Koen Van de Cauter: Ik wil niet bitter zijn

Koen Van de Cauter (43) ontvangt me in zijn bureau op Sibelga, de netbeheerder van elektriciteit en aardgas in Brussel, waar hij werkt als burgerlijk ingenieur. Vandaag, vrijdag, trekt hij voor een week de deur van zijn werk achter zich dicht. Maandag wacht immers een nieuwe chemokuur die hem minstens tot donderdagavond aan zijn bed kluistert. „Die on-offknop, die ook geldt voor mijn gezin, is best lastig.”

U blijft werken ondanks dat u drie jaar geleden te horen kreeg dat u darmkanker had met uitzaaiingen in de lever. Waarom?

Koen Van de Cauter • Omdat ik leef alsof ik nog twintig jaar te leven hebben. Dat is mijn referentiekader. Toen ik op 5 juni 2013 – mijn vrouw was toen zes maanden zwanger van Marthe, ons vijfde kindje – te horen kreeg dat ik darmkanker had, gaven de dokters mij zes maanden tot tien jaar. De kanker in mijn darmen is weg, maar ik heb uitzaaiingen in mijn lever op verschillende plaatsen, waardoor ze moeilijk te behandelen zijn.

Mochten de dokters morgen zeggen dat ik door uitzaaiingen in mijn hoofd nog maar zes maanden te leven heb, dan zou ik zeker mijn werk opzeggen.

Maar nu helpt werken mij om te blijven vechten.

Ik ben alleen gestopt met werken om een managementdiploma aan de Vlerick Business School te behalen. Ik was een half jaar met de opleiding bezig toen ik de diagnose kreeg – ik had bloed in mijn stoelgang – en wou die opleiding ondanks de operaties en chemokuren graag afmaken (zie kader ziekteverloop).

Als je vanuit mijn referentiekader leeft, gooi je niet je hele leven om.

Welk signaal zou ik aan mijn kinderen geven mocht ik nu al op pensioen gaan?

Niet dat mijn vrouw en ik onze kinderen, die tussen drie en vijftien zijn, afschermen van alles – integendeel – maar geef toe dat het wellicht onrust en angst bij hen zou opwekken. Ik doe dan ook vaak alsof ik niet ziek ben. Ook als ik mij fysiek niet erg goed voel, ga ik werken. Maar het houdt mij mentaal wel gezond. De kunst is om dat evenwicht tussen fysieke en psychische gezondheid te bewaren.

Hoe reageerde u toen de dokter u vertelde dat de kanker niet te genezen is?

Koen Van de Cauter • Dat was toch wel slikken. Door impliciete signalen had ik dat verstandelijk al begrepen, maar toch bleef het moment waarop hij dat zei emotioneel een verbijsterende ervaring. Nu wil dat niet zeggen dat ik voortdurend bezig ben met mijn begrafenis of dood, want als je dat doet, word je gek. Maar ik ben ook niet blind voor het feit dat ik morgen slecht nieuws kan krijgen, daarom vernieuwden we bijvoorbeeld recentelijk ons huwelijkscontract.

Beïnvloedde uw ziekte uw kijk op leven, lijden en sterven?

Koen Van de Cauter • Niet echt. Ik heb altijd al geleefd in het besef dat het leven eindig is en dat miserie deel uitmaakt van het leven. Ik heb veel gekregen van het leven: vijf gezonde kinderen, een fantastische vrouw, een meer dan gemiddelde intelligentie en tot de kanker werd vastgesteld een sterke gezondheid.

Ik heb toen ik ziek werd beslist om niet bitter te zijn, want als ik bitter ben, ben ik geen getuige van Gods aanwezigheid.

Iets wat mooi weerklinkt in het Taizé-refrein „Qui regarde vers Dieu resplendira. Sur son visage, plus d'amertume..." (Wie naar God zien die stralen van geluk, geen blos van schaamte kleurt hun gelaat).

Doordat ik zoveel in mijn bed lig, heb ik zoals mensen met bijna-doodervaringen, mijn leven de revue zien passeren. Verrassend hoeveel vergeten herinneringen naar boven kwamen. Ik kon er ook met een grote klaarheid over oordelen.

Ik heb natuurlijk stommiteiten begaan, maar heb gelukkig niet het gevoel dat het gaat om onvergefelijke fouten, wat me vrede brengt.

Toch blijft de vraag: zullen wij – op de dag dat we voor God verschijnen – verantwoording moeten afleggen voor elke zonde, maar ook voor alle goeds dat we nalieten te doen? In alle eerlijkheid denk ik dat het antwoord op die vraag „ja” is en daarom hebben we allen de barmhartigheid van onze God meer dan nodig om dat moment door te komen.

Bent u milder geworden?

Koen Van de Cauter • Absoluut.

Ik neem bijna niemand nog iets kwalijk. Het is een manier van energie te sparen.

Ik heb maar één week op twee om voluit te leven, dan wil ik die tijd in iets positiefs steken. Daarnaast leef ik meer in het nu. Dat heb ik moeten leren. Vroeger verpestte ik mijn zondag door de hele tijd met de chemokuur van maandag in mijn hoofd te zitten, maar nu kan ik dat moment uitstellen tot ik in de auto stap.

Ik laat ook zoveel mogelijk na om te doen wat anderen van mij verwachten.

Het leven is daarvoor veel te kort. Zeker in mijn geval. Eigenlijk kan ik niet zeggen dat ik ongelukkig ben, ondanks alle pijn, miserie en verdriet. Beter op 45 jaar gelukkig sterven dan ongelukkig op tachtig.

Ziekteverloop

• juni 2013: vaststelling van een primaire tumor in de dikke darm en vele uitzaaiingen in de lever. Via een dringende operatie wordt de primaire tumor in de darm verwijderd.
• juli 2013 – maart 2014: drie chemokuren met meestal een sessie om de twee weken.
• september 2014 – december 2014: de chemobehandeling wordt hervat, omdat het aantal en de omvang van uitzaaiingen in de lever toeneemt.
• maart 2015: een behandeling op basis van radioactieve straling leidt tot een ongewenst effect. Dat leidde in november tot een operatie, waarbij de helft van de maag en een deel van de twaalfvingerige darm werd verwijderd.
• januari 2016 – nu: chemobehandeling wordt opnieuw opgestart.

Dit artikel verscheen eerder in de Gentse bisdompagina's van Kerk & Leven. Wil u graag een abonnement? Klik dan hier.