Ook in Vlaanderen zijn tientallen kapellen, kerken en parochies toegewijd aan Sint-Antonius de Grote (251-356), die als kluizenaar in de Egyptische woestijn leefde en een van de vroegste vaders van het kloosterleven is: in Blankenberge, de Gentse wijk Meulestede, Waasmunster, Zoersel, noem maar op. In Wolfsdonk, een deelgemeente van Aarschot, wordt het patroonsfeest van Antonius Abt op 17 januari telkenjare gevierd en wordt daarna verbroederd bij een varkenskoppenverkoop in de parochiale feestzaal. De heilige kluizenaar uit het derde en vierde-eeuwse Egypte – Antonius werd naar verluidt 105 jaar! – wordt in het Westen sinds de veertiende eeuw doorgaans met een varken met een bel afgebeeld.
De antonieten – een orde die zich inzette voor pestlijders – waren de enigen die met een varken door de stad mochten lopen.
Livestream
Dit jaar valt 17 januari op een zondag, maar het patroonsfeest met het hele dorp in de parochiekerk vieren, zat er niet in vanwege de coronamaatregelen. Gelukkig beschikt de pastorale zone Sint-Rochus Aarschot over een team dat tijdens de lockdown elke week een viering vanuit de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Aarschot livestreamde, en voor de gelegenheid trok men naar de Sint-Antonius Abtkerk van Wolfsdonk voor een sobere, maar stijlvolle eucharistieviering. De fanfare van Wolfsdonk was er niet live bij, maar er was wel opgenomen muziek van het ensemble te horen. En ook de kinderen van de dorpsschool leverden hun bijdrage met kleurrijke tekeningen van 'Toontjes varken'.
Deze coronatijden vormen voor vele mensen een soort woestijnervaring, maar Sint-Antonius leert dat daaruit inkeer kan komen. Diaken Bert Hellebaut
Sint-Antoniustraditie
Wij zijn trouwens niet de enigen die ‘Toontje met het varken’ vieren, zegt Jonas Danckers, onder meer verantwoordelijk voor het Tijdelijke in de acht geloofsgemeenschappen van de pastorale zone Aarschot. En met deze coronacrisis merken we hoezeer het tijd is om na te denken over de toekomst van zo’n volksfeesten, waaraan telkens tientallen mensen uit verschillende lokale verenigingen deelnemen. Parcum, het Leuvense expertisecentrum voor religieuze kunst en cultuur in de Abdij van Park, lanceerde overigens een oproep aan het adres van die Sint-Antoniusvieringen met traditionele verkoop van varkenskoppen en andere agrarische producten, om de aanvraag voor erkenning als immaterieel erfgoed te ondersteunen.
