Colloquium van Europese Parochies - Kerknet is erbij [blog]

CEP is een bijeenkomst van christenen uit Europese parochies en christelijke gemeenschappen. Om de twee jaar treffen zij elkaar in een ander Europees land voor een colloquium. Daar delen ze hun pastorale werk en ervaringen over kerk en samenleving met als doel bij te dragen aan de opbouw van Europa vanuit christelijke wortels. In 2023 vindt het colloquium plaats in het Roemeense Timisoara. Als pastoraal werker in de parochie in Sint-Niklaas is onze redacteur Christof Bouweraerts van de partij. Op deze pagina brengt hij verslag uit.

(Lees verder onder de foto.)

(Ga verder naar beneden om eerdere blogposts te lezen.)
 

Dag 6: donderdag 3 augustus

Vandaag werd in de voormiddag het colloquium CEP - Timisoara 2023 officieel afgesloten. Voor de rest van de dag en morgen zijn er alleen nog optionele activiteiten in de aanbieding voor wie nog enige tijd blijft ‘hangen’.

Hoe blikken we terug op deze ervaring? Trouw aan de lessen van de heilige Ignatius van Loyola beginnen we met het goede, dat ons dankbaar stemt. Zo is het altijd aangenaam en zinvol om gelovigen uit andere landen en culturen te ontmoeten en met elkaar uit te wisselen. De onderlinge gesprekken, formele en informele, zullen dan ook ongetwijfeld bijblijven, misschien nog allereerst met de leden van de Oekraïense delegatie, die de realiteit van de oorlog in hun land dichterbij brachten.

Soms moet een mens à l’étranger gaan om zichzelf beter te leren kennen. Het was dan ook bijzonder fijn om een paar ‘kerkmensen’ uit eigen land te ontmoeten en samen een paar dagen door te brengen. We maakten als Belgische delegatie alvast het voornemen om elkaar ergens in februari opnieuw te zien, om intussen over CEP te spreken in onze eigen gemeenschappen en, ja, om misschien zelfs een editie van CEP voor onze rekening te nemen. Afwachten hoe zich dat verder ontwikkelt.

Dan waren er de gesmaakte bijdrages van François-Xavier Amherd. Hij reikte ons relevante inzichten aan, toegankelijk en met humor gebracht, theologisch doordacht, maar niet zweverig. Daarmee kunnen we aan de slag, in alle nederigheid en met realiteitszin. Zo vatten we in de parochie in Sint-Niklaas volgend werkjaar een synodale weg aan over de toekomst van de catechese bij de initiatiesacramenten. Ongetwijfeld kunnen de inzichten van ‘FXA’ ons daarbij inspireren.

Dan toch een paar kritische noten. De locatie en faciliteiten waren heus prima en de ons voorgeschotelde maaltijden dik in orde, maar de algemene organisatorische aanpak deed meermaals de wenkbrauwen fronsen: een website met gedateerde info, een Facebookpagina met in de titel nog de editie van 2019, geen hand-outs van de lezingen (toch geen overbodige luxe om een theologisch discours in een andere taal goed te kunnen volgen), geen of te weinig volgblaadjes tijdens de (soms nogal geïmproviseerde) liturgische vieringen, nood aan meer professionele vertalers, een volstrekt zinloze invulling van de rol van moderator, een aangekondigde ontmoeting met een plaatselijke parochiegemeenschap die uiteindelijk een gesprek blijkt te zijn met twee priesters en twee zusters… Op zich zijn dat misschien kleine dingen, maar samen wekken ze toch een erg amateuristische indruk. En wat in het begin sympathiek is en een gulle glimlach uitlokt, wordt na een paar dagen storend en doet afhaken.

Bovendien is het aantal jongere deelnemers - jongvolwassenen, gezinnen… - beperkt. Daarin speelt in hoge mate de kostprijs een rol. Die kostprijs is ook de reden waarom ervoor gekozen wordt om buiten West-Europa te blijven. Wanneer de Kerk werkelijk een synodale wending wil en gelooft in dit soort van volgehouden continentale ontmoetingen, dan moet er eens doorgepraat worden over financiële middelen. Een voorwaarde daartoe is natuurlijk dat CEP z’n doelstellingen helder voor ogen heeft. De synodale wending biedt daartoe een prima context en de inzichten van ‘FXA’ kunnen daarbij ongetwijfeld helpen.

