„Mijn geven is een doorgeven”

Isabelle Desmidt (41) is mama van drie tieners en de echtgenote van diaken en Tertio-journalist Geert De Cubber. Met Hilde Ingels, journaliste en lector aan de Arteveldehogesschool, richtte ze in de zomer van 2015 vzw Amfora Vlaanderen op. Ingels tekent het verhaal op van mensen voor wie het afscheid van het leven heel dichtbij komt en Desmidt geeft de tekst creatief vorm. De bedroefden troosten op een unieke manier.

Waarom startten jullie met Amfora?

Isabelle Desmidt • Hilde Ingels deed eerder al interviews met mensen vlak voor ze stierven en wou dat graag meer doen, omdat ze vond dat die gesprekken over de essentie gingen.

Om de tekst op een zinvolle en blijvende manier te overhandigen, vroeg ze of ik de tekst creatief wou verwerken.

Ik ga met karton en handgeschept papier aan de slag en verwerk haar tekst in een eigenhandig gemaakt boekje. De tekst wordt gedrukt en opgeluisterd met enkele kernwoorden en citaten die ik in kalligrafie uitschrijf. Voorts hang ik er een symbolisch slotje aan, steek ik er eventueel nog betekenisvolle attributen bij en maak ik een bijpassende doos. Een tijdsintensief werk - alles samen dertig uur – maar we kozen ervoor om ze gratis te geven, omdat we vinden dat geld geen drempel mag zijn om ons te contacteren.

Vinden mensen troost in jullie werk?

Isabelle Desmidt • Mensen kunnen alvast op verhaal komen.

Ze blikken terug op hun leven, maar kijken ook vooruit naar wat ze willen meegeven aan hun nabestaanden.

De Amfora-doos is voor geïnterviewden eveneens een kans om met hun omgeving te praten over hun lijden, verdriet en dood.

Zo zei een man die tot de overhandiging van de doos altijd moeite had gehad om over de nakende dood van zijn vrouw te spreken: „Als jij sterft ben ik de eerste die de doos openmaakt.” Of ging een achttienjarige met haar ouders in gesprek over haar begrafenis, omdat ze tijdens het interview de vraag kreeg of ze begraven of gecremeerd wou worden. Iemand anders zocht dan weer contact met familieleden en beleefde nog enkele mooie en dankbare momenten met hen.

Kortom: het stamelen of (ver)zwijgen bij het levenseinde buigt zich om tot woorden die troosten, helen en verbinden.

Eenmaal de persoon is overleden, nodigt de Amfora-doos uit om over de overledene te praten en met hem of haar verbonden te blijven.

Amfora doet u als vrijwilliger naast uw werk als godsdienstleerkracht. Komt u op school vaak in aanraking met verdriet?

Isabelle Desmidt • Ik ga er niet naar op zoek, maar in mijn lessen komen thematieken aan bod die de leerlingen dicht op de huid zitten.

Als verdriet zich aandient, ga ik het niet uit de weg.

Zo had een leerling eens ‘vaarwel’ op het bord geschreven. Hoewel het evengoed een grap kon zijn, nam ik die leerling toch even apart. En na een externe dag over seksuele en relationele vorming bleven er heel wat vragen over die niet behandeld waren, zoals over een laag zelfbeeld, zelfmoordgedachten, een depressieve vriendin of een niet-aanwezige vader. Geen gemakkelijke onderwerpen, maar ik ging er met de leerlingen toch op in. Iets waar ze mij nadien erg dankbaar voor waren, onder meer omdat het de klas dichterbij elkaar had gebracht.

Het doet me denken aan de Bergrede: zalig zijn zij die treuren, want zij zullen vertroost worden. Dat is zo waar, want wie geraakt wordt door diep verdriet, stelt zijn hart open en kan dus ook geraakt worden door diepe vreugde.

Ik zie God aan het werk in de diepte van het leven, waar duisternis en licht elkaar ontmoeten.

Verrijzenis gaat altijd langs het kruis, dus mag je verdriet niet uit de weg gaan.

Psychiater Marc Eneman geeft in Erik Galles Zeven keer jezelf overstijgen warme ontvankelijkheid aan als basishouding voor de mens in nood. Akkoord?

Isabelle Desmidt • Zeker, al zou ik de basishouding omschrijven als een open houding van nabijheid en aanwezigheid vanuit Gods naam ‘Ik ben er’. Ook dienstbaarheid vind ik cruciaal, net als nederigheid. Zo ben ik er mij erg van bewust dat mijn geven een doorgeven is. Ik probeer er te zijn voor mijn omgeving en voldoende te luisteren, vanuit mijn eigen kleinheid en  gebrokenheid.

Met die houding sta ik ook als leerkracht tussen de leerlingen.

Het is essentieel je kwetsbaar op te stellen. Leven is verbondenheid, relatie.

Ik probeer bezield les te geven en krijg veel terug van mijn leerlingen. Zo schreef een vierdejaars dat hij „opnieuw een beetje God in zijn leven” meeneemt uit de lessen. Een ander wilde onthouden dat het niet belangrijk is te doen wat je kunt, maar wat je zinvol vindt. Op een moment dat het voor mij wat stroever liep op school, gaf een leerling mij een kaartje waarin zij mij bedankte voor mijn lessen.

Zo’n dingen interpreteer ik als een knipoog van God.

Ik merk ze wellicht niet allemaal op, maar ben telkens dankbaar als ik er eentje heb gezien.

Hoe geeft u verdriet een plaats in uw leven?

Isabelle Desmidt • Door erover te spreken met God. Dat doe ik al van kindsbeen af.

Gaandeweg ontdekte ik de Bijbel en hoe ik via Jezus kon te weten komen hoe ik zijn Wil kon laten geschieden.

Jezus’ woorden probeer ik op mijn leven te leggen. Bidden doe ik de hele dag door, ook op minder evidente plekken, zoals de fiets. Niet alleen om te overleggen met God, maar ook om hem te danken. Maar evengoed ween ik tijdens het bidden of ben ik kwaad om iets dat is gebeurd.

Weet je, als gelovige heb ik niet minder tegenslagen, maar vind ik wel de kracht er positief mee om te gaan.

Vergelijk het met zo’n poppetje waar je een tik tegen geeft, maar dat door het gewicht in zijn buik weer rechtop komt. God geeft aan elk van ons zo'n gewichtje mee. Als het leven mij een duw geeft, geeft mijn geloof mij de nodige veerkracht om er weer bovenop te raken.

Het is zelfs zo dat als ik voor een bepaalde keuze sta, er Bijbelcitaten in mijn hoofd opkomen die mij helpen de goede richting te kiezen.

„Ben ik dan de hoeder van mijn broeder?” uit het verhaal van Kaïn en Abel uit Genesis is er een dat mij niet loslaat. Met Amfora hopen Hilde en ik op die vraag alleszins een klein steentje bij te dragen om daarop een bevestigend antwoord te geven.

In afwachting van structurele financiering is Amfora op zoek naar tweehonderd mensen die een jaar lang twee euro per maand willen storten. Interesse? Neem een kijkje op hun website. 

Dit artikel verscheen eerder in de Gentse bisdombladzijden van Kerk & Leven. Wie een abonnement op "het parochieblad" wenst, kan terecht bij een plaatselijke medewerker of via de site van Kerk & Leven. Die vindt u hier.