Vele onderzoeken in de afgelopen dertig jaar tonen aan dat mensen die gelovig zijn minder open-minded zouden zijn. Maar een nieuw onderzoek van Belgische wetenschappers corrigeert deze visie. Een groep onderzoekers van het departement psychologie en het Centrum voor Godsdienstpsychologie van de Université catholique de Louvain (UCL) deed onderzoek naar drie aspecten van een open geest en komt op basis daarvan tot een meer genuanceerde conclusie:
- In een aantal aspecten zijn religieuze mensen enggeestiger in hun opinie en wat zij geloven. Gelovigen houden sterker vast aan hun overtuiging en tonen minder bereidheid om die te veranderen
- Maar anderzijds scoren agnosten en atheïsten slechter met betrekking tot de integratie van levensbeschouwingen, namelijk de bereidheid om te aanvaarden dat andere opinies of invalshoeken ook gelijk kunnen hebben
Wij erkennen dat wij voorzichtig moeten zijn, want dit is slechts een eerste studie. Daarom zijn wij behoedzaam met onze besluiten. Deze conclusies moeten gecontroleerd worden, verduidelijkt Filip Uzarevic, een van de drie psychologen van de UCL. Desondanks vindt hij dat deze resultaten duidelijk suggereren dat er meer openheid bestaat voor verschillende perspectieven bij religieuze mensen.
Een enge geest is niet alleen te vinden bij mensen die gelovig zijn. Filip Uzarevic (UCL)
Minder open voor andere opvattingen en ideeën
Het team van het Departement psychologie hield een enquête bij 788 mensen in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Spanje. De groep bestaat uit 445 atheïsten en agnosten, 255 christenen en een groep van 37 boeddhisten, moslims en joden. Er werden drie aspecten van mentale rigiditeit (dogmatisme, onverdraagzaamheid voor tegenstrijdige opvattingen en bereidheid om andere perspectieven te aanvaarden) onderzocht. Bij het tweede en derde aspect scoren atheïsten en agnosten hoger, zegt Filip Uzarevic.
De onderzoekers concluderen dat atheïsten en agnosten zichzelf als meer open-minded beschouwen dan mensen die gelovig zijn. Desondanks lijken zij veel minder dan religieuze mensen bereid te zijn om verschillende opvattingen en ideeën te erkennen, verduidelijkt Uzarevic. Gelovigen zijn gemakkelijker in staat om uiteenlopende perspectieven waar te nemen en te integreren.
Close-minded
In verschillende westerse landen is goddeloosheid normatief geworden. Maar het betekent allerminst dat atheïsten ondogmatisch zijn. Volgens Uzarevic is dat ook te merken in het publieke debat waar conservatieve/religieuze groepen en liberale/seculiere groepen vaak een sterke vijandigheid hebben tegenover de ideologische tegenstander. Gelovigen wordt daarbij al snel verweten dat zij enggeestig zijn. Maar dat kan evenzeer het geval zijn bij atheïsten en agnosten zelf. Dit onderzoek bevat ernstige aanwijzingen dat zij op sommige vlakken in gelijke mate enggeestig zijn of gelovigen daarin in bepaalde aspecten zelfs overtreffen.
