#96 Laat ons niet los
Goede God,
die roept – en wij komen
die spreekt – en wij luisteren
die een weg baant – en wij volgen.
Behoed ons
en kom als wij tot U spreken,
volg ons als wij onze eigen weg gaan.
Laat ons niet los,
maar breng ons nader tot U,
door Jezus Christus, uw Zoon en onze Heer.
Angela HOLLEBOOM
Angela Holleboom (°1956) studeerde theologie in Utrecht en trad in bij de zusters Clarissen te Megen in de Nederlandse provincie Noord-Brabant waar ze ondertussen tot abdis verkozen werd. Ze vertaalde de geschriften van Clara van Assisi in het Nederlands (CLARA VAN ASSISI, Geschriften, leven, documenten, Haarlem, Gottmer, 1996).
In: Jan STUYT, Angela HOLLEBOOM, Tini BRUGGE, Esther ZONJEE, Charlotte DEN TOONDER, Marinus VAN DEN BERG, Jeroen DE WIT, Paul VLAAR en Paul VERBEEK, Bidden thuis. Geloven in huiselijke kring, Baarn, Adveniat, 2021, 51.
#95 Ik vertrouw dat Gij voor mij de waarheid zijt
Ik prijs U, mijn Vader,
voor het verlangen naar waarheid,
dat Gij diep in mij hebt geplant.
Het laat zich niet paaien
door nietszeggende beloftes,
eenvoudige oplossingen
en lege frasen.
Ik vraag U, mijn Vader,
dat Gij met mij
naar de waarheid van mijn leven kijkt,
naar al het echte en al het foute,
naar al het ware en al het leugenachtige,
naar alle volheid en alle leegte.
Ik vertrouw U, mijn Vader,
dat Gij in mijn leven binnentreedt,
met uw licht mijn duisternis verlicht
en voor mij de waarheid zijt,
die al mijn verlangens zal vervullen.
Dörte SCHRÖMGES
Dörte Schrömges (°1969) studeerde theologie en pedagogie. Veertien jaar lang leidde ze in het Duitse Ehreshoven, ten oosten van Keulen, de noodhulp en liefdadigheid bij de Commanderie van de Orde van Malta. Sinds 2022 is ze daar verantwoordelijk voor de pastoraal. Samen met Georg von Lengerke, de kapelaan van de Orde van Malta, gaf ze een uitstekende verzameling van gebeden uit voor jongeren. Hun publicatie verscheen in de serie van Youcat, een toegankelijke jongerencatechismus die in 13 talen werd aangeboden op de Wereldjongerendagen van Madrid in 2011.
In: Dörte SCHRÖMGES en Georg von LENGERKE, Youcat. Gebedenboek voor jongeren. Uit het Duits vertaald door Tom ZWAENEPOEL, Tielt, Lannoo, 2013, 24.
#94 Vader, Zoon en heilige Geest, wees onze hoop
In uw Naam vragen wij,
Vader van alle mensen,
zegen onze pelgrimstocht naar U.
Ook als we vervreemd zijn van elkaar en van onszelf:
Gij zijt onze thuis!
In naam van Jezus
uw Zoon en onze Broeder:
laat Hem onze tochtgenoot zijn ten einde toe.
Hij die de weg, de waarheid en het leven is,
die onze hoop op verlossing is!
In naam van de heilige Geest,
die onze Vertrooster en Genezer is
mogen wij zeker zijn van U:
Gij laat ons nooit alleen!
Vader, Zoon en heilige Geest,
met het teken waarmee wij ons bekruisen
belijden wij:
Wij zijn uw broze, geliefde kinderen,
Gij zijt sterker dan de dood.
Wees dan onze hoop,
ook in de diepste duisternis.
