De Wereldraad van Kerken (WCC) hield van 31 augustus tot 8 september 2022 zijn 11de algemene vergadering in het Duitse Karlsruhe. Zo’n algemene vergadering is een groots evenement, daar moet je niet meteen diepgaande theologische discussie verwachten, zegt de Antwerpse bisschop Johan Bonny. De theologische spitstechnologie is voor vooraf of achteraf. Op deze algemene vergaderingen, gemiddeld om de acht jaar, brengt het grootste oecumenische samenwerkingsverband ter wereld samen wat de voorbije jaren gebeurd is en worden de krachtlijnen uitgezet voor de komende jaren. Dit is wel ’s werelds belangrijkste oecumenische ontmoeting, onderstreept mgr. Bonny.
De WCC slaagt er telkens in de hele christelijke familie samen te brengen; je moet het maar doen! Mgr. Johan Bonny
Officiële waarnemers
De katholieke Kerk is geen lid van de WCC, maar sinds het Tweede Vaticaans Concilie is ze wel sterk bij de werking ervan betrokken en werkt ze mee aan het welslagen van zo’n algemene vergadering. Daarvoor wordt telkens een officiële delegatie waarnemers afgevaardigd, samengesteld door het Dicasterie voor de Bevordering van de Eenheid onder de Christenen. Dit keer stond die delegatie onder leiding van de Zwitserse kardinaal Kurt Koch en maakte ook de Antwerpse bisschop er deel van uit. Maar deze officiële waarnemers zijn niet de enige katholieken op deze bijeenkomst. Er waren nog vele tientallen katholieke deelnemers vanuit bijvoorbeeld allerlei andere oecumenische organisaties.
In Karlsruhe waren er zowat 200 katholieken op net geen 3.000 deelnemers. Mgr. Johan Bonny
Het deelnemersveld aan zo’n mondiale oecumenische manifestatie is ongelooflijk divers. Zelf ken ik de oosterse Kerken vrij goed, zoals de Armeense of de koptische of de Syrisch-orthodoxe Kerk; die waren er deze keer met grotere en jongere delegaties dan tevoren bij. Het blijft merkwaardig hoe de WCC telkens erin slaagt deze oudste flank van de christelijke familie samen te brengen met alle orthodoxe Kerken, met de klassieke Kerken uit de Reformatie zoals de lutheranen en de anglicanen, en ook met allerlei gereformeerde en pinksterkerken, legt mgr. Bonny uit. Al deze Kerken zijn heel verschillend, maar in Karlsruhe waren ze er opnieuw allemaal bij. En naarmate zo’n bijeenkomst langer duurt, valt vooral de broederlijke sfeer op.
De vertegenwoordigers van zeer verschillende Kerken gaan er zeer vertrouwensvol met elkaar om. Mgr. Johan Bonny
Geen navelstaarderij
De bijeenkomsten in de voormiddag zijn vaak vrij formeel. Het gaat over de interne spelregels, over rapporten die door het centraal comité of werkgroepen zijn opgesteld en waarover gedebatteerd wordt, of over de nieuwe samenstelling van het centraal comité. De katholieke waarnemers nemen overal aan deel, zegt bisschop Bonny. Maar wat mij sterk getroffen heeft, is de openheid op de wereld die uit de namiddagsessies spreekt. Daar kunnen wij als katholieken iets van leren: de WCC slaagt absoluut erin de navelstaarderij te vermijden. Hoewel er natuurlijk ook wordt gesproken over de eenheid van de christenen, wordt er onder verschillende christelijke denominaties vooral samen gewerkt rond acute wereldvraagstukken: de ecologie, de verhoudingen tussen man en vrouw, en oorlog en vrede.
De oecumene staat voor een gemeenschappelijk engagement voor onze wereld. Mgr. Johan Bonny
Festival
Onze wereld zit boordevol spanningen, zegt mgr. Bonny, maar de christelijke Kerken zetten volop in op samenwerking. Natuurlijk hingen twee conflictgebieden als een schaduw over de bijeenkomst in Karlsruhe: het Midden-Oosten en Oekraïne. Maar niemand – de orthodoxen uit Oekraïne noch Rusland – wilde deze algemene vergadering zien mislukken. Er werd dus openlijk over het conflict gepraat en de Russische delegatie bleef zitten. Op zich is dat inderdaad al een stap vooruit. Verder onthoud ik ook het ‘festivalkarakter’ van zo’n bijeenkomst, zegt mgr. Bonny. Dat voel je vooral tijdens de gebedsmomenten, die telkens door een verschillende traditie zijn voorbereid en worden ingeleid.
Niet-kerkelijke media beseffen niet hoe belangrijk Karlsruhe was; indien de bijeenkomst ‘interreligieus’ was geweest, was ze wellicht niet doodgezwegen.