"Uiteraard zijn er grenzen aan de groei. En jazeker, we hebben daar schrik van. We lijden aan 'verliesaversie', dat wil zeggen we kunnen niet om met wat afneemt of naar beneden gaat en we leven onder een 'groeidwang'," zo opende moraalfilosoof Toon Vandevelde het gesprek in het Sint-Baafshuis. Hij is niet alleen filosoof, maar zelf ook econoom van opleiding en is verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KULeuven.
Wie verwachtte in Geert Noels, oprichter en CEO van Econopolis (een financieel-economisch advieshuis en onafhankelijk vermogensbeheerder), een onversneden neo-liberale econoom te vinden, kwam bedrogen uit. Zij het vanuit een verschillende benadering, vonden ze elkaar op verschillende punten en vulden elkaar aan.
Precies wat een Nikodemusgesprek beoogt: een verademend en verdiepend gesprek.
"Er zijn grenzen aan het niveau van de groei," preciseerde Geert Noels. "Het Vernuft van de mens is onbeperkt!" En hij verwees naar de snelle evolutie van AI en ChatGPT en kantte zich tegen pleidooien voor de-growth (ont-groeien). "We gaan aan jonge generaties toch niet verbieden om na te denken over verbeteringen? 'Verbeteren' behoort tot de natuur van de mens. Het menselijk Vernuft leg je niet aan banden!"
Tegenover zijn gesprekspartner maakte hij ook duidelijk dat hij geen pleidooi hield voor een ongebreidelde groei. Die vulde aan: "Een dynamische maatschappij is op vele vlakken zeer belangrijk. Maar economische groei mag geen objectief op zich zijn. Maatschappelijke doelstellingen moeten centraal blijven staan. Het gaat om het verhogen van het welzijn, met aandacht voor herverdeling."
Tegelijkertijd vroeg Toon Vandevelde zich af of de-growth per definitie een ramp is. "We hebben, althans in het Westen, een aanzienlijk niveau bereikt. Is gelukkig zijn niet tevreden zijn met wat je hebt. We weten uit onderzoek dat vanaf een bepaald punt meer geld hebben niet betekent meer gelukkig zijn. We weten ook dat ons reële inkomen niet substantieel meer zal stijgen. En iedereen kent de uitdagingen die op ons afkomen: klimaat, vergrijzing, migratie, geo-politieke verschuivingen. Daarom is het accepteren van bepaalde grenzen aan de groei, niet noodzakelijk defaitistisch."
Wat hard nodig is, is het duurzaam maken van ons economisch model.
Daarin vonden de sprekers elkaar. En duurzaam maken betekent: denken aan de komende generaties en zorgen dat er niet nog meer sociale scheeftrekkingen komen. De grote vraag vandaag is:
Hoe duurzaamheid koppelen aan herverdeling?
(lees verder onder de foto's en klik op het pijltje om meer foto's te zien)