Het oecumenische patriarchaat van Constantinopel heeft vandaag donderdag officieel ingestemd met de autocefalie (onafhankelijkheid) van de Oekraïens-orthodoxe Kerk. Dat heeft oecumenisch patriarch Bartholomeos I vanavond bevestigd. De beslissing werd vandaag genomen op een synodevergadering in Istanbul, voorgezeten door Bartholomeos I.
Dankzij deze beslissing krijgt de Oekraïens-orthodoxe Kerk van het patriarchaat van Kiev de status van autocefale Kerk.
Meteen ook is de excommunicatie van de Oekraïense patriarch Filaret herroepen. Door dit besluit is de crisis tussen het patriarchaat van Istanbul en dat van Moskou meteen compleet. De Russisch-orthodoxe patriarch Kirill had zijn bisschoppen eerder al verboden om nog samen met bisschoppen van het oecumenische patriarchaat voor te gaan.
Gezichtsverlies en nederlaag voor president Poetin
Wereldwijd zijn er naar shatting 300 miljoen orthodoxe gelovigen, vooral in Rusland en de Oost-Europese landen. Bijna een derde daarvan behoort tot de Russisch-orthodoxe Kerk. De orthodoxe Kerk ontstond in 1054, na het schisma tussen de oosterse en westelijke christelijke Kerk. De orthodoxie is verdeeld in 14 patriarchaten of onafhankelijke Kerken, autocefale Kerken genoemd. De vier oorspronkelijke patriarchaten zijn die van Constantinopel, Alexandrië, Antiochië en Jeruzalem. Doorde eeuwen heen werden daaraan nog tien onafhankelijke Kerken toegevoegd. De patriarch van Constantinopel heeft het primaatschap over de andere patriarchen.
De beslissing van het oecumenische patriarchaat werd meteen op gejuich onthaald door de Oekraïense president Petro Porosjenko. Hij had het over een beslissing waarvan de Oekraïners al lang gedroomd hebben, lang op hebben gewacht en waarvoor zij hard hebben gevochten. In een tv-toespraak stelde hij dat hiermee een einde komt aan de imperialistische waanideeën en chauvinistische fantasieën van Moskou. Alexander Volkov, de woordvoerder van de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill, reageerde woedend. Hij sprak van een catastrofe en een ramp voor de wereldorthodoxie: Het patriarchaat van Constantinopel heeft een rode lijn overschreden. Patriarch Kirill had eerder al aangekondigd dat zijn Kerk zich nu verplicht zou zien om meteen alle banden met Constantinopel te verbreken als het de erkenning van de onafhankelijkheid toch zou doorzetten.
De Oekraïense patriarch Filaret
Patriarch Filaret hoopt dat hij in maart 2019 opnieuw tot patriarch wordt herkozen. De kans is groot dat ook de Oekraïens-orthodoxe Kerk in ballingschap, de derde kleinere orthodoxe Kerk in het land, zich al tegen die tijd bij de 15de autocefale Kerk binnen de wereldorthodoxie heeft aangesloten. Bartholomeos I riep de drie betrokken orthodoxe Kerken, waarvan er nog een trouw is aan Moskou, op om zich niet meteen de kerkgebouwen, kloosters en andere eigendommen van de andere Kerken toe te eigenen. Die oproep heeft vooral betrekking op het beroemde 11de-eeuwse klooster in Kiev en het indrukwekkende Pochayiv Lavra (kloostercomplex gebouwd op een 60 meter hoge heuvel in Pochayiv) , die nu nog eigendom zijn van de Moskougetrouwe Oekraïens-orthodoxe Kerk.
Bron: Reuters/Interfax/Radio Free Europa