Béatrice Mukamulindwa was toevallig in België toen op 6 april 1994 het presidentiële vliegtuig boven Kigali werd neergeschoten en ’s anderendaags een van de grootste catastrofes uit de mensengeschiedenis losbarstte: de Rwandese genocide. Zij had haar drie kinderen – 12, 10 en 9 jaar oud – even ondergebracht bij haar broer in Ruyenzi, ten zuidoosten van de Rwandese hoofdstad Kigali. Zij zou ze nooit meer terugzien; na de genocide werd alleen het achttien maanden oude zoontje van haar broer teruggevonden. Tijdens de Gacaca-processen is uitgekomen waar mijn schoonzus werd vermoord, maar van haar man, hun kinderen en de mijne is er nog altijd geen nieuws, zegt ze.
De moeder ging overal op zoek: van Bukavu en Goma over Congo-Brazzaville tot zelfs in Canada.
Akamo k’umumbyeyi ufite icyizere
Hoewel haar vaak werd aangeraden om de bladzijde om te slaan, bleef Mukamulindwa verder zoeken. Ze kwam daarbij in contact met lotgenoten die nu lange tijd nu eens wel en meestal niet het minste spoor van hun kinderen terugvonden. Uiteindelijk richtte ze in ons land Akamo k’umumbyeyi ufite icyizere op: Cri du Cœur d’une Mère qui Espère (CCME) of De hartenkreet van een moeder die blijft hopen. De vereniging zonder winstoogmerk steunt ouders of kinderen die de genocide overleefd hebben en naar elkaar op zoek zijn en dat leidt soms nog naar familiale herenigingen. Maar verder werkt CCME ook mee met rouwprocessen en traumabegeleiding.
Zelfs al vind ik mijn kroost niet terug, ik kan andermans kinderen terugvinden en aldus God loven. Béatrice Mukamulindwa
Oproep
Een honderdtal voornamelijk Franstalige opiniemakers heeft nu samen een oproep aan de Rwandese en internationale instellingen gericht om Mukamulindwa en haar lotgenoten te helpen bij de zoektocht naar hun verdwenen familieleden, door op grote schaal gegevensonderzoek te faciliteren. Weten waar je vandaan komt en waar je geliefden zijn, is een onvervreemdbaar recht, luidt het. Wie zijn afkomst niet kent, wordt gehinderd in de constructie van zijn of haar identiteit. Onder de ondertekenaars: de Frans-joodse psychoanalist Boris Cyrulnik, rockpriester Guy Gilbert, gewezen vicerector Gabriel Ringlet van Louvain-la-Neuve, de Brusselse dramaturge Geneviève Damas e.a.
Dit is ook een zaak van de volksgezondheid. CCME