Leo Oosterveen: geloven en denken hebben elkaar nodig

Als puber was Leo Oosterveen (61), toen nog protestant, gefascineerd door oosterse spiritualiteit. Plotseling ontdekte ik dat er in het katholieke Westen ook zoiets als monastiek leven en spiritualiteit bestaat. Vandaag is hij nog altijd dominicaan in Nijmegen en hoofdredacteur van het Vlaams-Nederlandse Tijdschrift voor Geestelijk Leven, kortweg TGL.

Oosterveen is gevormd in de experimentele jaren 1970, door onder meer theoloog Edward Schillebeeckx. Hij belichaamde een open houding op de samenleving. Het was de tijd van de bevrijdingstheologie, van de feministische theologie, van christenen voor het socialisme. Ik weet niet of wij echt binnen de lijntjes van de officiële Kerk liepen, maar ik voel me nog altijd goed in het dominicaanse milieu.

Waar liggen uw wortels?

Leo Oosterveen • Ik ben geboren in Zeist, bij Utrecht. Ik ben van protestantsen huize, gedoopt door mijn grootvader, die predikant was. Mijn lagere school was zeer orthodox. Toen ik twaalf was, vroeg de bovenmeester: Wat wil jij gaan doen? Ik zei: Filosofie. (lacht) Die man schrok zich dood, dat kon de poort naar de hel wezen.

Als puber was ik geïnteresseerd in alles wat uit het Oosten kwam. Rond 1970 kwam ik in aanraking met de benedictijnen in Oosterhout. Ik ontdekte dat er in het Westen ook zoiets als monastiek leven bestaat en vatte een diepe interesse op voor christelijke spiritualiteit. Ik was gefascineerd door de meer harmonieuze verhouding tussen denken en geloof in de katholieke traditie, het besef dat die twee elkaar nodig hebben. In de zomer van 1972 maakte ik de overgang naar de katholieke Kerk.

Bent u ook actief in de pastoraal?

Leo Oosterveen • Ik ben niet gewijd. Ik koos voor de dominicanen om verkondiger te worden, niet vanwege het priesterschap. Ik hoor wel bij het voorgangersteam van het City Pastoraat Nijmegen.

Dat is een oecumenische groep die samenkomt in de Stevenskerk en die het beste van de reformatorische en katholieke traditie verbindt: goede prediking en goede liturgie.

Er is elke week een eucharistie- of avondmaalviering met een priester of een predikant. Die vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de katholieke overheid. Hun goedkeuring zou er ongetwijfeld niet komen. (lacht)

Wat blijft voor u, na achthonderd jaar, de essentie van de dominicaanse traditie?

Leo Oosterveen • God, mens en wereld zijn geen concurrenten. Het komt erop aan Gods heil te midden van de wereldse en menselijke woelingen te vinden en ter sprake te brengen. Volgens de Franse theoloog Chenu zijn de tekenen van de tijd relevant om te ontdekken waar God zich toont. Er zijn geen vindplaatsen van God buiten deze wereld.

Schillebeeckx voegt daar iets aan toe: loop niet weg voor frustraties, daaraan ontsteekt zich juist het verlangen naar hoe Gods heil wel zou kunnen. Dat is dominicaans, bekommerd zijn om het welzijn van de mensen, midden in de wereld, in paradoxale of catastrofale situaties. Wij zijn vertolkers van hoop en verbinding.

Wat drijft u als hoofdredacteur van TGL?

Leo Oosterveen • Ik zet de lijn voort die TGL eind jaren 1970 heeft ingezet. Christelijk geïnspireerde spiritualiteit is verankerd in de maatschappij. Dat willen we tonen en thematiseren.

Maatschappelijk engagement heeft echter ook spirituele wortels nodig.

Dat beschrijven we tweemaandelijks in beschouwende stukken, maar zeker ook in ervaringsberichten. Dat dubbele spoor vind ik boeiend en heel dominicaans.

Belangstelling in TGL? Meer informatie vindt u op de website