Een migrantenkerk, zo typeerde de apostolische vicaris voor Zuid-Arabië, bisschop Paul Hinder, onlangs in Tertio de katholieken in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Dat was duidelijk te merken tijdens de eucharistieviering waarmee paus Franciscus deze morgen zijn korte bezoek aan Abu Dhabi afsloot. De meer dan honderdduizenden gelovigen die in en rond stadion van Zayed Sports City waren bijeengekomen, zijn afkomstig uit alle landen van de wereld. In de Emiraten is meer dan tachtig procent van de bevolking gastarbeider, en daarvan zijn bijna 1 miljoen mensen christenen. Ze komen onder meer uit de Filipijnen, India, Libanon, de VS en uit verschillende Europese landen. Alle aanwezigen hadden een Vaticaans vlaggetje gekregen. Geen bonte bende dus, maar een uitbundige geelwitte menigte.
Dit was ongetwijfeld de eerste pausmis waar de persattachés of veiligheidsmensen een islamitische tulband of hoofddoek droegen.
Engels, Arabisch en Italiaans
Pope Francis! Pope Francis! Pope Francis! scandeerde de menigte intussen toen de pausmobiel het sportstadion in de hoofdstad binnenreed en daarna de volledige omtrek van het stadion rondreed terwijl de paus de mensen groette. De voertaal van de expats in de VAE is het Engels. Toch was de eucharistieviering tweetalig Engels-Arabisch. Zelfs zijn slotzegen sprak de paus in het Engels uit. Maar voor de homilie hanteerde hij zijn klassieke volkse Italiaans, terwijl na elke lange paragraaf ervan een letterlijke vertaling in het Arabisch werd voorgelezen. Er is in Abu Dhabi een niet onbelangrijke Libanees-maronitische gemeenschap, die natuurlijk gewoon is de liturgie in het Arabisch te vieren.
Zayed de Grote
Moslimleiders en lokale gezagsdragers waren bij de eucharistie niet aanwezig. De regering van de VAE was onder meer vertegenwoordigd door minister van Cultuur Nura bint Mohammed al Kaabi en sjeik Nahyan bin Moebarak al Nahyan, die al anderhalf jaar minister van Tolerantie is, nadat hij tevoren een kwarteeuw onder meer op de departementen Onderwijs, Wetenschappelijk onderzoek en Cultuur heeft gediend. De man is een achterkleinzoon van Zayed de Grote, de negentiende-eeuwse sjeik van wie een kleinzoon onder de naam Zayed bin Sultan al Nahyan begin jaren 1970 zeven emiraten aan de Perzische Golf in een federatie verenigde. Toen de paus nog eens de huidige leiders van het land, Khalifa bin Zayed al Nahyan en kroonprins Mohammed bin Zayed al Nahyan, voor hun gastvrijheid bedankte, steeg wel meteen applaus op.
Abu Dhabi ademt op het ritme van de stichtende familie van de VAE; zowat elke straat is naar hen genoemd.
Homilie
In zijn homilie ging de paus in op de levensomstandigheden van de vele expats die de eucharistieviering bijwoonden. Het is voor jullie ongetwijfeld niet makkelijk om zo ver van huis te leven en om de affectie van jullie geliefden te missen. De meeste gastarbeiders in de VAE zijn inderdaad mannen, want ze verdienen niet genoeg om ook eventuele partners of kinderen te laten overkomen. Velen onder jullie voelen zich misschien ook onzeker over hun toekomst, ging de paus voort. En om te illustreren hoe trouw de Heer ondanks alles blijft, verwees de paus naar het levensverhaal van Sint-Antonius Abt, de stichter van het monnikenleven in de woestijn. Hij moest een enorme spirituele strijd voeren om dat leven vol te houden, en toen de Heer hem naderhand troostte, vroeg Antonius: ‘Waar was je toen, waarom heb je mij toen niet bevrijd?
En Antonius hoorde duidelijk Jezus’ antwoord: ‘Maar Ik was daar, Antonius.’ Want de Heer is ons altijd nabij. Paus Franciscus
Zaligsprekingen
De paus kwam in zijn homilie ook nog even terug op werken aan vrede, en wel op basis van de Zaligsprekingen uit het vijfde hoofdstuk van het Mattheusevangelie. ‘Zalig de zachtmoedigen’ (vers 5). Ik denk hierbij graag terug aan de woorden van Sint-Franciscus die zijn medebroeders meegaf dat ze het in contacten met moslims of niet-christenen niet tot argumentaties of onenigheid mochten laten komen, maar dat ze uit liefde voor God dienstbaar moesten zijn aan elk menselijk wezen en zo moesten getuigen dat ze christenen waren. ‘Zalig de vredestichters’ (vers 9). Als een christen vrede sticht, begint hij in de gemeenschap waar hij of zij leeft. En in het derde hoofdstuk van het Boek der Openbaring ligt Jezus één gemeenschap bijzonder na aan het hart, de gemeente van Filadelfia (vers 7). Jullie weten zeker dat Filadelfia ‘broederlijke liefde’ wil zeggen.
De kerk die standhoudt met Jezus’ woord en in broederlijke liefde, is de Heer welgevallig en draagt vruchten. Paus Franciscus