Dagboek vanuit het Vaticaan: Wereldgezinscongres 2022

Nadien nam de paus het woord. Hij vertelde wat hem trof in elk van de getuigenissen. Tegelijk legde hij een tweede, belangrijke rode draad voor het congres: de eigenheid van een christelijk gezin bestaat er niet in dat het moeilijkheden uit de weg gaat, wel dat de gezinsleden het leven en de liefde daarin het laatste woord geven vanuit het besef dat Gods liefde zich weerspiegelt in de relaties tussen alle gezinsleden. Het is die liefde die de verbondenheid binnen het gezin en van het gezin naar buiten toe versterkt.

Daarmee legde de paus meteen het thema van het WGC uit: ‘Familiale liefde: een roeping en een pad naar heiligheid’. Net als elke gelovige zijn ook de leden van elk gezin geroepen om elkaar onvoorwaardelijk lief te hebben. Dat kan niet zonder Gods genade.

“Wij zijn niet genoeg voor elkaar”. Paus Franciscus. 

Donderdag 23 juni – thema: familiale liefde

Deze ochtend ontmoeten we de andere koppels van de Belgische delegatie: Myriam en Jean-François, en Béatrice en Etienne. Het klikt meteen. De volgende dagen zullen we heel wat met elkaar delen: we lachen veel, maar voelen en voeden ook een verbondenheid over diepgaande onderwerpen. Eenzelfde sfeer van verbondenheid zal ook groeien met de priesters van de delegatie, Tommy en Michel. Overigens komt deze ochtend ook het belang van een positieve verbondenheid tussen koppels en priesters aan bod.

“Ik zag een priester wenen omdat hij nog nooit een gezin op een informele manier had kunnen bezoeken.” Christopher Bellitto

Een koppel uit de VS beklemtoont dan weer dat het gezin niet alleen metaforisch, maar ook écht kerk is: vanuit hun doopsel delen gezinsleden in het algemeen priesterschap van de kerk. Ze zijn allemaal geroepen om Gods boodschap te beleven en te verkondigen. Ook grootouders en oudere mensen in het algemeen zijn wat dat betreft van onschatbare waarde voor en in gezinnen, zoals gelezen kan worden op verschillende plaatsen in de Bijbel. Ouderenzorg is niet in de eerste plaats een daad van liefdadigheid, maar een uiting van dankbaarheid.

Een koppel uit Spanje getuigt van het belang van de zaden van geloof die ouders en grootouders planten in hun gezinnen: we weten noch wanneer noch hoe deze zaden vrucht zullen dragen, maar blijven hopen dat er vrucht zal zijn zelfs vele jaren later. Uiteindelijk zijn we bovendien allemaal, oud én jong, gekwetst door het leven. Enkel door dit samen te dragen, ook in gebed, kunnen we verder.

“Families moeten niet genezen worden; zij zijn de genezing”. Carla Di Lello

Even later heb ik ook een kort gesprek met deze dame uit Canada. Ze beklemtoont onder meer hoe belangrijk tijd, geduld en gebed zijn in het verwerken van het verdriet dat gepaard gaat met een echtscheiding.

Vrijdag 24 juni – thema: roeping

Een ander thema dat tijdens dit congres, vandaag in het bijzonder, regelmatig aan bod komt is verzoening. Belangrijk is dat we ook in het gezin beseffen dat we allemaal goed en kwaad in onszelf dragen, zo vertelt een Frans koppel. Verzoening vraagt soms tijd, héél veel tijd. Maar het is bevrijdend.

“Vergeven is een gevangene vrijlaten, en dan beseffen dat jij die gevangene bent.” Stephen en Sandra Conway

Uiteraard is verzoening maar één van de vele concrete manieren waarop we als gezin geloof kunnen delen. Ook tijd maken voor gebed, samen de Bijbel lezen, een weekend voor gezinnen meemaken zijn en blijven belangrijk, zeker een uitdaging als er al drukke agenda’s zijn. Verder zijn we geroepen om Bijbelverhalen lévend te maken in onze gezinnen. Zo is echt liefhebben ook in de ander zijn of haar talenten ontdekken, als een geschenk van God.

Bijzonder boeiend waren ook de getuigenissen over de digitale wereld in een christelijk gezin. Het komt er niet zozeer op aan om het internet te weren, maar om het de juiste plaats te geven, en om de eigen identiteit eerst offline te ontdekken en ontwikkelen. Dat geldt eveneens voor digitale initiatieven die gezinnen pastoraal willen ondersteunen. In alles moeten we authentiek zijn en blijven, zowel online als offline.

“Gebruik het computerscherm om mensen aan te moedigen dat scherm te verlaten, en echt samen te zijn.” Sandrine Haudebourg

Belangrijk is vooral dat we onszelf blijven, ook op sociale media. Dat we er durven getuigen over geloof, en ook in onze stijl (bijvoorbeeld door respectvolle taal) tonen dat we het evangelie willen beleven. Ook belangrijk is dat we met kinderen durven spreken hoe ze zich voélen bij het internet.

Vandaag neemt ook een Belgisch koppel het woord. François en Isabelle Delooz-Vanceulebroeck vertellen over hun inzet voor migranten vanuit de Sant’ Egidiogemeenschap in Luik. De parabel van de barmhartige Samaritaan inspireert hen in een engagement waarbij drie begrippen een essentiële rol spelen: gastvrijheid, gratuïteit en generositeit.

Gabrielle en ik maken kennis met koppels uit Taiwan, en we ontmoeten ook een gezin en een priester uit Jordanië en een koppel uit Betlehem. Daaruit komt dit interview voort. Zo vertelt een priester hoe belangrijk het luisteren is bij verzoening binnen koppels in Jordanië.
 

