Neoliberale waarden
Teaching to the test, heet dat. Er ontstaat een hele toetsenindustrie. En die brengt geld op. Standaert vindt het opvallend en verontrustend hoe kritiekloos en gewillig we met z’n allen die ‘cijferterreur’ ondergaan. De onderwijsexpert pleit ervoor om het meten, toetsen en evalueren beter in te bedden in een samenhangende visie op opvoeding en onderwijs.
Geen cijferterreur in Finland
Maar je kunt nog veel verder gaan. In Finland wordt aan kinderen onder de 10 jaar nooit een cijfer gegeven. Van centrale toetsen is tot de leeftijd van 16 jaar al helemaal geen sprake. Het onderwijs is inclusief. Iedereen volgt dezelfde richting. Leerkrachten hebben er een masterdiploma. Bij hen ligt de verantwoordelijkheid om ieder kind dat hun toevertrouwd is, te begeleiden naar het best mogelijke resultaat voor dat kind.
Oud-directeur van de scholengroep Drieklank Hugo Winnelinckx is een kenner van het Finse onderwijsmodel. Hij zegt: Finland verzet zich fel tegen gestandaardiseerde tests. De overheid vindt dat die niet beantwoorden aan de onderwijsopdracht.
Leerlingen moeten niet uitgespeeld worden tegenover anderen. De opdracht is om ze interesse te doen krijgen in het leren. Je moet ze enkel vergelijken met zichzelf. Hugo Winnelinckx
Cijfers dwingen kinderen in keurslijf
Tot hun 16 jaar krijgen alle kinderen in Finland dus dezelfde vakken aangeboden. In werkplaatsen wordt hun interesse voor onder meer techniek, muziek en kunst gewekt. Op het einde van de verplichte schooltijd kiest een leerling op basis van zijn interesse, niet op basis van zijn punten.
En dat is in Vlaanderen helaas net omgekeerd, zegt Winnelinckx. Op 12 jaar gaan voor leerlingen die het getuigschrift niet halen, al heel wat deuren dicht. De interesse van kinderen wordt al vanaf hun 6de gericht naar vakken die met cijfers beoordeeld worden. Zo voeden we ze erg selectief op. We dwingen hen in een keurslijf.
Geen wonder dat er weinig creatieve denkers en ondernemende figuren uit ons onderwijs voortkomen. Hugo Winnelinckx
Ken Robinson: ‘Scholen doden creativiteit’
De Brit Ken Robinson is een internationale autoriteit op het vlak van ontwikkeling en creativiteit. Hij stelt boudweg dat scholen vaak creativiteit doden. Elk onderwijssysteem hanteert ongeveer dezelfde rangorde van onderwerpen. Wiskunde en talen staan aan de top, gevolgd door wetenschappen. Onderaan bengelen de kunsten. Beeldende kunsten en muziek hebben een hogere status dan dans. Waarom eigenlijk?, vraagt Robinson zich af.
We voeden kinderen op vanaf hun middel naar hun hoofd. Moet iedereen dan professor worden? Ken Robinson
Het gevolg is dat heel wat briljante kinderen denken dat ze dom zijn. Hun vorm van intelligentie wordt niet aangesproken. Zo kunnen we niet doorgaan, meent Robinson. Almaar meer mensen halen universitaire diploma’s. Hun waarde keldert. We hebben mensen nodig met originele ideeën.
Overheid, scholen en ouders in hetzelfde bedje ziek
De overheid kijkt graag naar Finland als het gaat over nodige hervormingen in ons onderwijs. Waarom dan tegelijk toch zwichten voor de druk van meetbare resultaten? Overheid, scholen en ook ouders lijken wat dat betreft vaak in hetzelfde bedje ziek. Cijfers verleiden ons. Ze geven de illusie van duidelijkheid en objectiviteit. Vertrouwen schenken aan de school, en aan het kind dat zijn eigen tempo en logica volgt, blijkt almaar moeilijker.
De zucht naar meetbare resultaten legt eigenlijk een gebrek aan vertrouwen bloot. Hugo Winnelinckx
Maar scholen zijn evenmin vragende partij, stelt Winnelinckx vast. Ook leerkrachten grijpen graag naar het meetbare, al weten ze dat het alles behalve correct is om een kind gelijk te stellen met de punten die het op een bepaald moment haalde. Mensen zoeken veiligheid in cijfers.
Geen gebrek aan ambitie
Meer oog hebben voor andere talenten dan wiskunde of talen, heeft niets te maken met een gebrek aan ambitie. Samen met hun herwonnen vrijheid, kunnen kinderen groeien in verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling. Opvoeden is ambitie bijbrengen, goesting om de wereld te verkennen en te leren. Maar dan wel op vele manieren, precies zoals de directeur het in zijn brief hierboven omschrijft.
Misschien is het een goed idee om de brief van de directeur uit Assen te standaardiseren?
Volg een lezing van Ken Robinson (met Nederlandse ondertiteling) op zijn website.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.