planeetvernietiging, ziekte en oorlog. Eigenlijk stellen ze ons hele bestaan in vraag. We zijn wel verplicht om ons af te vragen: wat is leven eigenlijk? Waarom leven we en waarvoor leven we? We kunnen deze radicale vragen niet langer ontwijken.
Advent
Met die vragen gaan we nu de advent in en kijken we als christenen uit naar Kerstmis. De advent is een tijd van hoop en verwachting. Op de achtergrond van wat ik hierboven schreef, klinkt dat nu wat schraal, cliché, misschien zelfs ongepast. En toch. Is het niet de spirituele dimensie die ons gidst om met de fundamentele vragen om te gaan? Die ervoor kan zorgen dat we zelf de hoop niet verliezen en dat we jonge mensen aanmoedigen om te blijven dromen?
Hoe brengen we hoop in een wereld die lijkt opgesloten te zijn in zichzelf en die tegelijkertijd snakt naar verlossing?
Het is de Bijbel die mij helpt om ook onze tijd te doorleven. Dat zeg ik niet alleen als monnik-bisschop, maar allereerst als christen. In de advent lezen we in de liturgie de grote teksten van de profeet Jesaja. Ze dateren uit de ballingschap, een uiterst donkere periode voor het Bijbelse volk. Maar ze spreken tegelijkertijd onomwonden over een nieuwe toekomst, over de komst van een Verlosser. Voor christenen is die Heiland gekomen in Jezus. En wie over hem leest in de evangeliën weet dat die komst betekent dat er hoop en uitkomst is, precies voor wie geen toekomst meer ziet.
De Kerk is volgens de definitie van het Tweede Vaticaans Concilie ‘teken van heil voor de wereld’. Zestig jaar later werken we onder leiding van paus Franciscus in het synodale proces aan de implementatie van belangrijke intuïties en besluiten van dat Concilie. We doen dat in een nieuwe context op wereldvlak en dat vraagt een voortdurende heroriëntering. In deze context kunnen de openingszinnen van Gaudium et Spes, de belangrijke pastorale tekst van het Concilie, ons vandaag meer dan ooit inspireren:
“Vreugde en hoop, verdriet en angst van de mensen van nu, vooral van de armen en van hen die – hoe ook – te lijden hebben, zijn ook vreugde en hoop, verdriet en angst van de leerlingen van Christus. Niets echt menselijks kan men vinden dat geen weerklank vindt in hun hart.”
Ik wens jullie van harte een mooie adventstijd en alvast een zalig Kerstmis!
Bisschop Lode
Deze brief verschijnt in het decembernummer van het bisdommagazine Kerkplein. Lees meer over de inhoud van dat nummer en over hoe abonneren.