Iny DRIESSEN
Iny Driessen (1961-2015) studeerde Bijbelse filologie en godsdienstwetenschappen. Al erg jong begon ze kinder- en jeugdboeken te schrijven. Later volgden columns en boeken over geloof, spiritualiteit en gebed. Samen met haar man leefde ze nauw verbonden met de zusters karmelietessen van Vilvoorde. Ze gaf vele conferenties en retraites. Toen dat onmogelijk werd door een ernstige immuniteitsziekte, ging ze zich nog meer toeleggen op het schrijven via internet en publicaties. Heel wat uitgaven rond spiritualiteit en geloofsvorming ontstonden in nauwe samenwerking met kardinaal Godfried Danneels.
In: Kardinaal Godfried DANNEELS en Iny DRIESSEN, Over de drempel. Bidden in de ochtend en de avond, Antwerpen - Baarn, Halewijn - Adveniat, 2013, 449-450.
#93 De dood bezit geen macht
Nooit ben ik laf geweest,
noch beefde ik ooit in 't wereldse getij:
nu zie ik onbevreesd
de glorie van het einde vlak voor mij.
O God, die mij bewoont,
almachtige eeuwige aanwezigheid,
het leven heeft getoond
dat ik in U, Gij in mij blijvend zijt!
Wat maken woorden uit?
Vergeefs de vorm, die nooit uw wezen vat,
vergeefs als dorrend kruid,
vergeefs als schuim dat van de golven spat.
Geen twijfel kwelt een ziel
als pijn en angst voorgoed verdreven zijn;
waar zo het anker viel
in vaste grond, kan sterven léven zijn.
O liefde, die omspant
het eeuwig zijn, het worden, het verval,
Gij houdt ook mij in stand,
Gij zijt het niets en tegelijk het al.
Zo aarde en mens verdween,
als zon en sterren zouden zijn vergaan,
en Gij waart gans alleen,
dan nog zou elk bestaan in U bestaan.
De dood bezit geen macht,
noch in de geest, noch in het lijflijk graf:
Gij – wezen, adem, kracht,
Gij zijt en blijft, nooit neemt uw straling af.
Emily BRONTË
Emily Brontë (1818-1848) werd geboren uit literair begaafde ouders. Haar papa was dominee van de Church of England in het Engelse Yorkshire. Toen die vroeg weduwnaar was geworden, onderwees hij zijn kinderen thuis en bracht hen de liefde voor het schrijven bij. Op haar dertiende werd Emily naar Brussel gestuurd om er te studeren. Emily had net als twee van haar zussen een groot talent voor poëzie. Ze schreef de roman Wuthering Heights, een klassieker van de Engelse literatuur. Toen ze op jonge leeftijd kanker kreeg, behield ze haar levenslust en haar hulpvaardigheid.
Het bovenstaand gebed ‘No coward soul is mine’ is haar meest bekende gedicht. Arend Mooij vertaalde deze tekst in het Nederlands onder zijn pseudoniem Arend Marja in het literaire tijdschrift Maatstaf.
In: Emily BRONTË, The Complete Poems of Emily Jane Brontë. edited by Clement SHORTER, collected by Charles William HATFIELD, London, Hodder and Stoughton, 1923, 55-56. Uit het Engels vertaald door A. MARJA in Maatstaf 5 (1957-1958) 385-386.
#92 Lieve God, verruim alstublieft ons hart om lief te hebben
Toegegeven, we zijn gek.
En we zouden willen dat we met meer waren.
Wat we doen voor onze broeder,
is hem voedsel en onderdak bieden
en hoe meer we het doen,
des te meer we merken dat het enige dat telt, de liefde is.
Wat we zouden willen doen
is de wereld veranderen:
het voor mensen een beetje eenvoudiger maken
om zich te voeden, te kleden en onderdak te vinden.
Tot op zekere hoogte kunnen we de wereld veranderen;
op deze verstoorde aarde kunnen we zorgen voor een oase:
voor een kleine cel van vreugde en vrede.
