In september 2022 publiceerden de Vlaamse bisschoppen het document Homoseksuele personen pastoraal nabij zijn – voor een gastvrije kerk, die niemand uitsluit. In het document stelden ze een gebedsmoment voor om de relatie van twee mensen van hetzelfde geslacht te vieren met de hele geloofsgemeenschap. Een baanbrekend document, dat gelovige homostellen de boodschap geeft: “Jullie mogen er zijn zoals je bent en samen in het licht staan.”
Tegelijk werden in elk van de vijf Vlaamse bisdommen contactpersonen (aanspreekpunten) aangewezen voor alle mogelijke vragen van en over lgbti+. Coördinator van deze nieuwe pastorale dienstverlening is Willy Bombeek. Zelf bleef hij als gelovige homo jarenlang discreet op de achtergrond in de Kerk. Maar het document Amoris Laetitia (De vreugde van de liefde) van paus Franciscus ontstak bij hem de hoop dat de houding van de Kerk ten aanzien van lgbti+ ooit zou kunnen veranderen.
Goddelijke kern
‘Het is niet omdat binnen de christelijke traditie het huwelijk tussen man en vrouw is en gericht op voortplanting, dat de liefde tussen twee mensen van hetzelfde geslacht geen goddelijke kern zou kunnen hebben’, meent Bombeek. ‘Dat erkent de paus in die tekst. De wereld sprak van een perspectiefwissel in de seksuele ethiek van de Kerk. De veroordelende toon was weg, er was openheid voor in de plaats gekomen.’
Bombeek werd al vaak door homostellen aangesproken op zijn ervaringen rond lgbti+ en de Kerk. Sinds hij officieel door de Vlaamse bisschoppen aangesteld is als coördinator en aanspreekpunt, ontving hij een veelvoud aan vragen. Die komen zowel uit de gemeenschap zelf als van ouders.
Toch kun je niet spreken van een plotselinge toeloop van homostellen die hun relatie willen vieren in de kerk.
‘Dat had ik ook niet verwacht’, zegt Bombeek. ‘Er is eerst nog een groot werk te doen van luisteren en van heling. Eeuwenlang heeft de Kerk homoseksualiteit veroordeeld. En tot vandaag lijden veel mensen onder homofobe handelingen en uitspraken van de Kerk. Ondanks de openheid van de bisschoppen kun je nog lang niet als homokoppel bij elke parochiepriester terecht voor een pastoraal gesprek en de voorbereiding van een viering. Wel wordt van hen verwacht dat ze doorverwijzen naar de aanspreekpunten.’
‘Er zijn nog zo veel gelovige lgbti+ die een heuse strijd moeten aangaan om erbij te mogen horen in hun kerkgemeenschap, zeker in landen als Polen en Slovenië. De eerste stap is dus niet om het aantal gebeds- momenten voor lgbti+ te gaan opdrijven en tellen, maar wel om mensen te laten voelen dat ze welkom zijn en niet afgekeurd worden vanwege hun oriëntatie of identiteit.’
Veel gaan spreken
Als coördinator van ‘Homoseksualiteit & Geloof’ steekt Willy Bombeek dan ook het grootste deel van zijn tijd in sensibilisering. ‘Overal waar ik word uitgenodigd, ga ik spreken. Van een avond voor ouders van transgenders, over een panelgesprek bij het ACV, tot een internationale bijeenkomst van christelijke lgbti+ laatst in Venlo. Daarbij wil ik vooral een getuigenis brengen, zonder arrogantie, maar met een dosis fierheid en dankbaarheid voor de stappen die we in Vlaanderen al hebben kunnen doen.’
Verder bouwt Willy Bombeek samen met de andere aanspreekpunten van ‘Homoseksualiteit & Geloof’ aan een inventaris van good practices en vragen die nog wat onduidelijkheden moeten wegwerken, zoals de eventuele registratie van een lgbti+-gebeds- moment.
Op de Internationale Dag tegen Homo- en Transfobie (17 mei) stuurden de Vlaamse bisschoppen een persbericht van Willy Bombeek de wereld in waarmee ze bevestigden: “De katholieke Kerk werkt dan ook actief voort aan een inclusieve maatschappij en veroordeelt nogmaals alle vormen van geweld op en discriminatie van de lgbti+-gemeenschap.”
