Wat is pelgrimeren? We leggen het uit aan de hand van 7 verschillen.
1. Pelgrimstocht versus pelgrimswandeling
Er is een verschil tussen een pelgrimstocht en een pelgrimswandeling. Een pelgrimstocht gaat over een langere periode waarin je pelgrimeert. Wanneer je een dag(deel) pelgrimeert, spreek je over een pelgrimswandeling.
2. Pelgrimeren versus zomaar wandelen
Pelgrimeren heeft steeds een spiritueel element. Pelgrims zijn op zoek naar een ervaring die een verschil maakt in hun leven, die hun leven heilzaam verandert. Dat maakt een pelgrimage anders dan een lange afstandswandeling: de fysieke reis heeft een parallel in wat de pelgrim innerlijk doormaakt.
3. Pelgrimeren versus processie
Bij een processie verplaatsen de gelovigen zich, zij schrijden voort. In die verplaatsing komt de processie overeen met de bedevaart of pelgrimage. Maar er is ook een belangrijk verschil. De processie is een verplaatsing of een beweging waarbij gelovigen het publieke domein opzoeken. Ze trekken bijvoorbeeld door het kerkgebouw heen, rondom het kerkgebouw door dorp of stadswijk of door de velden rondom het dorp. Meestal vallen begin- en eindpunt ook samen: de processie begint en eindigt bij de parochiekerk. Een processie blijft binnen de grenzen van een parochie of gemeente. Bij een pelgrimage worden de territoriale grenzen overschreden, in elk geval die van de eigen parochie. Een pelgrimage zoekt de afstand, de processie blijft dicht bij huis.
4. Pelgrimeren versus bedevaart
Pelgrimstocht en bedevaart blijken in het dagelijks gebruik uitwisselbaar. In beide gevallen gaat het over een religieus geïnspireerde individuele of collectieve tocht naar een heilige plaats. In vele talen bestaat er ook slecht één woord voor: pelgrimage (Engels), Pèlerinage (Frans) of pellegrinaggio (Italiaans). Het Nederlands en het Duits (Wallfahrt en Pilgerfahrt) bieden wel de mogelijkheid onderscheid te maken. Ook al worden pelgrimstocht en bedevaart vaak als synoniemen gebruikt, er is een nuanceverschil. Bij een bedevaart ligt de bestemming vast: iemand gaat op bedevaart naar een bepaalde plaats. Bij een pelgrimage hoeft dat niet zo te zijn. Iemand kan gaan pelgrimeren zonder bij voorbaat te weten waar hij of zij wil eindigen. Bij pelgrimage ligt de nadruk op het onderweg zijn, bij een bedevaart staat het bereiken van de heilige plaats voorop. Al wordt door de vele pelgrims de aankomst in de heilige plaats als een belangrijke gebeurtenis beschouwd, en in toenemende mate wordt door bedevaartgangers ook de tocht als belangrijk ervaren voor loutering en gebed.
5. Pelgrimeren versus backpacken
Pelgrimeren is niet zomaar met de rugzak ergens naartoe trekken. Het is meer dan een trektocht, dan een sportieve uitdaging aangaan of leuke culturele en historische plaatsen bezoeken. Een pelgrimage heeft een bepaalde toegevoegde waarde. Het is een bezinning op het persoonlijk leven. Pelgrims hopen tijdens hun tocht antwoorden te vinden op levensvragen zoals: ‘Wie ben ik? Wat betekent mijn leven? Hoe voel ik mij verbonden met de rest van de wereld?’ Het zijn levensvragen waarop pelgrims tijdens hun tocht een antwoord hopen te vinden.
6. Pelgrim versus toerist
Pelgrims zijn geen toeristen. De toerist blijft innerlijk onaangedaan en komt alleen met foto’s thuis. De pelgrim wordt door de tocht een ander mens. Wie als pelgrim op weg gaat, verlaat zijn veilige omgeving en weet niet wat hem te wachten staat. Op pelgrimstocht gaan, betekent dat je mogelijk als een ander mens weer thuis komt dan toen je wegging.
7. Christelijk versus andere religies
Pelgrimeren is een universeel gegeven in alle godsdiensten. In alle wereldgodsdiensten is de pelgrimage een belangrijk onderdeel van de geloofspraktijk. In het christendom is pelgrimeren naar een heilige plaats een eeuwenoud gebruik. Samen vormen Jeruzalem, Rome en Santiago de Compostela de drie belangrijkste pelgrimsoorden in de katholieke kerk. Elk jaar ondernemen miljoenen moslims de ‘hadj’ of de reis naar Mekka. Voor joden is de Tempelberg en de Klaagmuur de heilige plaats bij uitstek. Eenmaal in hun leven doen de Shingon-Shu boeddhisten op het Japanse eiland Honshu over een afstand van 1200 km 88 tempels aan. Voor hindoes is de Indiase stad Benares de heilige plaats en vinden er bedevaarten plaats langs de Ganges gelegen heiligdommen van Shiva, Vishnu, Ganesh en andere goden. In het noorden van India, in de Punjab, ligt de heiligste stad voor de sikhs, Amritsar. Pelgrimeren is universeel; het brengt mensen dichter bij God en hopelijk (of misschien) ook dichter bij elkaar.
