Ruim 40 jaar is Feli(ce) Lasco niet meer in zijn stad, in Napels geweest. De reden daarvan zullen we beetje bij beetje vernemen in de loop van de film Nostalgia van Mario Martone, ook een geboren en getogen Napolitaan. Hij baseerde de film op de gelijknamige roman van Ermanno Rea uit 2016.
Maar nu is Feli dus eindelijk terug. Definitief. Hij struint door de labyrintische, lege straatjes en steegjes van zijn wijk, de volkswijk Sanità. Het heeft wel iets verontrustend, dreigend zelfs. Want Napels is ook de stad waar de maffia, de Camorra, alomtegenwoordig is. Deze wat ambigue sfeer weet Martone perfect op te roepen. Alleen al daarom is Nostalgia tegelijk een lofzang op de stad en een noodlotstragedie.
Oude moeder
De eerste die Feli opzoekt, is uiteraard zijn oude moeder, die in Sanità bekendstond als een uitstekende naaister. Het wordt een vertederend weerzien. Je merkt aan alles — haar gelaat, haar kledij, haar donker appartementje — dat ze van de afwezigheid van haar zoon al die jaren enorm heeft afgezien.
Feli ontmoet nog andere oude bekenden die hem allemaal bezweren om toch maar weg te gaan.
Toevallig maakt hij ook kennis met Don Luigi, een priester die jongeren van de wijk uit de klauwen van de Camorra poogt weg te houden. Don Luigi, strijdlustig en koppig als hij is, laat zich door niets of niemand intimideren. Hij heeft een jeugdorkest uit de grond gestampt. En hoewel Feli zich na omzwervingen over de hele wereld uiteindelijk tot de islam heeft bekend, wil hij best wel aan Don Luigi de reden opbiechten waarom hij, 15 jaar oud amper destijds, uit Napels wegvluchtte.
Met zijn stalen, diepgegroefd gelaat blijkt Feli, een man van weinig woorden, een gevangene van zijn verleden te zijn. Zijn biecht moet hem bevrijden, maar het kan tevens zijn dood betekenen. Per se wil hij zijn jeugdvriend Oreste terugzien, die de gevreesde chef van de lokale maffia in Sanità is geworden. Tot op het laatste moment houdt Martone de spanning in zijn authentiek verhaal met thrillerallures.
Charismatische priester
De figuur van Don Luigi is geïnspireerd op Don Antonio Loffredo, de charismatische priester van de basiliek Santa Maria della Sanita. Toen hij in deze volkswijk arriveerde in 2001, was Sanità een getto waar men lid was van de Camorra van vader op zoon. Men leefde er van de drugshandel. Don Antonio besefte onmiddellijk dat wou hij iets veranderen hij eerst de moeders moest benaderen. Zij vreesden immers als eersten dat behalve hun man ook hun zoon wel eens in de gevangenis zou belanden.
Door sport en cultuur wou hij jongeren weghouden van de Camorra. Een van de lokalen van de basiliek richtte hij in als een trainingszaal voor boksers. Er zijn momenteel twee symfonische orkesten actief met honderden leden. En in 2010 zijn de catacomben van San Gennaro opengegaan met elk jaar 20.000 bezoekers, goed voor 40 jobs.
In Kerk & Leven van woensdag 1 februari kan u een uitgebreid portret lezen van deze Don Antonio Loffredo, de man die de 'verloren' volkswijk Sanità deed herleven.
• Nostalgia, vanaf 25 januari 2023 in de bioscoop. Bekijk hieronder de trailer.
