De boodschap voor 1 januari 2022 begint met een citaat uit de profeet Jesaja: “Hoe liefelijk op de bergen zijn de voeten van de vreugdebode die vrede meldt” (Jesaja 52,7). Vrede als integrale ontwikkeling blijft voor velen evenwel een verre droom.
De schreeuw van de armen en van de aarde naar gerechtigheid en vrede blijft onverminderd klinken in onze wereld.
Daarom is er nood aan een echt vredesplan en ook aan instrumenten waaraan iedereen kan participeren om vrede op te bouwen.
Een eerste instrument om een duurzame vrede op te bouwen is volgens paus Franciscus de dialoog tussen de verschillende generaties. In de moeilijke situatie van de pandemie is de keuze voor dialoog onmisbaar tegenover de verleiding tot egoïstische onverschilligheid of destructief geweld.
Dialoog is luisteren, van gedachten wisselen, tot overeenstemming komen en vervolgens samen op weg gaan.
Jongeren hebben nood aan de ervaring en de wijsheid van de oudere generaties. Oudere mensen hebben nood aan de steun, de waardering, de creativiteit en het dynamisme van de jongeren. De enen zijn de bewaarders van het geheugen, de anderen helpen mee om de geschiedenis verder uit te bouwen.
Nieuwe dromen en nieuwe hoop kunnen op die manier geboren worden en groeien.
De wonden van het verleden kunnen ook worden geheeld. Geworteld zijn in het verleden en openstaan voor de toekomst zijn allebei onmisbaar om de ons toevertrouwde schepping te bewaren, nieuwe gemeenschappelijke projecten te realiseren en vrede tot stand te brengen.
Een tweede belangrijk instrument tot vrede is educatie, vorming en onderwijs. Zij geven ons de taal om de dialoog tussen de generaties aan te gaan. Zij dragen ook bij tot de integrale ontwikkeling van de mens, tot vrijheid en zin voor verantwoordelijkheid. De budgetten voor educatie, vorming en onderwijs zijn evenwel de jongste tijd op wereldvlak gevoelig verminderd, terwijl de militaire uitgaven spectaculair blijven stijgen.
Een echte ommekeer is dringend vereist, zegt Franciscus.
Internationale ontwapening is een noodzaak. Ook een constructieve dialoog tussen de talrijke kostbare culturele componenten die in een land aanwezig zijn is onmisbaar om een gezonde samenleving op te bouwen. Paus Franciscus pleit hier voor een breed gedragen educatief pakt met alle maatschappelijke actoren. Alleen zo wordt educatie met het oog op een integrale ecologie mogelijk. In zo’n pakt zal er ook plaats moeten zijn voor vredesopbouw, duurzame ontwikkeling en broederlijk samenleven.
Als derde onmisbare factor om vrede op te bouwen noemt paus Franciscus de mogelijkheid tot arbeid.
Deelnemen aan het arbeidsproces helpt om de eigen gaven en kwaliteiten te ontwikkelen. Het draagt bij tot een mooiere en meer leefbare wereld. Door de pandemie gingen echter veel economische activiteiten verloren. Veel werknemers hebben het nu nog moeilijker dan voorheen. Paus Franciscus denkt speciaal aan de jongere generatie en de velen die leefden van een informele economie. Ook veel migranten worden niet erkend en moeten verder leven “alsof ze niet bestaan.”
Eén derde van de werkende bevolking op wereldvlak heeft bovendien geen toegang tot een systeem van sociale bescherming.
Waardig werk maakt deel uit van een zinvol leven op aarde. Waardig werk in eerbied voor de fundamentele mensenrechten draagt ook bij tot het algemeen welzijn en tot de heelheid van de schepping. Het is de opdracht van politici om een juist evenwicht na te streven tussen economische vrijheid en sociale rechtvaardigheid. Iedereen die op dit domein actief is vindt in de Sociale leer van de Kerk duidelijke en stevige oriëntaties, voegt de paus er aan toe.
Op het einde van zijn vredesboodschap voor 1 januari 2022 dankt paus Franciscus allen die midden de huidige pandemie alles doen wat mogelijk is om de gezondheidszorg overeind te houden en de zieken nabij te zijn. Franciscus hoopt dat velen met Gods zegen en met volharding aan de zo kostbare vrede zullen blijven bouwen.
Samenvatting Jo Hanssens, medewerker Vredesspiritualiteit Pax Christi Vlaanderen