Hoe dan ook, het vuur om er ook in de toekomst wat van te maken is bij heel wat deelnemers duidelijk aanwezig. Andiamo!

Zo, daarmee duikt uw blogger weer in vakantiemodus.

Dag 4: dinsdag 1 augustus

Allereerst: about last night…  Wel, onze Belgische bieren, vakkundig geduid door Chris De Beer uit Sint-Niklaas, vielen, zoals verwacht, in de smaak over alle culturen en riten heen.
(Overigens een kleine rechtzetting: niet de Zwitsers, maar de Catalanen bleken mee aan zet en wat zijn op tafel zetten, mocht ons ook bekoren.)

Dan over tot de orde van dag, die begon met een tweede bijdrage van François-Xavier Amherd. Daarin lijstte hij allereerst zeven uitdagingen op waarmee de Kerk in de wereld van vandaag te maken krijgt:

1. De teloorgang van de consensus over wat het betekent mens te zijn, en de daaraan gekoppelde uitdaging om het mens-zijn te herdenken vanuit een christelijke mensopvatting
    
2. De uitdaging die samenhangt met de niet te stuiten opmars van technologie, die almaar meer wordt gebruikt om de mens zelf, tot in het eigen lichaam toe, om te vormen tot een post-humane mens
    
3. De noodzaak om de relaties tussen mannen en vrouwen, en tussen geslacht en gender te herdenken
    
4. De Kerk moet ook een tegenstem laten horen om de dominantie van de commerciële en manipulatieve logica van de digitale technologie te doorbreken
    
5. Geconfronteerd met de toenemende pluralisering en het voortschrijdende individualisme, moeten geloofsgemeenschappen labo’s zijn waarin de kunst van het goede leven wordt geleerd
    
6. De klimaatcrisis dwingt ons dan weer om werk te maken van een integrale spiritualiteit, waarin de relatie tussen God, mensen en alle levende wezens is opgenomen
    
7. Tenslotte moeten geloofsgemeenschappen synodaal op weg gaan om samen de wil van God te onderscheiden in het concrete leven

Vervolgens formuleerde ‘FXA’ voor ons zeven verlokkingen die al te vaak weerklinken in onze parochies en die ons ervan weerhouden voluit in te zetten op een missionaire pastoraal:

1. „We hebben altijd zo gewerkt. Waarom veranderen?”
   Laten we daarentegen werk maken van een creatieve pastoraal die durft te experimenten en nieuwe paden te bewandelen.
    
2. „We hebben al van alles geprobeerd. Het zal ook nu niet werken”
   Daartegenover staat een enthousiasme waarbij we als geloofsgemeenschap allereerst zelf geloven in waar we voor staan en dat ook uitstralen.
    
3. Aan de andere kant moeten we ons ervoor hoeden allerlei activiteiten te ontplooien zonder naar de diepte te gaan: een spiritualiteit die heelt, bevrijdt, vrede brengt…
    
4. „We hebben al zoveel te doen in de parochie: hoe kunnen we die missionaire aanpak en synodaliteit er in hemelsnaam nog bijnemen?”
   Toch kunnen we maar echt christen zijn en worden door naar de periferie te gaan en ons te laten raken door het gelaat van de ander.
    
5. „Als parochie staan wij buiten dat synodaal proces: dat is onze zaak niet.”
   De Geest van de synodaliteit, die ten gronde een manier van onderscheiden is, en dus van relatie tot God, kan inderdaad maar door een soort besmettelijkheid, de ene na de andere lokale geloofsgemeenschap ‘aansteken’.
    
6. Toch is het ook weer uitkijken voor naijver onder geloofsgemeenschappen, die immers kan leiden tot verdeeldheid en daardoor een tegengetuigenis vormt: gemeenschappen zijn net geroepen om elkaar te bemoedigen en goede praktijken met elkaar uit te wisselen.
    
7. „Een hervorming van onze structuren zal alles opslorpen.”
   Toch zijn structurele hervormingen onontbeerlijk, zolang ze maar wortelen in bekering en in dienst staan van het creatieve, missionaire pastorale werk.

