De hedendaagse westerse mens is bang geworden van de vrijheid die zijn voorouders met bloed, zweet en tranen veroverden. We worden overspoeld door allerlei voorstellen om vrijheden in te perken en we juichen die nog toe ook. De roep om sterke leiders klinkt steeds luider en wereldwijd lopen mensen populisten achterna die krachtige maatregelen beloven, maar weinig oor hebben voor democratische inspraak en maatschappelijke verscheidenheid.
Sommige voorstellen kunnen nog gekaderd worden in onze angst voor terreur.
Het gaat echter veel verder. Een liberale filosoof wil de godsdienstvrijheid afschaffen. Om de haverklap duikt de roep op om de verschillende onderwijsnetten af te schaffen en naar één net te gaan (versta: weg met het katholiek onderwijs). Wat is dat toch met onze hedendaagse angst voor vrijheid? Vertrouwen we elkaar en onszelf niet meer?
Eén groot bevrijdingsverhaal
Vrijheid zou toch een van onze favoriete waarden moeten zijn. Het was al een kernwaarde van de Franse Revolutie. In de achttiende en negentiende eeuw werden grondwetten geschreven die tal van rechten en vrijheden vastlegden. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens opgesteld om onze vrijheden te betonneren. Andere internationale en Europese verklaringen en verdragen versterkten die beweging. Vrijheid werd in het naoorlogse Europa zowat het hoogste goed.
Nochtans is vrijheid als waarde veel ouder. In de oudheid werden al vrijheden vastgelegd, zij het enkel voor de burgerij.
Belangrijker voor ons is dat het christendom in wezen de godsdienst van de vrijheid is.
Het Oude Testament bevat al ‘ bevrijdende ’ verhalen, zoals de uittocht uit Egypte onder leiding van Mozes. Het Nieuwe Testament is één groot bevrijdingsverhaal. Jezus doorbreekt de overdreven drang naar regeltjes en muggenziften van die tijd en leert mensen de bevrijdende boodschap van onvoorwaardelijke liefde kennen, van vertrouwen in God en in de medemens, van fundamentele hoop. De Bergrede leert ons niet langer de gevangene te zijn van onze dagelijkse bekommernissen, maar uit vrije wil te kiezen voor het goede.
De essentie weer centraal
De Kerk zondigde in haar lange geschiedenis nochtans meer dan eens tegen de vrijheidsgedachte. Regels werden soms belangrijker dan overtuiging. Het geloof werd soms met dwang verspreid en vermengd met werelds machtsstreven. Niets menselijks is de Kerk vreemd.
Het is goed dat de Kerk vandaag opnieuw scherp stelt op de essentie van haar boodschap, de liefde weer centraal stelt. Waarden worden weer belangrijker dan normen. Het persoonlijke geweten wordt opgewaardeerd. Het christendom is er niet om mensen te ketenen, maar om hen fundamenteel te bevrijden.
Laten we dus weerstand bieden tegen de cultuur van wantrouwen die leidt tot almaar meer verboden en geboden.
De vrijheid van godsdienst is een universeel mensenrecht, geen handelswaar waarmee men mag sjacheren omdat terroristen zich op een godsdienst beroepen. Eenieder heeft de vrijheid om zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van geboden en voorschriften , zegt de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Laten we dus onze geloofsvrijheid verdedigen en niet aanvaarden dat onze onderwijsvrijheid tot eenheidsworst wordt herleid.
Onze toekomst ligt niet bij verlichte leiders die weten wat goed is voor ons, maar bij een samenleving waarin mensen zich in vrijheid mogen verenigen en hun overtuigingen openlijk kunnen verkondigen en verdedigen. Vrijheid is echt een van de christelijke kernwaarden. Niet de vrijheid om egoïstisch onze zin te doen, maar de vrijheid om een leven te kunnen kiezen van hoop, geloof en liefde.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.