Mislukking is niet bepaald het woord. Op het moment van de anekdote, juli 1976, heeft Pärts nieuwe stijl vorm gekregen, na een jarenlang en moeizaam proces. In februari 1976 had hij in die nieuwe stijl Für Alina gecomponeerd, één van Pärts meest eenvoudige en intussen ook meest geliefde composities voor piano.
Daar was een zoektocht van acht jaar aan voorafgegaan.
Terug naar de bron
Na de première van Credo wordt Arvo Pärt in de ban geslagen: zijn naam en muziek worden doodgezwegen. Hij voorziet, met moeite, in zijn levensonderhoud met het schrijven van muziek voor animatiefilms en documentaires. Pärt trekt zich terug uit het openbare leven en verdiept zich in oude muziek: Gregoriaans en de polyfonie van meesters als Guillaume de Machaut en Josquin des Prez.
Het is een periode waarin alle aspecten van zijn leven zich vernieuwen.
Hij raakt verlost van een nierziekte die hem al jaren parten speelt en hij trouwt met Nora. Bovendien treedt hij toe tot de Russisch-Orthodoxe kerk. Hij leest de kerkvaders en de grote christelijke teksten. Hij ontdekt de psalmen en begint die te toonzetten. Maandenlang zet hij de psalmen op muziek — voor hem liggen daar de kiemen van de muziek die hij zoekt.
Hele notaboeken schrijft hij vol met één enkele melodielijn.
Soms laat hij die melodielijnen geometrische vormen aannemen, of leest hij een religieuze tekst die hij meteen daarna probeert te imiteren in muzieknotatie.
De onbekende Derde Symfonie
In de periode 1968-1976 componeert Arvo Pärt slechts twee nieuwe werken. Eén daarvan, Laul armastatule (Lied voor de geliefden), trok hij later weer in.
Het andere nieuwe werk was zijn Derde Symfonie. Op 21 september 1972 opent de Derde Symfonie het nieuwe concertseizoen in de Estonia Concert Hall. Dat is een opmerkelijke eer voor een componist die in 1968 nog zo tegen officiële schenen had geschopt, maar na vier jaar lijkt er dus weer toenadering te zijn.
In die prachtige Derde Symfonie horen we de invloed van Pärts onderdompeling in de oude muziek. Vaak wordt ze als een schakelwerk beschouwd: een uitweg uit het modernisme, maar nog niet helemaal ter bestemming van zijn nieuwe stijl. Net daardoor wordt ze niet voor vol aanzien, en dat is spijtig, zegt ook dirigent Marc Michael De Smet in onderstaande video.
• VIDEO: dirigent Marc Michael De Smet over de Derde Symfonie van Arvo Pärt. (Lees verder onder de video.)