Wie herinnert zich… de kapelwagens van de spekpater? | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Nieuws
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken
Kerknet-redactie

Kerknet-redactie

  • Startpagina
  • Contacten
  • Formulieren
  • Zoeken
  • Meer
    • Formulieren
    • Zoeken
    • Nieuws Kerknet-academie Kerknet-shop Medewerkers Suggesties Microsite op Kerknet
      Starten op KerknetOndersteuning beheerders
      Privacy

Wie herinnert zich… de kapelwagens van de spekpater?

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op zaterdag 3 maart 2018 - 6:00
Afdrukken
Trajecta, een tijdschrift van KADOC Leuven, reconstrueert het legendarische project van pater Werenfried van Straaten, die 15 jaar geleden overleed.

Schermafbeelding 2018-03-01 om 14.49.49.png

Eucharistie aan een van de tientallen kapelwagens. Exacte locatie en datum onbekend. © Trajecta KADOC / ACN Archives, Königstein

De kapelwagens van ‘spekpater’ Werenfried van Straaten. Jongere lezers horen het wellicht donderen in Keulen, voor anderen is het nog altijd een begrip. Een fenomeen was hij alleszins, de norbertijner pater die na de Tweede Wereldoorlog een hulpactie op touw zette voor gevluchte Duitsers en met zijn organisatie Oostpriesterhulp aan de basis lag van Kerk in Nood.

Sven Sterken, docent aan de KU Leuven, reconstrueerde leven en werk van van Straaten voor Trajecta, een tijdschrift van KADOC (Katholiek Documentatie en Onderzoekscentrum) in Leuven.

50 ton spek

Schermafbeelding 2018-03-01 om 19.36.13.png

Pater Werenfried van Straaten. © Kirche-in-Not.ch

Pater Werenfried werd in 1913 in Nederland geboren als Flip van Straaten. Hij trad in bij de norbertijnen in Tongerlo (Westerlo).

Tijdens een bezoek aan Duitsland raakte hij onder de indruk van het lot van de Duitsers die in Midden- en Oost-Europa werden vervolgd en waren gevlucht, de zogenaamde Heimatvertriebenen.

Terug in België riep hij op tot solidariteit, maar geld had de naoorlogse landelijke bevolking niet.

Wel spek, gerookt in de schouw. Veel spek. In enkele maanden tijd werd 50 ton vlees ingezameld voor de 2.500 priesters die actief waren in Oost-Duitse gebieden. Het leverde de pater de levenslange bijnaam ‘spekpater’ op. Van Straaten reisde doorheen Vlaanderen, waar hij tijdens honderden toespraken opriep tot solidariteit.

Omgebouwde treinstellen

Königstein,_Denkmal_Kirchenväter,_Werenfried.jpg

Beeld van Pater Werenfried in Königstein, een werk van Christoph Loch. © Wikipedia

Van Straaten wou met Oostpriesterhulp ook pastorale ondersteuning bieden. Te weinig priesters moesten te veel parochies bedienen. De oplossing vond hij in zogeheten kapelwagens: omgebouwde vrachtwagens, bussen en treinstellen met plaats voor giften en goederen, maar ook een gebedsruimte, een geïmproviseerde biechtstoel en een leefruimte voor twee priesters. Een tentzeil bood voor de wagen beschutting aan een honderdtal gelovigen.

Van Straaten had de 14 meter lange afgedankte treinstellen losgekregen van de Nederlandse Spoorwegen.

Een primeur was dat niet: in de VS werden al in de 19de eeuw omgebouwde treinwagon ingezet als mobiele kerken, ook in België werd een dergelijk procedé gebruikt tijdens WO I.

Op het hoogtepunt van de actie, in 1954, doorkruisten 26 kapelwagens Duitsland. 164 missionarissen maakten er gebruik van. Samen hielden ze dat jaar 7.000 preken en verdeelden ze 250 ton aan hulpgoederen, bekostigd met giften uit België en Nederland.

Bandje met klokkengelui

De werkwijze was steeds dezelfde, schrijft Sven Sterken in het artikel. Bij aankomst in een dorp gingen de missionarissen kennismaken met de plaatselijke notabelen, waarna ze snoep uitdeelden aan de kinderen en hen de kapelwagens lieten bewonderen. Daarna trokken de missionarissen het dorp rond, met in de hand een lijst van alle katholieke families.

Hoogtepunt was samen de Eucharistie vieren in eender welke beschikbare kerk of parochiezaal.

Daartoe werd opgeroepen met een bandje met klokkengelui dat werd afgespeeld door luidsprekers op het dak van de kapelwagen.

Kerk in Nood

Naarmate de dringende noodzaak van de Oostpriesterhulp afnam, en de communistische regimes in Oost-Europa ineenstortten, ging de organisatie over in Kerk in Nood, die zich richtte op vervolgde christenen over de hele wereld. Pater Werenfried had daarbij bijzondere aandacht voor de relaties tussen de katholieke Kerk en haar Russisch-orthodoxe zusterkerk. Na de kapelwagens introduceerde hij toen de 'kapelboten', om de sacramenten naar uitgestrekte gebieden nabij de Wolga en Don te brengen.

Meer:

• Abonneer je op Trajecta en lees het volledige (Engelstalige) artikel van Sven Sterken, 'The chapel truck is coming to your village! Oostpriesterhulp, Catholic Relief and the German Refugee Problem after World War II' 
• Lees een uitgebreid interview met pater Van Straaten door Joos Florquin.

Gepubliceerd door

Kerknet-redactie

Meer

Kerk in Vlaanderen
Artikel
Kerk in Nood

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Karel Staes had een opvallend uiterlijk © RV
readmore

‘Eerbied’ en ‘trouw’ kenmerkten overleden Karel Staes

icon-icon-artikel
Dom Johannes De Cubber (32) in de kerk van de abdij van Affligem. © Lieve Wouters
readmore

Kevin De Cubber (32) alias dom Johannes: ‘Zoek het niet te ver’

icon-icon-artikel
Bij gebrek aan eigen koeien en melk, lag het voor de hand om uit te kijken naar samenwerking © Jan Darthet
readmore

Ongeschoeide karmelieten stellen nieuwe kaas voor: ‘Carmel’

icon-icon-nieuws

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2023 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook