Abonnees houden vandaag een bijzonder nummer van Kerk & Leven in handen, waarin het thema zorg centraal staat. We doen dat naar aanleiding van de Dag van de Zorg, aanstaande zondag. We vertellen u graag over zorg in ziekenhuizen en woon-zorgcentra, maar net zo goed over thuiszorg, pleegzorg of zorg voor mensen met een beperking. We focussen op beroepskrachten en op vrijwilligers. En natuurlijk gaan we ook na hoe katholiek de zorgsector in Vlaanderen nog is. Die vraag blijkt haast onmogelijk te beantwoorden. We zijn op levensbeschouwelijk vlak namelijk een uitermate diverse en moeilijk te vatten regio geworden.
In katholieke kringen is het nog al te vaak gemeengoed om te beweren dat we een minderheidskerk zijn geworden.
Dat klopt evenwel niet. De waarheid is een stuk complexer. Mensen die zich uitgesproken gelovig of kerkelijk noemen, zijn inderdaad een minderheid, maar dat geldt ook voor ongelovigen en vrijzinnigen. Uit onderzoek blijkt de grootste groep in Vlaanderen te bestaan uit mensen die een losse of wisselende band hebben met de Kerk.
Tal van gradaties
Geloof en kerkelijkheid in Vlaanderen zijn vandaag ingewikkeld en gelaagd. Dat zien we ook in diverse structuren en organisaties in onze samenleving. De christelijke jeugdbewegingen zijn vandaag populairder dan ooit, maar hun levensbeschouwelijke profiel is minder afgetekend dan voorheen. Het katholiek onderwijs is veel groter dan de officiële netten, maar telt leerlingen en leerkrachten met zeer uiteenlopende geloofsprofielen. Het hele christelijke middenveld worstelt met vragen over het eigen profiel. Sommige organisaties blijven zich christelijk of katholiek noemen, anderen verwijzen veeleer naar waarden van christelijke origine.
Het is onmogelijk geworden om onze samenleving simpelweg in te delen in gelovigen en ongelovigen, en al zeker niet in katholieken en vrijzinnigen.
Veel mensen bekennen zich niet tot één duidelijk kamp, maar puzzelen zelf hun profiel bijeen, in tal van gradaties.
Dialoog en verbinding
Dat heeft natuurlijk ook invloed op de zorgsector. Die werd historisch in belangrijke mate uitgebouwd door religieuze congregaties. Het tijdperk waarin zusters door de gangen van zorginstellingen liepen, is echter grotendeels verleden tijd. Veel instellingen dragen nog uitgesproken katholieke namen, maar namen meer afstand van de Kerk. Andere spelers in de zorgsector fuseerden met openbare instellingen, waardoor hun katholieke profiel deel uitmaakt van een groter geheel. Zelfs de koepel van de katholieke zorginstellingen ging op in een breder verband, Zorgnet-Icuro. Dat belet gedelegeerd bestuurder Peter Degadt niet om zich te laten inspireren door het evangelie, zoals u in onze Klapstoel ontdekt.
Ook pastorale werkers moeten zich aan de nieuwe situatie aanpassen. Op het vlak van zingeving beleven we boeiende tijden en dat is bij uitstek te merken in de zorgsector, getuigt Stephanie Schreurs daarover. Pastoraal consulenten dragen tegenwoordig de grootste verantwoordelijkheid in de zoektocht van mensen naar zingeving. Kernbegrippen daarbij zijn dialoog en verbinding.
Complexe realiteit
Dat is inderdaad de aanpak anno 2017, vanuit hun eigen levensbeschouwelijke overtuiging in dialoog gaan met mensen die er zeer uiteenlopende profielen op na houden.
Dat lijkt als twee druppels water op de katholieke dialoogschool.
Vlaanderen is tegelijk ontkerkelijkt en doordrongen van het christendom. Die complexe realiteit laat zich niet vatten in simpele analyses of een eenzijdige aanpak. Niet in het middenveld, niet in het onderwijs, niet in de zorgsector, niet in de Kerk. Aanknopingspunten zoeken bij mensen die zelf hun levensbeschouwelijke identiteit uitbouwen, met een sterke of zwakke aanwezigheid van christelijke bouwstenen, dat is de uitdaging waarvoor we staan.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.