Gedenkteken van Blaise Pascal
Jaar van genade 1654
Maandag, 23 november, Feest van de Heilige Clemens [...]
Van ongeveer 22.30 tot 0.30 uur.
Vuur.
God van Abraham, God van Isaak, God van Jacob, niet van de filosofen en geleerden.
Zekerheid, zekerheid; gevoel, vreugde, vrede.
God van Jezus Christus. [...]
De wereld en alles vergetend, behalve God. Hij is enkel te vinden langs de wegen van het evangelie. Grootsheid van de menselijke ziel. [...]
Vreugde, vreugde, vreugde, tranen van vreugde.
Ik verwijderde me van hem: Dereliquerunt me fontem aquae vivae. Mijn God, zult Gij mij verlaten? Moge ik niet voor eeuwig van Hem gescheiden worden.
Jezus Christus… Jezus Christus… [...] Zoete, volkomen overgave. [...]
Het pessimisme van Pascal kan niet op tegen de hoop, die plotseling opflakkert. Hoe slecht het er op aarde of in ons persoonlijk leven ook toe gaat, God is daar. Die ervaring maakt alles anders.
Ruimte voor het mysterie ... in alle redelijkheid
Voortaan verdiept Pascal zich in de theologie en meer bepaald in de geschriften van Augustinus over de rol van Gods genade in het geloof van mensen. HIj neemt met grote zin voor logica en precisie de verdediging op van het christelijk geloof. De uitvinder van de kansberekening (Driehoek van Pascal) ontwikkelde een atypisch godsbewijs, ook wel De gok van Pascal genoemd.
- De rede (het verstand) kan onmogelijk bewijzen of God wel of niet bestaat.
- Hieruit volgt dat God wel of niet kan bestaan.
- Omdat er twee opties bestaan, moet je kijken wat (statistisch) het meest pragmatisch is. Eigenlijk is dit een soort spel.
- Uit deze afweging blijkt dat gokken dat God bestaat de beste keuze is. Want stel dat hij bestaat en je gelooft, dan ga je naar de hemel en zo niet, naar de hel. Bestaat hij niet, dan is er feitelijk niets verloren. Kortom: geloven in God is de beste, meest pragmatische optie. Ook al is de kans dat God bestaat 0,0001 procent, dan nog is geloven nuttig omdat rekentechnisch gezien 0,0001 procent van oneindig (hemel of hel) nog steeds oneindig is. Bestaat God niet, dan heb je als uitkomt nul. Niets. Bestaat hij echter wel, hoe klein de kans ook, dan heb je eeuwig leven (of als je niet gelooft de eeuwige dood). Nogmaals: gok er dus op dat God bestaat, dat levert hoe dan ook de meeste winst op.
In 1669 kwam postuum het boek Pensées uit, waarin Pascal zich keerde tegen het rationalisme van onder meer René Descartes. De rede kende zijn grenzen, aldus Pascal. Oftewel: Le coeur a ses raisons que la raison ne connaît point. (Het hart heeft redenen die de rede niet kent.)
Rede en geloof hoeven niet op gespannen voet te leven als ze elkaar een ‘redelijke’ ruimte gunnen.
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.