De Goede Week komt eraan, het hoogtepunt van het liturgisch jaar. Maar voor veel christenen wereldwijd wordt deze Goede Week wellicht de meest bizarre uit hun leven, want door de coronapandemie kunnen ze die niet in gemeenschap vieren. De erediensten van Palmzondag tot Pasen worden bij uitstek gekenmerkt door fysieke handelingen die de gelovigen ook lichamelijk onderdompelen in de mysteries die worden gevierd. Juist het collectief beleven en ondergaan van rituele bewegingen helpen om lichaam van Christus te worden, om met Hem te sterven en te verrijzen. Denk aan het meestappen in de palmprocessie met takken in de hand, de voetwassing en de aanbidding in een hofje van Olijven op Witte Donderdag, het mee optrekken langs de staties van de kruisweg en de kruisverering op Goede Vrijdag, het doorgeven van het nieuwe licht van de paaskaars en de besprenkeling met het levenswater in de paasnacht. Nu we dat alles niet samen kunnen vieren en we hooguit op een scherm kunnen toekijken, wordt het moeilijk die mysteries van ons geloof even intens te beleven.
Uitzonderlijk
Vooreerst deze bedenkingen. De kerkgemeenschappen hebben echt geen andere keuze dan alle kerkelijke samenkomsten op te schorten om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Maar laten we hopen dat dit hoogst uitzonderlijk is en blijft, dat we dit maar één keer in ons leven hoeven mee te maken.
Voor één keer zal het anders verlopen, maar als ’t God belieft, vieren we volgend jaar weer samen in de kerk.
Misschien vraagt u zich af waarom die vieringen niet zoals veel andere activiteiten kunnen worden uitgesteld naar een latere datum, als de pandemie is overgewaaid. Neen, zo werkt dat niet. Kerkelijke feesten worden gevierd op de voorziene dag in de liturgische kalender en zijn niet te verschuiven – net zomin als je je geboortedag verplaatst. We gaan Pasen niet na Pinksteren vieren. Verder mogen de rituelen die eigen zijn aan de Goede Week – palmtakken wijden bijvoorbeeld – volgens de Romeinse voorschriften alleen dan en in die liturgische context gebeuren. Het heeft geen zin ze daarvan los te koppelen en later eens te doen. We moeten er ons bij neerleggen: dit jaar niet.
Vergeten we tot slot niet de zieke en de bejaarde gelovigen die niet in staat zijn ter kerke te gaan en die daardoor sowieso genoodzaakt zijn de liturgie te volgen via radio, televisie of internet. In deze dagen kunnen kerkgangers zich in het bijzonder in gebed met hen en met alle zieken en rouwenden verbonden voelen.
Huiskerk
En toch wordt het ook dit jaar Pasen. Hoe kunnen we nu de Goede Week buiten de kerk beleven? Het zal van elke gelovige extra inspanningen vragen om daarvoor thuis de nodige tijd uit te trekken, een gebedshoekje te voorzien, te mediteren bij de Schriftlezingen van deze sterke tijden, toepasselijke psalmen te bidden of geestelijke lectuur ter hand te nemen. We worden gedwongen ons op te sluiten in onze cenakels, maar dat kunnen nu kleine huiskerken worden (zie de concilieteksten Lumen Gentium nr. 11 en Apostolicam Actuositatem nr. 11). Het gezin is de eerste plaats waar het geloof wordt beleefd en doorgegeven.
Het persoonlijke en het familiale gebed hebben niet minder waarde dan het gemeenschapsgebed. Ze zijn even authentiek kerkelijk gebed.
In ons huis-heiligdom kunnen we niet meedrijven op de stroom. We moeten zelf onderscheiden welke plaats geloof nu in ons leven krijgt en hoe we het belijden. Voor wie kinderen heeft, is het een kans hen met extra uitleg in te wijden in de rituelen en de mysteries van de Goede Week. Thuis mag er gepraat worden terwijl naar de liturgie op tv of internet wordt gekeken, in de kerk is dat minder opportuun.
Licht in de duisternis
Ook in deze situatie kunnen we de Bijbel op ons leven leggen. Net als Jezus in de tuin van Getsemane kunnen we waken en bidden voor de redding van de wereld. Dit is niet het moment om de Pontius Pilatus uit te hangen en onze handen in onschuld te wassen, denkend dat het onheil ons niet zal overkomen. We zijn elkaars lotgenoten die aankijken tegen hetzelfde kruis. Helaas staan er huilende vrouwen langs de weg en onder het kruis. Wie zal hen troosten? Wie zal ons troosten? Gelukkig zijn er de vele Simons van Cyrene en Veronica’s die helpen en verzorgen. Zij brengen licht in de duisternis. Zij getuigen van de liefde die sterker is dan de dood.