Voor de 31 jaar jonge Gentse imam Khalid Benhaddou was het de eerste keer dat hij aan de dialoog- en gebedsdagen ‘in de geest van Assisi’ van Sant’Egidio deelnam. Op het vliegtuig dat hem gisterenavond laat van Madrid naar België terugbracht, keek hij voldaan terug op deze ervaring. Ik ben sterk onder de indruk van deze bijeenkomst van mensen van overal wereldwijd, maar ook voor heel uiteenlopende gezindten, zei Benhaddou. Ik heb moslims gezien, boeddhisten gesproken, christenen van allerlei denominaties ontmoet, enzovoort. Maar vooral, de onderlinge gesprekken hadden allemaal een zeker niveau en diepgang. De interreligieuze dialoog wordt vaak – en niet ten onrechte – verweten wat aan de oppervlakte te blijven. Maar de thema’s die tijdens deze ‘Paz Sin Fronteras – Vrede zonder grenzen’-bijeenkomst in Madrid aan bod kwamen, doen er echt toe: klimaatverstoring, geweldloosheid, ontwapening, sociale rechtvaardigheid, noem maar op.
In Madrid werd er terecht op gewezen dat al deze thema’s een globale aanpak vereisen. Khalid Benhaddou
Traditionalistisch discours
Kritische vraag: de toespraak tijdens de openingsceremonie van de kanselier van de Egyptische Al-Azhar-universiteit, Mohammad Al-Mahrasawi, was een ware afknapper. Het was voor de man, die niet bepaald een redenaar is, natuurlijk moeilijk grote indruk te maken na de bevlogen interventies van mannen als duurzame ontwikkeling-specialist Jeffrey D. Sachs, opperrabbijn Yisrael Meir Lau of de hoge commissaris voor de vluchtelingen van de VN Filippo Grandi. Maar dat neemt niet weg dat islamvertegenwoordigers vaak – gelukkig lang niet altijd! – grossieren in dooddoeners genre: ‘de islam is vrede, denk maar aan de vredeswens waarmee moslims steevast mensen begroeten’ of ‘gewelddadige jihadisten zijn geen moslims, want ze vermoorden zelfs andere moslims’. Onze religieuze instituten spreken nog vaak een taal die niet bij de realiteit aansluit, geeft Benhaddou toe. Ik zeg dat hier niet voor het eerst. Het is vaak een heel traditionalistisch en inderdaad achterhaald discours.
Er zijn zeker interessante islamitische denkers, maar die willen doorgaans geen deel uitmaken van het ‘religieuze instituut’. Khalid Benhaddou
Binnen de islam stelt het religieus instituut zich immers maar al te vaak in dienst van politieke belangen en kan het nog altijd niet goed om met kritische geluiden. Men gaat er nog altijd uit van een heel essentialistische kijk op religie en op de islam. Daardoor vindt het discours dat van dat religieuze instituut uitgaat nog altijd te weinig aansluiting met de globale en hedendaagse realiteit. Wij hebben dringend nood aan een diepe herbronning, via onderwijs, via herziene moskeestructuren, via dialoog… Ik voer deze strijd al jaren en voel me daarbij vaak als iemand die roept in de woestijn. Daarom was deze bijeenkomst zo verrijkend voor mij; ik heb bijzonder veel ervan opgestoken en vooral ook nieuwe energie eruit geput. Als ik kan, wil ik er volgend jaar in Rome zeker opnieuw bij zijn. We hebben in onze samenleving immers niet minder, maar meer dialoog met en onder godsdiensten nodig , en inzicht in wat religieus zijn precies betekent en impliceert.
Religie is meer dan allerhande regeltjes, zoals de karikatuur die er nu vaak van gemaakt wordt. Khalid Benhaddou
Lees verder onder de foto.