kerknet

In 1990 vatte historicus Geert Van Bockstaele het ambitieuze plan op de kerkarchieven van de meer dan 420 parochies in het bisdom Gent te archiveren. Na 20 jaar is dat huzarenstukje afgerond. Geert kreeg versterking van zijn broers Marc en Julien. Het leidde bovendien tot een structurele samenwerking tussen het Rijksarchief en het bisdom Gent.

In de maand februari werden in de Sint-Niklaaskerk een aantal markante resultaten ten toon gesteld. Dat zou gepaard gaan met een verrasingshuldiging voor de broers, maar corona stak daar een stokje voor. Vrijdag 10 juni 2022 was het dan toch eindelijk zover. En de verrassing was nog steeds compleet. De broers wisten van niets ....

Bekijk hier een AVS-reportage over de tentoonstelling in februari 2022

De viering werd opgezet door de mensen van het Rijksarchief in Gent. Paul Drossens van het Rijksarchief Gent, presenteerde het geheel. Ludo Collin, archivaris van het bisdom Gent, noemde de drie broers trinitariërs van de 21ste eeuw. "In 1198 werden de trinitariërs opgericht om christelijke gevangenen en slaven vrij te kopen. Welnu de drie Van Bockstaeles zijn een actuele vorm van trinitariërs.

Zij redden en bevrijden meer dan 400 parochiearchieven uit kelders, zolders en kisten. Zij zullen de geschiedenis ingaan als pioniers." 

Eddy Put (Algemeen Rijksarchief) noemde hun werk een prachtig voorbeeld van participatieve archieven waarbij burgers actief kunnen participeren. Dat wil zeggen niet alleen consulteren, maar ook samenstellen en ontsluiten.

"Vrijwilligers zijn terecht fier op het werk dat ze gedaan hebben: een vuile, vormeloze materie is nu mooi geordend." 

Marc Carnier, van het Rijksarchief in Leuven, bekende zelfs dat vrijwilligers zoals de broers van Bockstaele aanvankelijk door de professionals gezien werden als stielbedervers. "Maar dat beeld hebben we snel moeten bijstellen," erkende hij.

Archief van de kerkfabriek

Over belangrijke aspecten van het archief van de kerkfabriek vertelden Anneleen Cassiman (CASBO CCV, balang voor bouwhistorisch onderzoek), Sofie Beyen (Studio Roma - archief en herbestemming van parochiekerken), Bart Kympers (glasramenatelier Kympers-Pauwels, belang van archieven voor bijvoorbeeld de restauratie van glasramen), Bert Van der Veken (Provincie Oost-Vlaanderen en PARCUM, belang van kerkarchieven voor roerend erfgoed).

(Lees verder onder de foto's) 

Archief van de parochie

Geert Cattrysse, vandaag pastoor-deken in Lokeren, vertelde met groot respect over de doortocht van de broers Van Bockstael in de verschillende parochies waarvoor hij achtereenvolgens verantwoordelijk was. Hij getuigde "vanop de eerste rij" over het belang van het archiveringswerk van de parochiale archieven en het onschatbare werk van 'de broers'.

Kristien Suenens van KADOC - KU Leuven verving Joris Colla. Ze deelde mee dat ze onverwacht vroeger moest vertrekken want haar dochter had haar laten weten dat ze haar cursus Latijn waarvan ze 's maandags examen moest afleggen, vergeten was op de bus. "Zo zie je maar," aldus Katrien, "dat het waar is wat Geert altijd zegt:

Het laatste waar men aan denkt zijn de geschriften."

Germain Malfrère van de Sint-Corneliusgilde in Aalter die 400 jaar oud is, liet zien dat ook het verenigingsleven gedocumenteerd is in de parochiearchieven. Frans Vandenhende van de Heemkundige Kring Bouveloo, gaf lezing van een originele brief die hij geschreven had aan de broers en waarin hij beschrijft hoe hij van grote scepsis ten aanzien van hun werk evolueerde naar grote bewondering. Tina De Gendt, publiekshistorica verbonden aan het STAM (Stadsmuseum Gent), liet zien hoe haar project 'De vierkante kilometer' waarbij letterlijk elke vierkante kilometer van het stadsplan historisch wordt onderzocht, altijd weer leidt naar parochies en kerken.  

Apotheose

Uit grote erkentelijkheid overhandigde Bisschop Lode Van Hecke aan de drie broers het pauselijke ereteken Pro Ecclesia et Pontifice