Vrijdagavond 4 september werd het nieuwe academiejaar aan het HDGI feestelijk geopend. Op die avond werden ook de afgestudeerden geproclameerd.
De opening van het academiejaar van het Hoger Diocesaan Godsdienst Instituut (HDGI) verliep (zoals alles tegenwoordig) anders dan anders. Maar ondanks de mondmaskers, de handgel en de noodzakelijke afstand was het een feestelijke avond. Voor de gelegenheid had men toevlucht gezocht in de grote ruimte van de Sint-Baafskathedraal.
Bisschop Lode ging voor in het avondgebed. In zijn overweging bij het evangelie wees hij op de vernieuwende boodschap die Jezus brengt: er zijn geen spirituele krachtpatserijen nodig om God te dienen. Waar Jezus aanwezig is, daar mag de vreugde van het bruiloftsfeest heersen. Met een knipoog naar de context van het HDGI voegde hij eraan toe:
“Wie op een bruiloft is met een koele, berekenende en objectiverende blik neemt geen deel aan het feest. (…) God is geen koud studieobject. Hij is de God van het verbond, een God die alleen maar benaderd kan worden in vertrouwen.”
Daarbij nodigde de bisschop uit om die nieuwheid van het evangelie te ontdekken, om Gods woord te ontvangen en een plaats te geven in onze geest, “zodat Hij kan komen met die radicale vernieuwing die onze wereld broodnodig heeft.”
'Namens het bestuur opende Dieter Van Belle opende de avond en wees op de kostbare roeping van de kleine onderwijsinstelling die het HDGI is.
“Hier wordt de schoonheid van het Evangelie ontdekt op een wijze die mensen van deze tijd te denken geeft. Hier verdiept zich het engagement dat we opnemen in pastoraal of onderwijs. Hier krijgt het geloof, dat ons altijd weer lijkt te ontglippen, meer diepgang en stevigheid.”
Gastspreker van de avond was Joris Polfliet, docent liturgie en bisschoppelijk vicaris voor de kerkelijke roepingen, opleiding en vorming, die op heldere wijze een heel actueel thema aanbracht: ‘Liturgie in tijden van corona.’
In een eerste deel schetste hij wat de corona-crisis met onze beleving van de liturgie heeft gedaan en nog altijd doet. Met enkele rake beelden toonde hij hoe de huidige maatregelen precies fundamenteel in contrast te staan met wat de liturgie veronderstelt. Het minimaliseren van het aantal medewerkers, het verbod op samenzang, de verplichte afstand, het verstoppen van het gelaat achter een mondmasker, de inperking van de dynamiek van de processies,… het draagt allemaal niet bij tot de ervaring van de liturgische viering van een gemeenschap die samenkomt om de levende Heer te ontmoeten. De liturgie is gekortwiekt. “Zelfs zonder mondmaskers is het soms al moeilijk te geloven dat we in de eucharistie Christus ontmoeten, laat staan als het op deze wijze moet.” De liturgie, het kloppende hart de kerk, is in crisis en we mogen niet berusten in dit ‘nieuwe liturgische normaal’.
Een tweede deel ging over de ontdekking van de mogelijkheden en de beperkingen van de online liturgie. Corona heeft inderdaad een katalyserende rol gespeeld in het denken over de aanwezigheid van de Kerk in de digitale en virtuele wereld. Een nieuw online aanbod werd ontdekt, maar daagt evenzeer uit tot onderscheiding en reflectie: Wat betekent ‘gemeenschap’ vormen via het internet? Wat betekent ‘actief deelnemen’ aan een viering? Wat betekent ‘aanwezig zijn’? Is fysieke aanwezigheid noodzakelijk en/voldoende? Bij het zoeken naar antwoorden op deze vragen zal men steeds moeten voor ogen houden hoe wezenlijk de lichamelijkheid is in en voor de liturgie. Online liturgie kan aanvullen en schept enorme kansen om te delen met andere mensen, maar kan de liturgie-in-real-life nooit vervangen.
De twee delen van de lezing werden geflankeerd door het meesterlijke orgelspel van Nicolas De Troyer, sinds januari organist-titularis in de kathedraal. Niet alleen een feest voor het oor, maar ook voor het oog om die vingers over de toetsen te zien gaan.
Directeur Kathleen Martens kon tot slot de gediplomeerden proclameren. Ze ontvingen ook allemaal een exemplaar van het boek van Tom Wright, God en de pandemie. Een theologisch reflectie op het coronavirus en wat volgt. (Uitgeverij: Kokboekencentrum Non-Fictie - zie bespreking in Kerkplein van september 2020).
Nadien kon er corona-proof een glaasje gedronken en zelfs geknabbeld worden! Toegegeven, het was de meest bijzondere vorm van receptie die ik ooit heb meegemaakt maar het concept is zeker voor herhaling vatbaar!