Daartoe moeten we strijden voor betere werkomstandigheden
en opkomen voor de rechten van de arbeiders, de berooiden en behoeftigen,
kortom voor de rechten van allen die – met of zonder reden – arm zijn.
We kunnen zelf een steentje in de vijver gooien
en erop vertrouwen dat de kring errond steeds groter zal worden
en eens de hele wereld zal bereiken.
Nogmaals, we kunnen niets anders doen dan liefhebben,
en, lieve God, verruim alstublieft ons hart
om elkaar lief te hebben,
om onze naaste te beminnen,
zowel onze vijand als onze vriend.
Dorothy DAY
Dorothy Day (1897-1980) was een Amerikaanse journaliste en activiste. Tijdens haar turbulente studentenjaren was ze atheïstisch en radicaal-links en belandde ze voor de eerste keer in de gevangenis. Nadien ging het contact met rechteloze arbeiders haar steeds dieper raken en ze kwam in contact met de katholieke kerk.
In 1933 liet ze zich dopen en samen met Peter Maurin stichtte ze The Catholic Worker Movement, een pacifistische beweging voor armen en daklozen. Zelf werd ze hoofdredacteur van The Catholic Worker, een eigen tijdschrift voor de emancipatie van armen vanuit de sociale leer van de kerk. Ze ging wonen in een arme wijk van New York en zette de deur wijd open voor daklozen en verslaafden, wat in vele steden werd nagevolgd in zogenaamde ‘houses of hospitality’. Dorothy Day werd nog vaak opgepakt, maar ze bleef heel haar leven trouw aan haar sociale, pacifistische politieke overtuigingen vanuit het evangelie. Het gebed hierboven komt uit haar editoriaal van The Catholic Worker van het jaar 1946.
In: Dorothy DAY, Love is The Measure, in: The catholic Worker, juni 1946, 2. Uit het Engels vertaald door Lode AERTS.
#91 Heer, zegen hen die vreugde brengen in mijn laatste dagen onderweg naar U
Zegen, Heer, de mensen die mild zijn
voor mijn weifelende stap en mijn bevende hand.
Zegen, Heer, de mensen die beseffen
dat mijn oren moeite moeten doen om hen te verstaan.
Zegen, Heer, hen die weten dat mijn ogen troebel zien
en dat mijn verstand vertraagt.
Zegen, Heer, hen die mij niet aanstaren
wanneer ik van vermoeidheid mijn koffie mors.
Zegen hen, Heer, die blij gezind wat tijd maken
om een praatje met mij te maken.
Zegen hen, Heer, die de kunst verstaan
om herinneringen van vroeger op te halen.
Zegen hen, Heer, die me nooit verwijten
dat ik op één dag twee keer hetzelfde vertel.
Zegen hen, Heer, omdat ze mij laten voelen
dat ik bemind, gerespecteerd en omringd word.
En zegen hen, Heer, die door hun genegenheid
vreugde brengen in mijn laatste dagen onderweg naar U.
Esther Mary WALKER
Esther Mary Walker (1911-2005) werd geboren in Prior Lake, een plaats in de Amerikaanse staat Minnesota. Ze studeerde voor verpleegster en deed veel medisch en kerkelijk vrijwilligerswerk. Toen ze in het jaar 1958 haar bejaarde vader verzorgde, schreef ze het bovenstaand gebed. Het jaar erop publiceerden de Mary Knoll Fathers haar tekst als Beatitudes for Friends of the Aged, moderne zaligsprekingen dus voor vrienden van bejaarden. Het gebed verscheen in de kamers van vele woon- en zorgcentra. Vooral in de Engelstalige wereld werd het een bijzonder populair gebed.
In: Beverly HYLES, I feel precious to God, Murfreesboro, The Sword of the Lord Publishers, 1989, 170. Uit het Engels vertaald door Lode AERTS.
#90 Leer ons de weg die we moeten gaan
Wij staan voor U, Heilige Geest,
nu we in Uw naam samenkomen.
