Woensdag 14 april 2021 • ‘Also hat Gott die Welt geliebt’, J.S. Bach
Joh 3:16-21 • De lezing van de dag in dit B-jaar is een cruciale passage uit Johannes: Want Gods liefde voor de mensen was zo groot, dat hij zijn enige Zoon gegeven heeft. Iedereen die in hem gelooft, zal niet sterven, maar voor altijd leven. De kern van het Evangelie in twee zinnen. Johann Sebastian Bach gebruikte deze verzen voor zijn cantate Also hat Gott die Welt geliebt, oorspronkelijk geschreven voor Tweede Pinksterdag 1725.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Dinsdag 13 april 2021 • ‘In principio’ (Nightbook), Ludovico Einaudi
Anselm Kiefer • De torens van Jericho, de Apocalyps: in het werk van de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer zijn de verwijzingen naar de Bijbel legio. Op zijn beurt liet de Italiaanse pianist/componist Ludovico Einaudi zich door Kiefer inspireren voor zijn album Nightbook. Einaudi kwam naar eigen zeggen op het idee toen hij een concert speelde op een plek waar een installatie van Kiefer stond, The Seven Celestial Towers.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Maandag 12 april 2021 • ‘Fantasia on a theme by Thomas Tallis’, Ralph Vaughan Williams
Psalm 2 • Komt deze muziek je bekend voor? Zou best kunnen, want Fantasia on a theme by Thomas Tallis is één van de populairste composities van Ralph Vaughan Williams (1872-1958) en werd ook vaak in films gebruikt. Maar waarom hier en nu, op 12 april 2021? Zoals de titel al aangeeft, is de muziek gebaseerd op een thema van Thomas Tallis, de 16de-eeuwse grondlegger van de Engelse koormuziek. Dat thema kan je horen in het koorwerk Why fumeth in fight? De tekst daarvan gaat terug op Psalm 2, vandaag op de liturgische kalender: Waarom komen alle volken in opstand? / Waarom verzetten hun koningen zich tegen de Heer / en tegen de koning die hij uitgekozen heeft?
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Zondag 11 april 2021 • ‘Halt im Gedächtnis Jesum Christ’, J.S. Bach
Beloken Pasen • Voor de eerste zondag na Pasen schreef Bach de cantate Halt im Gedächtnis Jesum Christ, voor het eerst uitgevoerd op 16 april 1724 in Leipzig. Het grootschalige koor aan het begin bejubelt de wederopstanding van Christus, al is er nog heel wat twijfel en ongeloof. Mein Jesus ist erstanden, allein, was schreckt mich noch?, vraagt de tenor zich af. Pas in de contrastrijke bas-aria op het eind van de cantate groeit het geloof: Friede sei mit euch!
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Zaterdag 10 april 2021 • ‘The Lamb’, John Tavener
Lam Gods • Op 10 april 2021 is het precies 500 jaar geleden dat de Duitse kunstenaar Albrecht Dürer het ‘Lam Gods’ kwam bekijken in de Gentse Sint-Baafskathedraal. Dürer maakte op dat moment een rondreis door de Nederlanden en bezocht onder andere Mechelen, Brussel en Leuven. Over datzelfde lam componeerde John Tavener in 1982 dit prachtige koorwerk, naar een gedicht van William Blake.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Vrijdag 9 april 2021 • ‘Evening prayers’ (3 prayers of Bonhoeffer), Philip Moore
Dietrich Bonhoeffer • Op 9 april 1945 werd in kamp Flossenbürg de Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) terechtgesteld. Hij was een drijvende kracht binnen een christelijke beweging die zich nadrukkelijk uitsprak tegen het naziregime en de jodenvervolging. Hij onderhield ook banden met het Duitse verzet, waarvoor hij ter dood werd veroordeeld. In gevangenschap schreef hij brieven en teksten die later werden gebundeld in het boek Verzet en overgave. De Britse componist Philip Moore putte uit Bonhoeffers gedichten voor zijn koorwerk Three prayers of Dietrich Boenhoeffer.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Donderdag 8 april 2021 • ‘Where you there? (when they crucified my Lord)’, Johnny Cash
Spiritual • De oorspronkelijke versie van Where you there? (when they crucified my Lord) wordt toegeschreven aan Amerikaanse slaven in de 19de eeuw. Het was de eerste negrospiritual die in Amerika werd opgenomen in een belangrijk zangboek van de kerk en kwam daardoor ook op het repertoire van populaire zangers. Johnny Cash was er één van. Het christelijk geloof speelde in zijn leven een grote rol, vooraf nadat hij een drank- en drugsverslaving overwon. Zijn geloof inspireerde hem tot tal van liedjes, maar ook tot het boek De man in het wit, waarin hij over de apostel Paulus vertelt.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Woensdag 7 april 2021 • ‘Vois sur ton chemin’ (Les choristes), Bruno Coulais