Tijdens de gespreksronde nadien bleek opnieuw dat het weldegelijk om gedeelde uitdagingen gaat, waar dan ook in onze vaak verouderde Europese geloofsgemeenschappen. Het wordt dan ook uitkijken naar de sessies van morgen waarin concrete pastorale ervaringen zullen worden uitgewisseld.

In de namiddag volgende nog een bezoek aan een plaatselijke Roemeense geloofsgemeenschap in het centrum van de stad. En nu maken we ons alweer op voor de foodsharing, met de Oekraïnse gemeenschap aan zet.

Dag 2: zondag 30 juli

Ook vandaag, een zondag, stonden er nog geen inhoudelijke sessies op het programma van het colloquium. Na een stevige Grieks-katholieke liturgie met bisschop Călin Ioan Bot van het Grieks-katholieke bisdom Lugoj in de voormiddag volgde een namiddag boordevol bezoeken aan kerken en een synagoge in het historische centrum van Timisoara. Met uitvoerige beschrijvingen daarvan zal ik u niet vervelen. Die vindt u elders wel. Of beter nog: u moet, als het kan, bij gelegenheid zelf maar eens naar Timisoara afzakken om al die pracht persoonlijk te ontdekken.

Op de bus naar het centrum had ik een boeiend gesprek met Joseph Dermaut, deken op rust van La Louvière - ja, ook voor Vlaams-Waalse ontmoeting binnen de Belgische delegatie biedt CEP de nodige gelegenheid. Abbé Joseph deed me uit de doeken wat hij later tijdens het colloquium zal vertellen bij wijze van ervaring uit het pastorale werkveld. In La Louvière zette hij immers mee zijn schouders onder de uitbouw van het gemeenschapshuis Laudato Si’, dat gevestigd is in een voormalig clarissenklooster.

Daar werden niet alleen alle parochiesecretariaten van het dekenaat samengebracht, maar ook diverse caritatieve diensten, zoals die voor de verdeling van voedselpakketten, van kleding en meubels en de werking voor huiswerkbegeleiding, kregen er een stek. „Daarnaast gaat er heel wat aandacht naar zorg voor de natuur en is het een plek voor gebed en catechese”, legt abbé Joseph uit. „Bovendien ligt het centraal voor alle negen parochies. Kortom, het is een heus gemeenschappelijk huis waar iedereen zich op zijn gemak voelt en waar we voortdurend samenleven met de armsten in onze samenleving. Zo zijn we erin geslaagd om de geest van Sint Franciscus, die bij dat clarissenklooster hoorde, en de rol die het klooster speelde in de buurt te bestendigen.”

Inspiratie over de taalgrens. We kijken al uit naar de pastorale ervaringen van de andere deelnemers.
Meer over het project Laudato Si' leest u hier (in de taal van Molière, weliswaar).

Dag 1: zaterdag 29 juli

Normaal gezien vindt CEP elke twee jaar plaats. Toch dateert het laatste colloquium, dat plaatsvond in het Oekraïnse Lviv, al van 2019. De pandemie en diverse andere problemen maakten dat er pas vier jaar later opnieuw een samenkomst is. Tijdens de openingsviering in de Sint-Joriskathedraal van Timisoara, voorgegaan door bisschop József-Csaba Pál, drukken de organisatoren hun dankbaarheid uit dat het eindelijk gelukt is.

Niettemin laten de grote gebeurtenissen op het wereldtoneel hun sporen na, ook voor CEP. Waren er de vorige keer nog zowat 100 deelnemers aan het colloquium, dan zijn het er dit keer een zestigtal. De oorlog in Oekraïne maakt bovendien dat de delegatie uit dat beproefde land niet tijdig kon arriveren. Zwaar weer en geannuleerde vluchten elders in Europa brengen ook vertragingen mee voor andere groepen van deelnemers.

Dat alles neemt niet weg dat de sfeer meteen goed zit. Hoewel een groot aantal deelnemers al wat ouder lijkt, zijn er toch 16 jongeren die het de moeite waard vinden om aan dit colloquium deel te nemen en een stuk van het programma voor hun rekening te nemen. En de Duitse delegatie zorgde meteen voor een aangename en smakelijke avond. Nu afwachten wanneer het de beurt is aan de Belgen. Het betere trappistenbier en dito kaas liggen alvast klaar.