Na de historische eucharistieviering in Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten op 5 februari 2019, is paus Franciscus vandaag voor een tweede keer een viering voorgegaan op het Arabische Schiereiland, namelijk in het Nationale Stadion in Riffa, op het Bahrein-eiland.
Religieuze tolerantie
Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) lijken in menig opzicht op elkaar. Beide kleine vorstendommen ten noorden van Saoedi-Arabië stellen zich al jaren op als westerse bondgenoten – de Amerikaanse Vijfde Vloot heeft haar hoofdkwartier in hoofdstad Manama van Bahrein. In beide landen is de heersende elite onzeglijk rijk geworden door de export van gas- en olieproducten. En net als ook in Qatar – dat tussen Bahrein en de VAE ligt – grossieren de ministaatjes in de Perzische Golf in glitter en luxueuze prestige-evenementen: het Wereldkampioenschap Voetbal in Qatar, een Grote Prijs Formule 1 in Bahrein, en vermaarde golftornooien in de VAE. Maar in tegenstelling tot Qatar zetten Bahrein en de VAE al jaren ook een heus charmeoffensief op, waarbij religieuze tolerantie centraal staat.
Bahrein wordt vrij autocratisch geregeerd door de familie Al-Khalifa, maar de godsdienstbeleving is er vrij.
Arbeidsmigranten
Paus Franciscus begeeft zich al voor de tweede keer naar een Arabisch vorstendom dat godsdienstvrijheid promoot voor de vele arbeidsmigranten op het grondgebied … en dat die promotie van godsdienstvrijheid inzet in internationale goodwillcampagnes. De paus nam gisteren deel aan een oecumenische gebedsontmoeting in de gloednieuwe Onze-Lieve-Vrouw van Afrikakathedraal van Awali; die kathedraal werd gebouwd op een stuk grond dat door koning Hamad bin Isa Al-Khalifa zelf werd geschonken en pas in december vorig jaar ingewijd. Het is een mooi gebaar voor de zowat 130.000 christenen in Bahrein, waaronder 80.000 katholieken. Doorgaans zijn het mensen uit Sri Lanka of de Filipijnen, die als arbeidsmigranten naar de eilandstaat afgezakt kwamen. De arbeidsomstandigheden in Bahrein en in de VAE zijn niet perfect, maar zeker beter dan in buurland Qatar.
Paus Franciscus pleitte trouwens uitdrukkelijk voor goede arbeidsvoorwaarden voor migranten, een boodschap die vooral voor Qatar bedoeld lijkt.
Sjiieten
Wel een verschil tussen Bahrein en de VAE is dat de heersende elite in Bahrein soennitisch is, terwijl de bevolking er eerder uit sjiieten bestaat. Dat heeft destijds wel al eens tot spanningen geleid. Het is echter niet toevallig dat paus Franciscus de vredesgebaren die hij al in Abu Dhabi stelde, nog eens wou overdoen in een sjiitische omgeving, net zoals het fundamenteel was dat hij in maart vorig jaar in het Iraakse Najaf ook de sjiitische grootayatollah Ali Al-Sistani ontmoette. En net als bijna drie jaar geleden in Abu Dhabi, stond ook nu een grootse eucharistieviering met de christelijke migranten op het programma. Er is in het Nationale Stadium van Riffa maar plaats voor 28.000 mensen, maar de sfeer was er een van grote massa’s, opgezweept door een Engelstalige speaker die ook uitdrukkelijk koning Al-Khalifa bedankte omdat deze dit mogelijk gemaakt had.
Paus Franciscus neemt met zijn reizen vaak risico’s, maar dat past nu eenmaal in zijn pastorale aanpak.
Homilie
En ook in een homilie voor een enthousiaste christelijke menigte, sluipen bij deze paus altijd verwijzingen naar zijn geopolitieke inzichten. Wie aan vrede wil bouwen, moet niet wachten op grote doorbraken; de grote vrede is het resultaat van vele kleine doorbraken. Het is wat de profetie op paradoxale wijze over de Messias zegt: Groot is zijn heerschappij, aan zijn vrede zal geen einde komen (Jes 9,6). Dit lijkt een contradictie te zijn, zei de paus. Op het wereldtoneel zien we vaak dat hoe meer macht er wordt gezocht, hoe meer vrede wordt bedreigd. Maar de profeet kondigt iets buitengewoon nieuws aan: de komende Messias zal machtig zijn, maar niet op de manier van een leider die oorlog voert en anderen domineert, maar als de Vredevorst (Jes 9,5), als degene die mensen met God en met elkaar verzoent. Zijn macht maakt geen gebruik van de kracht van geweld, maar van de zwakheid van de liefde.
Jezus vraagt ons niet alleen vrienden en buren lief te hebben, maar zelfs onze vijanden. Paus Franciscus
Bekijk hieronder de hoogtepunten uit de eucharistieviering in het Nationale Stadion in Riffa.