Jean-Baptiste de la Salle • Op 7 april 1719 stierf in Rouen de Franse kanunnik Jean-Baptist de la Salle. Hij wordt vooral herinnerd voor zijn inzet voor de jeugd en voor beter onderwijs voor armen. Eén van zijn vernieuwingen was dat er niet (alleen) meer in het Latijn les werd gegeven, maar ook in het Frans. In 1900 werd de la Salle heiligverklaard, in 1950 benoemde paus Pius XII tot beschermheilige van leraren en opvoerders. Zijn leven en toewijding doen ons denken aan Les choristes, de Franse film waarin een gedreven muziekleraar een nieuwe wind laat waaien op een kostschool voor ‘moeilijke’ jongens. Daaruit dit lied: Vois sur ton chemin.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Dinsdag 6 april 2021 • ‘O Maria Magdalena’, (anoniem)
Joh 20, 11-18, verschijning aan Maria Magdalena • Maria Magdalena is met mysterie omgeven. Leefde ze echt als kluizenares in de Provence? Redactrice Lieve Wouters schreef er dit boeiende artikel over. Je zou verwachten dat er over Maria Magdalena heel wat muziek werd geschreven, maar dat valt enorm tegen. Er zijn weliswaar enkele pophits en Vlaamse schlagers, maar die hebben niets met Maria Magdalena te maken, behalve dat tikje mysterie. Gelukkig kunnen we terecht op de uitstekende cd Medieval Songs For Mary Magdalen.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Maandag 5 april 2021 • ‘Bleib bei uns, denn es will Abend werden’, J.S. Bach
Paasmaandag • Vandaag luisteren we naar het openingsdeel uit cantate Bleib bei uns, denn es will Abend werden (BWV 6). Het is de vraag die de twee Emmäus-gangers stellen aan de vreemdeling met wie ze op weg gaan en in wie ze pas later Jezus zullen herkennen. Bach componeerde deze cantate voor Paasmaandag 1725.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Zondag 4 april 2021 • ‘Hallelujah’ (Messiah), G.F. Händel
Pasen • Händels meesterwerk Messiah wordt vaak gelinkt aan Kerstmis, maar Händel zelf verbond het oratorium eerder aan Pasen. Eigenlijk kunnen beide, aangezien de bijbelteksten die worden gebruikt zowel over de geboorte, de kruising als de opstanding van Christus gaan. De eerste uitvoering vond plaats in de paastijd van 1742. Niet in Londen, waar Händel zoveel triomfen had gevierd, maar in Dublin, als één van een reeks liefdadigheidsconcerten. Hoe kunnen we Pasen beter verklanken dan met het Halleluja-koor?
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Zaterdag 3 april 2021 • ‘Ach, mein Sinn’ (Johannespassie), J.S. Bach
Stille Zaterdag • Paastijd is passietijd, dus vertrouwen we aan de vooravond van Pasen op Bachs Johannespassie. Ook wel eens zijn ‘kleine’ passie genoemd, om redenen die ik nooit goed heb begrepen. (Lees ook: Waarom Bachs Johannespassie niet moet onderdoen voor de Mattheüs.) Uit die Johannespassie komt Ach, mein Sinn, een tenoraria over de innerlijke verscheurdheid van Petrus als hij zijn verraad beseft. Het hortende ritme, de grote melodische sprongen, de soms wringende akkoorden: alles in deze aria is ongemakkelijk en verklankt daarmee Petrus’ radeloosheid.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Vrijdag 2 april 2021 • ‘Wein und Brot’ (Parsifal), Richard Wagner
Goede Vrijdag • Vroeger was het vaste prik in operahuizen: een uitvoering van Wagners Parsifal rond Pasen. Logisch, want Wagners sublieme zwanenzang speelt zich af op Goede Vrijdag en staat bol van christelijke symboliek. Centraal staat een spirituele riddergemeenschap en de Heilige Graal, in het tweede bedrijf afgewisseld door de zinnelijke wereld van de verstoten Klingsor. Het soort opera waar je een leven lang mee zoet bent. Hieronder het slot uit het eerste bedrijf: Wein und Brot des letsten Mahles.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify
Donderdag 1 april 2021 • ‘Ubi caritas’, Paul Mealor
Witte Donderdag • Een klassieker op Witte Donderdag is dit Ubi caritas, genoemd naar de eerste woorden uit de hymne die traditioneel wordt gezongen tijdens de voetwassing. Ubi caritas et amor, Deus ibi est – Waar liefdadigheid/dienstbaarheid en liefde is, daar is ook God. De keuze uit composities is groot: van de Gregoriaanse hymne en composities die zich daarop baseren (bijv. Maurice Duruflé) tot populaire hedendaagse versies van bijv. Ola Gjeilo of Morten Lauridsen. Een opmerkelijke versie is die van de Brit Paul Mealor. Hij componeerde die in 2011 in opdracht van prins William en prinses Kate. Tijdens hun huwelijksmis werd dit Ubi caritas voor het eerst gezongen.
• Beluister op YouTube
• Ga naar de volledige afspeellijst op Spotify