De Airbus A320 van Germanwings was amper in de Franse Alpen gecrasht of de media wisten al te melden dat het toestel de dag voordien problemen had met een luik van het voorste landingsgestel. Luchtvaartexperts gaven daarover allerlei technische details in tv-studio’s en in kranten.
De dag daarna maakten reisorganisatoren en toerismespecialisten het proces van lagekostenmaatschappijen. Nog een dag later berichtten psychiaters en psychologen uitvoerig over depressies en burn-outs.
Een en ander illustreert hoe de massamedia werken.
Tijd en papier moeten worden gevuld en de content moet worden verkocht, maar het moet vooral snel gaan. De ware toedracht van de feiten afwachten, is de kijker en de lezer niet meer gegund. Alles is dringend, de dictatuur van de haast regeert.
Elke beweging van de duikers
De feiten analyseren, interpreteren en in een samenhangend verhaal duiden voor een breed publiek: dat is wat we van ernstige journalistiek verwachten, maar niet of te weinig krijgen. Daarbij komt dat kranten en weekbladen al langer dan vandaag de loef worden afgestoken door sociale media en tv-zenders die veel makkelijker kunnen inspelen op fast news.
Ook al vraag je je vaak af wat het nut van sommige beelden is.
Zo volgden tv-camera’s, verslaggevers en fotografen aan de oever van het Albertkanaal nauwkeurig alle bewegingen van de duikers om maar geen detail te missen van de berging van het lichaam van wijlen Steve Stevaert, minister van Staat. Ongeacht hoe je over hem denkt, de vraag rijst waar zoiets goed voor is.
De massamedia liggen daar evenwel niet wakker van.
Het nieuws gaat door, 24 uur op 24, luidt het motto van een Franse nieuwszender. De gemiddelde nieuwsconsument heeft zich daar al op ingesteld. Hij leest niet meer, hij surft.
Alles overboord voor de scoop
De vraag naar de grenzen tussen reality-tv en journalistiek kwam in Frankrijk opnieuw aan bod naar aanleiding van de aanslagen van begin januari in Parijs. Nieuwszender BFM-TV bracht toen live verslag uit van de gijzeling in de Joodse supermarkt.
De verslaggever verklapte daarbij dat enkele gegijzelden zich in de koelcel van de supermarkt hadden verstopt – informatie die hij van een ontsnapte werknemer had verkregen. Zijn onthulling had de gijzelnemer op ideeën kunnen brengen.
Overlevenden van de gijzeling dienden daarvoor onlangs bij het Franse gerecht een klacht in.
Volgens Patrick Klugman, hun advocaat, mag een journalist het leven van mensen niet in gevaar brengen voor een scoop. De gijzeling in Parijs leert volgens hem dat de almaar snellere verwerking van informatie gevaarlijke kanten heeft. Hij hoopt dat het – in het belang van de media zelf – tot een proces komt.
Spectakel in de wetenschap
Ook sectoren die doorgaans geen hard nieuws te bieden hebben, krijgen steeds meer te maken met de eisen van fast news. Bijna wekelijks schotelen de media ons spectaculaire wetenschappelijke doorbraken voor – vooral in de geneeskunde. Al te vaak betreft het onderzoeken die nog in een experimentele fase verkeren.
Dat zadelt veel patiënten op met valse hoop.
Wetenschappers promoten zichzelf en hun onderzoek, universiteiten pakken uit met opzienbarende persberichten en de media maken er spectaculaire krantenkoppen van. Van journalisten verwacht je nochtans dat ze dergelijke onderzoeksresultaten in een breder kader plaatsen en kritisch benaderen.
Ombudsman roept in de woestijn
Ook de religieuze berichtgeving krijgt steeds meer met stemmingmakerij te maken. Zo verschijnen er nu al bijdragen met speculaties over de opvolging van mgr. Léonard als aartsbisschop van Mechelen-Brussel.
Liever gissen en missen op grond van anonieme bronnen, dan wachten tot Rome heeft beslist.
Destijds nam De Standaard een ombudsman, Tom Naegels, in de arm om zich over de betrouwbaarheid van haar berichtgeving te buigen. Naegels’ bijdragen zijn doorgaans voortreffelijk, goed geargumenteerd en zeer lezenswaardig.
Alleen lijkt hij van lieverlee almaar meer op een roepende in de woestijn. De massamedia volgen inmiddels andere regels.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.