‘Mensen willen iets voor elkaar betekenen en hebben wat voor elkaar over, ook zonder dat ze betaald worden’, schrijft Steven Vanackere in zijn column.
Voor wat hoort wat en voor niks gaat de zon op. Versleten deuntjes van wie denkt dat geld de wereld regeert en dat de markt uiteindelijk elke keuze motiveert. Andere refreintjes klinken zo: Tja, ik respecteer toch de wet? of Laat er ons een reglement voor maken. Dan worden de staat en zijn bevel de mal die het menselijke gedrag boetseert tot iets dat beschaafd lijkt. Maar zo zit een mens ten diepste niet in elkaar. Mensen willen iets voor elkaar betekenen en hebben wat voor elkaar over. Ook zonder dat ze ervoor betaald worden. Ook zonder dat de overheid hen ertoe dwingt. Ook voor mensen die niet tot hun naaste omgeving behoren.
Authenticiteit en kracht
Het middenveld moet zijn plaats bewaken tegenover de markt en de overheid. Het moet zijn eigenheid en soevereiniteit vastberaden beschermen. Dat doet het niet door een te grote verstrengeling of afhankelijkheid, maar door uit te gaan van de eigen authenticiteit en kracht. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar is het vandaag blijkbaar niet.
De vermarkting en de verstaatsing hebben ook het middenveld niet onberoerd gelaten. Jammer genoeg niet alleen door externe druk, maar ook door interne keuzes.
Het marktaandeel als doel, leden die klanten worden en gekkigheden zoals aantrekkelijke instapvoordelen tonen dat niet alleen bedrijven de marktbeginselen omarmen. Dat is niet altijd zonder nut, maar ook niet zonder gevaar. Het dreigt de ziel van een organisatie aan te tasten: als men niet oplet, eindigt men met gladde praatjes om zo veel mogelijk mensen te bewegen aan te sluiten vanuit eigenbelang en niet vanuit een bewogenheid voor een meer sociale en coöperatieve wereld. Dat is niet wat de voortrekkers van het eerste uur voor ogen hadden.
Soeverein middenveld
Ook de overheid drong binnen tot in de kern van veel middenveldorganisaties. Samen kunnen we veel bereiken versmalde af en toe tot Samen kunnen we veel druk op de overheid zetten. Het klopt natuurlijk dat het middenveld een welgekomen tegengewicht vormt tegen politieke elites die liever rechtstreeks zaken doen met individuele burgers. Daar ligt een cruciale en onvervangbare opdracht. Maar het is wat pover als het middenveld als enige ambitie zou hebben sparring partner te zijn voor de politiek. Subsidiariteit gaat wel wat verder dan efficiënt lobbywerk. Het middenveld hoeft het marktmechanisme niet als onvermijdbaar axioma te accepteren. En het zogenaamde primaat van de politiek evenmin.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.