Bonnie Thurston • Voor een spirituele zoeker zou ik Thoughts in Solitude [niet vertaald in het Nederlands] aanraden en ook New seeds of contemplation [in het Nederlands verschenen als Zaden van contemplatie]. Dat zijn zijn beste boeken. Het zijn korte kernachtige teksten die theologische degelijkheid combineren met een mooi psychologisch inzicht in de mens. Het is heel krachtig als je dat kan combineren. De bloemlezing van Chris [Christine Bochen] in de Modern Spiritual Masters Series is ook een aanrader [Thomas Merton: Essential Writings]. Het heeft een goede inleiding en je krijgt er alle aspecten van Merton. [In het Nederlands verscheen recent deze bloemlezing.]
Christine Bochen • Sommige van mijn studenten lezen The Seven Storey Mountain [Mertons autobiografische bekeringsverhaal, in het Nederlands verschenen als Louteringsberg, niet meer verkrijgbaar]. Maar voor sommigen is het een zware beklimming. Behalve mijn eigen bloemlezing geef ik studenten een bloemlezing uit de brieven. Ook daar zie je de vele gezichten van Merton terugkomen.
Bonnie Thurston • Er is ook een ‘greatest hits’ uit de dagboeken en van de essays verschenen. Dat is een grote hulp.
Dominiek Lootens • Aan pastorale begeleiders in opleiding raad ik twee boekjes aan: Springs of contemplation en Wisdom of the desert.
Bonnie Thurston • Oh dat is mijn favoriet! Dat is Merton op zijn best!
Dominiek Lootens • Hij beschrijft daarin hoe hij als monnik toch verbonden blijft met de wereld. Terwijl ze in onze ogen afstand nemen van de wereld. Voor pastorale begeleiders is dat heel herkenbaar. Want ze staan tegelijk in de kerk en in de wereld en aan de rand ervan. Ze vinden daarin een beschrijving van hun eigen positie.
Bonnie Thurston • Die inleiding is gewoon briljant.
Christine Bochen • Er zijn ook nog twee essays: ‘Learning to live’ en ‘Apologies to a nonbeliever’.
Het maakt niet zoveel uit waar je begint, want je komt toch altijd op dezelfde plaats uit. Dat is het bewustzijn en de ervaring van Gods aanwezigheid in het zelf en in de ander. Die twee samen: diep naar binnen gaan om je te openen voor een wereld van compassie.
Bonnie Thurston • Diep vanbinnen vind je gemeenschappelijkheid. We hebben veel gemeen als menselijke familie. Maar als je de hele tijd afgeleid wordt van jezelf, door gadgets, werk, familie, en geen tijd besteedt aan het zorgen voor je innerlijk leven, dan is het heel moeilijk om een meer universeel standpunt in te nemen.
Dominiek Lootens • Het bevrijdende van Merton voor mij is dat het idee dat ik over mezelf heb niet het laatste woord is. Dan kan je dat idee laten varen en ook de manier waarop andere mensen naar je kijken. Dat is heel bevrijdend. De manier waarop God naar je kijkt, is van een heel andere kwaliteit. Wees niet zo bezorgd over het creëren van een eigen identiteit. Het mysterie van pastorale begeleiding is dat je het idee opgeeft dat je een identiteit moet creëren als een finaal product dat je kan toedienen aan andere mensen.
Bonnie Thurston • De truc is om onder de constructies te duiken, onder de verpakking van een persoon, naar iets authentieks. Veel van Mertons taal over dat innerlijke zelf komt uit andere tradities. Hij was diep beïnvloed door het soefisme en de islamitische traditie. Hij vindt de gemeenschappelijke plaatsen in andere tradities.
Wat kunnen we leren uit Mertons dialoog met de islam?
Bonnie Thurston • Merton is vooral gekend om zijn interreligieuze dialoog met het boeddhisme, maar er is een fantastische hoeveelheid materiaal over zijn dialoog met de islam. Die is op dit moment het meeste van belang. Hij heeft zo’n anders beeld van de islam dan de meeste westerlingen tegenwoordig. Zo is er zijn briefwisseling met een Pakistaanse soefi Abdul Aziz. De manier waarop Merton zich uitdrukt, toont aan dat hij fundamentele islamitische theologische begrippen begreep.
Dominiek Lootens • Hij verwijst ook naar de Vlaamse mysticus Ruusbroec. Volgens hem staat deze mysticus in de christelijke traditie het dichtste bij de islam. Merton kijkt naar de christelijk traditie van 2000 jaar en ziet er de actuele relevantie van. Het is fascinerend voor onze relatie tot de islam dat onze geschiedenis zo’n voorbeelden kent.
Bonnie Thurston • De overeenkomst tussen christendom en islam begint bij radicaal monotheïsme: we geloven in één God. Zo begint ons Credo. Maar het is ook de wortel van de islamitische traditie. Als je echt gelooft dat er geen God buiten God bestaat, dan ondergraaft dat onmiddellijk het probleem van hun God versus mijn God. Dat is van meet af aan een verkeerde manier van denken.
Er kan per definitie maar één God zijn. Dat opent een nieuwe manier van denken en ons verhouden tot mensen die we anders zouden omschrijven als ‘de anderen’.
Christine Bochen • Abdul Aziz is ook de enige die van Merton een antwoord krijgt op de vraag hoe hij zelf bidt.
Bonnie Thurston • Dat is een buitengewoon antwoord. Omdat hij bijna uitsluitend islamitische concepten gebruikt om zijn manier van bidden te beschrijven. Dat waren de jaren 1960! Hij was echt met kop en schouders vooruit op iedereen.
Dominiek Lootens • Ook al schreef Merton verschillende brieven op dezelfde dag, hij gebruikte nooit dezelfde ideeën. Hij beschouwde het als een pastorale missie om een gemeenschappelijke taal te creëren met de andere persoon in gedachten.
Elk van zijn brieven is een creatie van het hart, ontstaan uit gebed voor de ander. Geen creatie in zijn hoofd, geen set van concepten die hij wilde overbrengen.
Kan je tot slot iets vertellen over de manier waarop je de wijsheid van Merton persoonlijk beleeft?
[tekst gaat verder onder de foto]
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.