Van 5 tot 12 februari vindt in Praag de continentale fase plaats van het synodale proces, waartoe paus Franciscus opriep en dat al resulteerde in een wereldwijde bevraging van gelovigen. Nooit eerder werd het volk Gods zo uitgebreid betrokken bij een kerkelijk beleidsproces en het is ondertussen duidelijk dat synodaliteit de grote erfenis van dit pontificaat zal worden.
In Praag worden 156 afgevaardigden verwacht, aangesteld door de 39 bisschoppenconferenties die lid zijn van de Raad van Europese bisschoppenconferenties. Voor België bestaat de delegatie uit kardinaal Jozef De Kesel, diaken Geert De Cubber (bisdom Gent), Nathalie Beurrier (vicariaat Brussel) en Jolanta Mrozowska (Waals-Brabant). De delegatie weerspiegelt de verscheidenheid van de katholieke Kerk in België. Er worden ook 44 experten uitgenodigd, alsook vertegenwoordigers van andere kerkgemeenschappen en de media.
Werkdocument
Op tafel ligt het ‘werkdocument voor de continentale fase’ dat door een internationaal team theologen werd gedistilleerd uit de nationale rapporten. De aanwezigen worden bijgestaan door 390 online deelnemers (tien per land) om de inzichten van de lokale Kerken beter te onderbouwen en te verdiepen.
De bisschoppen van Europa willen met deze aanpak uitdrukkelijk het belang van luisteren en dialoog als methode van kerkelijk handelen versterken en zo komen tot een diepgaande vernieuwing van de Kerk.
De vergadering is de directe voorbereiding van de bisschoppensynode in oktober in Rome en moet uitmonden in een door iedereen gedragen tekst. Kardinaal Mario Grech, secretaris-generaal van de Bisschoppen- synode, fungeert in Praag als een van de moderatoren van de vergadering. De Maltese kardinaal is veel meer dan de coördinator van het wereldwijde proces of van het overigens ijzersterke synodesecretariaat waar ook de Franse zuster Nathalie Becquart, de ‘first lady of the Vatican’, voor werkt. Grech is de actieve voorvechter geworden van het concept van een synodale Kerk en zonder meer de fakkeldrager van de visie van paus Franciscus voor de toekomst van de Kerk.
De bijeenkomst in Praag opent met een toespraak van de Tsjechische priester Tomáš Halík. De theoloog en schrijver, die ook aanwezig was tijdens een voorbereidende bijeenkomst met theologen in Luxemburg, ziet de synodale weg allereerst als een spiritueel proces. De problemen zijn niet van de baan met enkele hervormingen om de Kerk aan te passen aan de tijdgeest. Wel gaat het erom dat we in onze eigen tijd de stem van God beter gaan herkennen.
Hedendaagse cultuur
Het synodale proces roept ook tegenstand op. „Daar waar de Kerk een getto is, een gesloten systeem en ideologie, komt het synodale proces over als een bedreiging die de grondvesten doet daveren”, zegt Halík. „Evangelisatie staat niet gelijk aan het overbrengen van een leer, maar is er om het vuur van het evangelie in een cultuur binnen te brengen. Bestudeer de hedendaagse cultuur, wees er deel van en breng er vuur in.”
Van alle Europese kerkprovincies hebben de Duitsers zich het sterkst uitgesproken over specifieke en grondige hervormingen zoals het priesterschap voor gehuwde mannen, een wens die ook uitgedrukt staat in het werkdocument.
„Dat mag zeker geen taboe zijn, maar het is belangrijk om dieper te gaan”, meent Tomáš Halík. „We moeten opnieuw aanknopen bij Jezus die zijn leerlingen opdraagt om hun visnetten uit te gooien in dieper water. Dat is een beeld om te zeggen dat we de diepe dimensie van ons geloof moeten herontdekken om van daaruit de Kerk opnieuw op te bouwen, zonder de fouten uit het verleden te herhalen. We moeten op weg gaan naar een Kerk die geen sekte van dogma’s is, maar een levenshouding met een grote openheid van hart.”