Wees de Ene die ons leidt,
en kom wonen in ons hart.
Leer ons de weg die we moeten gaan,
en hoe we hem kunnen aanhouden.
Geef dat we geen onenigheid bevorderen,
kwetsbaar en zondig als we zijn.
Laat niet toe dat onwetendheid ons op het verkeerde pad brengt
of partijdigheid onze daden beïnvloedt.
Laat ons in U onze eenheid vinden,
zodat wij samen de tocht maken naar het eeuwige leven
en niet afdwalen van de weg van waarheid en gerechtigheid.
Dit vragen we U,
die overal en altijd werkzaam bent,
in de gemeenschap van de Vader en de Zoon,
voor eeuwig en altijd.
Amen
ISIDORUS VAN SEVILLA
Isidorus (560-636) was een theoloog en een encyclopedisch auteur. Dertig jaar lang was hij aartsbisschop in Sevilla. Het gebed stamt van Isidorus zelf of van zijn omgeving. Naderhand werd het overgenomen op vele kerkvergaderingen en ook op het Tweede Vaticaans Concilie.
Bij de start van het synodale proces in 2021 werd dit gebed tot de Geest lichtjes vereenvoudigd zodat het ruim gebruikt kon worden. Anders dan in parlementen of bedrijven gebeurt de besluitvorming op een concilie of een synode in Gods Geest. Dat betekent: biddend met de Schriften, luisterend naar de tekens van de tijd en in een gezamenlijke onderscheiding.
In: Peter HÜNERMANN en Bernd Jochen HILBERATH, Die Dokumente des Zweiten Vatikanischen Konzils. Theologische Zusammenschau und Perspektiven (Herders theologischer Kommentar zum Zweiten Vatikanischen Konzil, 5), Freiburg, Basel, Wien, Herder, 2006, 490-491 (Das tägliche Gebet der Konzilsväter). Nederlandse vertaling door Sam GOVAERTS.
#89 Gij zijt al mijn verlangen
God die liefde zijt,
Gij zijt het meest kostbare wat ik heb.
Buiten U heb ik niets in de hemel of op aarde,
om te hopen, te willen of te wensen.
Gij zijt mijn ware erfdeel
en al mijn verlangen.
Mijn einddoel en mijn streven
zijn op U gericht.
Gertrudis van Helfta
Gertrudis (1256 - circa 1302) werd al jong in het klooster van Helfta in Saksen opgenomen. Ze genoot er een uitstekende opleiding door grote spirituele figuren zoals Mathilde van Maagdenburg en Mathilde van Hackeborn. Ze werd er ingewijd in de lectio divina van de Schriften en in het persoonlijke gebed. Met haar brede culturele en theologische bagage kon ze haar mystieke spiritualiteit doorgeven, zonder in excessen te vervallen. Uit het relaas van haar geestelijke ervaringen blijkt een sobere, Bijbelse leer over de werking van Vader, Zoon en Geest in het hart van de gelovigen en in de kerkgemeenschap.
In: Gertrude D’HELFTA, Œuvres spirituelles. Les Exercices. Texte Latin. Introduction, traduction et notes par Jacques HOURLIER et Albert SCHMITT (Sources Chrétiennes, 127), Paris, Les Éditions du Cerf, 1967, 173 (Exercitium divini amoris V). Uit het Latijn vertaald door bisschop Lode AERTS.
#88 Gij bekijkt de wereld met ogen vol liefde
Dank U, Heer,
laat het me eenvoudigweg zeggen: dank u uit de grond van mijn hart
om het eenvoudig geluk van samen te zijn.
Ik ervaar heel diep van binnen dat Gij bij ons zijt,
dat Gij onder ons verblijft,
zelfs al deelt niet iedereen het geloof,
zelfs al is het leven niet elke dag even gemakkelijk,
zelfs al zijn er problemen genoeg.