Een tweede, hoogst indrukwekkend getuigenis komt van een Australische familie die in één klap drie van hun zes kinderen verloor toen een dronken chauffeur een ware ravage aanrichtte, die overigens ook vier andere kinderen uit hun brede familie zwaar trof. Het schrijnend verhaal van de ouders die van achter politielint moesten toekijken hoe hun grootste levensgeschenken onder een wit laken werden gelegd groeide, vanuit hun geloof, uit tot een weg van gebed en vergeving. Op de plaats van het ongeval zelf baden de ouders al. “God, dit is sterker dan mezelf. Ik geef me over”, zei de vader in zichzelf. Het gebed voelde voor de vrouw evenwel eerder aan als een kruisweg. Elke dag opnieuw stelden beide ouders zichzelf voor de keuze: omhels ik mijn pijn, of wentel ik me in drank en drugs? Eens voor het eerste gekozen, groeiden ze naar een wil tot verzoening, maar niet onvoorwaardelijk.

“Ik haat de chauffeur niet, ik wil hem vergeven, maar ik wil ook dat God rechtvaardigheid laat gelden.” Leila Abdallah

Hun getuigenis leidde ertoe dat het in de nieuwsberichten steeds meer ging over geloof en vergeving, dan over het ongeluk zelf. Hoe kan iemand zoiets vergeven? Hoe kan je nog geloven als je zoiets meemaakt? Voor de ouders was het antwoord: omdat God ons niet test, maar wel is voorgegaan in het lijden; bespot, vernederd, vermorzeld. Omdat ieder mens goed en kwaad in zich draagt. Omdat hun kinderen ook wrokkig zouden worden als zij wrokkig waren. Op een bepaald moment konden ze Christus’ woorden in de mond nemen: “Heer, vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen”. Uiteindelijk maakte het getuigenis van deze ouders zo’n indruk dat de Australische overheid een “Nationale Dag van Vergiffenis” uitriep. Misschien ook een idee voor ons land? Toen de ouders één van hun overleden kinderen een “mooie, hemelse zestiende verjaardag” wensten, hadden de duizenden deelnemers – wij inbegrepen – een krop in de keel en tranen in de ogen. Of hoe diep geloof en verzoening kunnen gaan in een leven…

Om even op adem te komen, bezoeken Gabrielle en ik deze namiddag het paleis van Lateranen, dat sinds enkele maanden voor het eerst open is. Dit paleis speelde niet alleen een essentiële rol in de geschiedenis van het pausdom, maar is nog steeds de woon- en werkplaats van de Vicaris van de paus. Een bezoek meer dan de moeite waard!

En dan is het tijd voor de plechtige afsluitende eucharistieviering op het Sint-Pietersplein.

 

1. Tijdens het congres bleek steeds weer hoe belangrijk het is dat katholieke gezinnen elkaar blijven ondersteunen. Niet alleen in vriendschap en gezellig samenzijn, en ook niet alleen in moeilijke momenten; maar ook in het delen van hun gelovige weg, samen en afzonderlijk. Ik nodig alle kerkelijke verantwoordelijken uit om dergelijke ontmoetingen, in het groot of in het klein, en niet alleen naar aanleiding van een huwelijksvoorbereiding, mogelijk te (blijven) maken, en om daarin ook plaats te voorzien voor gebed en uitwisseling rond Bijbelverhalen en andere gelovige thema’s.
2. Een catechumenale weg voor gehuwden, waaraan paus Franciscus bijzonder belang hecht. Die weg houdt niet alleen een voorbereiding op de huwelijksviéring in, maar ook een voorbereiding op het huwelijksléven. En – zo mogelijk nog het belangrijkste – een blijvende ondersteuning tijdens de eerste, cruciale jaren van het gehuwde leven. Laten we, als kerk en gezinnen, ook hier initiatief (blijven) nemen.
3. Therapeutische hulp voor koppels bij problemen is essentieel. De kerk kan die rol niet zo maar overnemen van professionele hulpverleners. Maar er blijkt, met name bij pastoraal verantwoordelijken, nog weinig vorming te zijn rond de vraag wat zij kunnen doen als iemand met zware moeilijkheden in het huwelijk of het gezin bij hen komt aankloppen. Ook hier zie ik een uitdaging.
4. Het belang van tijd maken binnen het gezin om met elkaar te praten en te delen kwam eveneens regelmatig aan bod. Tussen gehuwden onderling, en met kinderen. Durven praten over gevoelens, affectie, seksualiteit, geloof, een gezond gebruik van internet, over de gewone dingen van het leven. De drukte van het leven legt ons steeds meer druk op. Misschien kunnen wij als gelovigen, gehuwd of niet, aandacht blijven besteden aan de vraag hoe mensen (ook in hun gezin) de broodnodige innerlijke rust kunnen vinden, en zo weer tijd voor het essentiële in het leven.
5. Getuigenis. We ondervonden het aan den lijve: koppels hebben veel te leren van en aan andere koppels. Net als bij catechese speelt getuigenis, vertellen vanuit je eigen leven en ervaringen, hier een belangrijke rol. Sommige ervaringen zullen herkenbaar zijn voor anderen, andere uitdagend. Om die levens- en geloofswijsheid niet verloren te laten gaan, kan men ook in gezinspastoraal de nodige plaats geven aan getuigenis (en uiteraard uitwisseling daarover nadien).
6. Tot slot: de kerk besteedt – terecht – heel wat aandacht aan de preventie van seksueel en ander misbruik binnen de kerk. Misschien kunnen we als kerkgemeenschap ook een rol spelen in de preventie van en de hulp bij misbruik binnen gezinnen, onder andere door hierover vorming te geven aan pastoraal geëngageerden? Wellicht ligt hier een nieuw en pijnlijk, maar niet te verwaarlozen aandachtspunt.