Van anti-judaïsme naar modern antisemitisme
Hoewel Abicht in zijn historische overzicht al sporen van anti-joodse hetzes in het oude Egypte terugvond, vormt het anti-judaïsme van het christendom een erg belangrijke verklaring voor vele dramatische gebeurtenissen in de geschiedenis van het joodse volk in Europa. Abicht legt helder uit hoe dit religieus gemotiveerd anti-judaïsme evolueerde naar seculier modern antisemitisme. Hij wijst ook op de merkwaardige paradox dat dit antisemitisme opnieuw de kop opstak nadat de gruwelen van Shoah eenieder bekend waren geworden. Maar is het jammer dat Abicht niet eens vermeldt dat de katholieke Kerk, met conciliedocument Nostra Ætate, en later ook vele protestantse kerken zich voor hun langdurige anti-judaïsme excuseerden.
Bovendien betreurt de Kerk … alle uitingen van antisemitisme gericht tegen de Joden. Nostra Ætate (4)
Waar het gaat over de voortdurende beschuldiging van antisemitisme tegenover eenieder die de rechten van de Palestijnen verdedigt, trekt Abicht in zijn nawoord enkele sprekende parallellen. Kritiek op de manier waarop de rooms-katholieke Kerk het pedofilieschandaal heeft aangepakt, is geen vorm van ongepast antiklerikalisme; kritiek op de manier waarop vrouwen nog steeds in veel moslimlanden behandeld worden, is geen uiting van islamofobie; en kritiek op de bezetting van Palestijnse gebieden, is geen antisemitisme. Meer nog, vervolgt de auteur, door dergelijke kritiek om allerlei redenen - van opportunisme tot verkeerd begrepen respect - in te slikken, zorgen we integendeel voor het voortwoekeren van reëel bestaande vormen van antiklerikalisme, islamofobie of antisemitisme.
Antizionisme is geen antisemitisme
De kracht van het boek van Abicht en Herremans is dat het heel nauwkeurig omgaat met allerlei begrippen. Herremans besluit met een sterk citaat van Oxford-filosoof Brian Klug. Als antisemitisme overal is, dan is het nergens. Wanneer elke antizionist een antisemiet is, dan weten we niet meer hoe we het echte ding moeten herkennen, dan verliest het concept antisemitisme zijn betekenis. Wat niet wegneemt dat kwalijke karikaturen die al eeuwenlang over Joden de ronde doen, niet – bewust noch onbewust – in de publieke ruimte gehanteerd kunnen worden. Bewust noch onbewust: Abicht meldde onlangs tijdens een boekpresentatie in Antwerpen dat hij in oktober met de carnavalsgroep De Vismooil’n een afspraak heeft om over antisemitische praalwagen in Aalst van maart jongstleden te praten.
Je vindt negationisme evenzeer bij uiterst rechts als bij uiterst linkse progressisten. Ludo Abicht
Revisionisme en negationisme
Abicht legt ook het verschil bloot tussen historisch revisionisme en negationisme. Een historicus schrijft nooit wie es eigentlich gewesen ist zoals positivist Leopold von Ranke in de 19de eeuw voorschreef; geschiedschrijving moet telkens kritisch ‘gerevisioneerd’ worden. Maar dat wil niet zeggen dat eender wat verteld kan worden, omdat de waarheid relatief zou zijn. Abicht illustreerde zijn stelling vorige week met een – voor velen onbekend - weetje. Natuurlijk zijn de gaskamers in de vernietigingskampen doorgaans reconstructies; de nazi’s hadden de sporen van hun misdaden zorgvuldig uitgewist. Maar dat geeft aan negationisten niet het recht om het bestaan van die gaskamers te betwisten; er is voldoende ander bewijsmateriaal van de gruwel van de Shoah.
Ludo Abicht, De eeuwige kop van Jood. Geschiedenis van het antisemitisme, Vrijdag, 248 pagina’s, 19,95 euro.