Toch zou het ondankbaar zijn
wanneer we blind waren voor al wat Gij voor ons doet
en voor al wat wij doen dankzij U!
Kom onze zwakheid te hulp…
Gij schenkt ons altijd weer kleine tekens
om uw verborgen vriendschap te tonen.
Doe ons de wereld beminnen zoals hij is.
Gij bekijkt hem immers als een vader
met ogen vol liefde,
met een hart dat eindeloos bemint,
met uw goddelijk hart dat we nooit helemaal zullen doorgronden.
Wij hebben niets te vrezen,
want Gij, God, zijt groter dan ons hart.
Christiane GAUD-DESCOULEURS
Christiane Gaud-Descouleurs (1937-2021 ) was een Franse pedagoge die zich sterk voor catechese en schoolpastoraal engageerde. Ze begeleidde aumôneries, dat zijn ontmoetingsplaatsen waar scholieren op vrije basis vertrouwd worden met het geloof. Ze publiceerde veel rond catechese en gebed. Uit haar gebedenboeken spreekt een diep vertrouwen op Gods aanwezigheid in het leven van elke dag.
In: Christiane GAUD-DESCOULEURS, Prier selon le temps. Préface d’Emmanuel LECARON (Voie spirituelle), Paris, Desclée de Brouwer, 1997, 133. Uit het Frans vertaald door bisschop Lode AERTS.
#87 Laat mijn wil altijd die van U volgen
Geef mij uw genade, goede Heer,
laat die met mij zijn en met mij werken,
zodat ik het met haar tot het einde toe volhoud.
Geef mij dat ik altijd verlang en wil
wat voor U het meest aangenaam is en wat Gij het liefste ziet.
Laat uw wil de mijne zijn
en laat mijn wil altijd die van U volgen
en er zo goed mogelijk mee overeenstemmen.
Laat mij één zijn met U in alles wat ik wil en niet wil
en maak dat ik niet anders kan doen dan wat Gij wel of niet wilt.
Geef mij dat ik alles in de wereld achter me laat
en dat ik omwille van U graag geminacht word en onbekend ben in deze wereld.
Geef mij boven alles wat ik wens:
dat ik rust mag vinden
en in mijn hart vrede mag ervaren in U.
In U vindt mijn hart de ware vrede;
Gij zijt mijn enige rustpunt,
buiten U is alles hard en rusteloos.
In deze vrede, dat wil zeggen in U,
het enige, hoogste en eeuwige goed,
zal ik slapen en rust vinden.
THOMAS A KEMPIS
Thomas a Kempis (1380-1471) was een middeleeuws theoloog en mysticus. In de hervormingsbeweging van de Moderne Devotie reageerde hij tegen de wanpraktijken van de kerk. Grote nadruk legde hij op een persoonlijke spirituele band met Christus en op de navolging van Hem in het concrete leven. Zijn imitatio Christi kreeg een wereldwijde invloed en hoort bij de meest vertaalde boeken ter wereld.
In: THOMAS A KEMPIS, De navolging van Christus. Inleiding en moderne bewerking door Jacques KOEKKOEK, Utrecht, KokBoekencentrum Uitgevers, 2021, 156 (IV, 15).
#86 Uw woord aanhoren
Heer, uw woord aanhoren,
het overwegen en in praktijk brengen…
De leerling, die zijn huis wil bouwen op de rots,
moet die weg gaan,
maar die weg zit vol valkuilen…
Geef mij, Heer, een hart dat luistert,
dat zich toevertrouwt aan uw Woord
en dag en nacht erbij verwijlt.
Gaandeweg zal ik het Woord in mijn geest laten wonen
en het mijn dagelijks werk laten doordringen.
In de kleine en grote stormen van het bestaan
zal dat Woord een licht zijn op mijn pad,
een altijd vaste ankerplaats
wanneer alles gaat wankelen.
