Of ik niet beter het woordje ‘Kerk’ zou schrappen uit Kerk & leven. Het was even schrikken toen uitgerekend een bisschop mij enkele jaren geleden die suggestie deed. Hij meende dat dit weekblad potentiële nieuwe lezers minder zou afschrikken door niet langer uitdrukkelijk te verwijzen naar de Kerk. Zijn bedoeling was goed, maar het voorstel was niet doordacht.
Verbergen wie je bent, is zelden een goed idee om aantrekkelijker te worden.
Ook christelijke middenveldorganisaties maken wel eens die fout. Door een herkenbare identiteit in te ruilen voor een vager profiel hopen ze meer mensen aan te trekken, terwijl ze net daardoor inwisselbaar worden met om het even welke andere organisatie. De christelijke of katholieke identiteit mag dan al een deel van de bevolking afschrikken, ze blijft een sterk uitgangspunt om herkenbaar aanwezig te zijn in de samenleving.
Een bijzondere situatie vinden we in het onderwijs. Hoewel nog maar een paar procent van de Vlamingen wekelijks naar de zondagsmis gaat, zit driekwart van de Vlaamse kinderen op een katholieke school. Dat betekent uiteraard dat veel van die kinderen van thuis uit nauwelijks het katholieke geloof meekrijgen. Heel wat leerlingen zijn ronduit ongelovig of hebben een andere religie. In die context is het voor scholen complexer geworden om katholiek te zijn dan pakweg een halve eeuw geleden.
Niet toevallig afgebrokkeld
In ons Dossier kloppen we aan bij enkele school-directies met de vraag hoe ze dat in de praktijk aanpakken. Is de katholieke identiteit op school compleet verwaterd? Dat blijkt niet het geval te zijn. Wel staan directies en schoolbesturen voor de opdracht creatief te zoeken naar de juiste invulling van die identiteit. Zowel leerlingen als leerkrachten moeten worden uitgedaagd om hun plaats en rol te ontdekken in een school die hun meer wil meegeven dan wiskunde, Frans of houtbewerking.
Gelovigen met heimwee naar vervlogen tijden beweren wel eens dat de oplossing eenvoudig is. Voor hen volstaat het dat ‘echt gelovige leerkrachten’ opnieuw ‘echte godsdienstlessen’ geven om een heropstanding van de kerkelijkheid onder jongeren te creëren. Zo werkt het natuurlijk niet. Geloof en kerkelijkheid brokkelden niet toevallig af. De Kerk en de katholieke instellingen slaagden onvoldoende in een authentieke hertaling van hun boodschap in de moderniteit. Die hertaling is ook echt niet eenvoudig, omdat de samenleving zo grondig is veranderd.
Nu nog een brug slaan
Het is makkelijk scholen te beschuldigen van een verwaterde identiteit. Veel moeilijker is het om de juiste balans te vinden in wat vandaag de katholieke dialoogschool heet. Hoe pak je het aan om over geloof te praten met jongeren die religie geen centrale plaats in hun leven geven? Allereerst door identiteitsschaamte te overwinnen en onbevangen het gesprek aan te gaan. Lachers zullen er altijd zijn, maar zij zijn een minderheid tegenover de vele jongeren die oprecht zoeken naar fundamenteel houvast in een ultracommerciële samenleving.
De kerkelijkheid mag dan op een laag pitje staan, de honger naar zingeving is springlevend.
De vraag is niet of de volgende generaties nog religieus zullen zijn, maar of ze hun religie nog in de Kerk zullen beleven. Aan de vraagzijde is de belangstelling voor geloof en spiritualiteit groot, misschien zelfs groter dan voorheen. De motor sputtert aan de aanbodzijde, omdat we er als Kerk moeilijk in slagen in te spelen op de levensbeschouwelijke zoektocht van mensen. Precies daarom is het zo belangrijk dat jonge mensen in het katholiek onderwijs geprikkeld worden door het christendom. De belangstelling bij jongeren is er, het potentieel van het christendom blijft groot, nu nog een brug slaan tussen beide.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.