Ja, Heer, Gij zijt gezegend om uw Kerk,
want ze verlicht de diepe zin van uw Woord
door de stoet van al die getuigen,
die steunden op de overlevering.
Uw Kerk helpt ons om het Woord te overwegen
in de stilte van ons hart.
Stap voor stap wordt uw Woord
dan in ons menszijn vlees en bloed.
Christine FLORENCE
Christine Florence is redactiesecretaris van het Franse tijdschrift La Vie, dat behoort tot de persgroep van Le Monde. Ze publiceerde in 2010 een omvangrijke bloemlezing van zo’n 300 gebeden uit de christelijke traditie, onder meer met het materiaal van het tijdschrift Prier.
In: Le grand livre des prières. Textes choisis et présentés par Christine FLORENCE et la rédaction de Prier, avec la collaboration de Maja SIEMEK. Préface de mgr Albert ROUET (Prier), Paris, Desclée de Brouwer, 2010, 299. Uit het Frans vertaald door bisschop Lode AERTS.
#85 Doorstraal onze duisternis
O Vlam van liefde levend,
ontsteek in ons
jouw liefdesvuur.
Doorstraal onze duisternis
en maak ons
vurig, en licht.
Kees WAAIJMAN
Kees Waaijman (°1942) is een Nederlandse Karmeliet. Hij was wetenschappelijk directeur van het Titus Brandsma Instituut en hoogleraar spiritualiteit aan de Radboud Universiteit en redactielid van het tijdschrift voor spiritualiteit Speling.
Hij publiceerde onder meer over de psalmen, over de Godsnaam en over mystiek. Van zijn hand is een bijna 1000 pagina’s tellend handboek over spiritualiteit onder de titel: Spiritualiteit. Vormen, grondslagen, methoden (Gent-Kampen, Carmelitana-Kok, 2000).
In: Kees WAAIJMAN en Laetitia AARNINK, Psalmschrift, Nijmegen, Titus Brandsma Instituut, 1990, 12.
#84 Laat mij de eenzaamheid verzengen
Heer, geef me allen die eenzaam zijn…
In mijn hart heb ik gevoeld
hoe de verlatenheid van heel de wereld uw hart raakt.
Ik hou van elk levend wezen dat ziek of eenzaam is.
Wanneer planten wegkwijnen, doen ze mij pijn,
net als wanneer dieren achtergelaten worden.
Wie troost hen, wanneer ze huilen?
Wie lijdt met hen mee, wanneer ze langzaam sterven?
Wie sluit hen in het hart, wanneer ze alle hoop verloren hebben?
Heer, laat me in deze wereld het tastbaar teken van uw Liefde zijn.
Gij zijt Liefde:
laat mij uw armen zijn.
Dan kan ik alle eenzaamheid van deze wereld naar U toe halen
en in uw liefde verzengen.
Chiara LUBICH
Chiara Lubich (1920-2008) ging in 1938 filosofie studeren in Venetië. Door het uitbreken van de tweede wereldoorlog moest ze haar studies onderbreken en naar haar familie in het Noord-Italiaanse Trente terugkeren. Toen de stad gebombardeerd werd, weigerde ze te vluchten. Met een aantal vriendinnen bleef ze ter plaatse en zette zich in voor de armen.
Kort na de oorlog stichtte ze de Focolarebeweging, om op een radicale manier het evangelie te beleven in het gewone leven. Centraal in de spiritualiteit staat de onderlinge eenheid, die van het samenleven een thuis moet maken, waar huisgenoten zich verenigen rond de vuurhaard, de focolare in het Italiaans. Mettertijd ging Chiara Lubich zich ook sterk engageren voor de interreligieuze dialoog.
In: Chiara LUBICH, Meditazioni. Prefazione del cardinale Gianfranco RAVASI, Roma, Città Nuova, 2020, 28. Uit het Italiaans vertaald door bisschop Lode AERTS.