Van de Europese landen is België het land met het minste vertrouwen in de invloed van godsdienst op de wereld en de samenleving. Dat blijkt uit de resultaten van een online rondvraag van het studiebureau Ipsos over de relatie van mensen van minder dan 65 jaar met godsdienst in 23 landen wereldwijd. De onderzoekers maakten geen onderscheid tussen Nederlands- en Franstalige landgenoten. Voor de enquête werden tussen 24 juni en 8 juli dit jaar 17.401 mensen wereldwijd ondervraagd. In ons land waren er dat een 500-tal, volgens Ipsos zelf een voldoende representatief staal van de bevolking.
Voor een op vier Belgen is godsdienst een belangrijk onderdeel van de persoonlijke identiteit. Ipsos
Sterke secularisatie
De reden waarom godsdienst zo slecht scoort in ons land moet volgens Ipsos deels gezocht worden in de gevolgen van het seksueel misbruik door geestelijken en het daarmee verbonden verwijt van machtsmisbruik, evenals de rechtvaardiging van geweld en terreur in naam van de islam. Maar dat vinden de onderzoekers ontoereikend als verklaring. De secularisatie in België is bijzonder hoog - en volgens Ipsos zelfs nog sterker dan in Frankrijk - en steeds vaker ook wordt getracht om godsdienst uit het openbare leven te verbannen. 69 procent van de Belgen vindt dat godsdienst meer kwaad dan goed doet. Daarmee is ons land absolute koploper voor Europa en gaan wij Duitsland, Spanje en Australië (elk 63 procent) vooraf. Achteraan komt Japan waar slechts een op vier vindt dat godsdienst meer kwaad dan goed doet.
Belg gelooft niet langer in heilzame effect van godsdienst voor de samenleving. Ipsos
Een derde van de Belgische bevolking (33 procent) acht de geloofspraktijk, onder meer de rituelen bij belangrijke levensmomenten, belangrijk voor het persoonlijke leven. Maar ook hier bengelt ons land helemaal achteraan het peloton, terwijl die geloofspraktijk elders voor meer dan de helft van de bevolking belangrijk is. Toch wordt religie niet als een bedreiging ervaren. 62 procent van de Belgen voelt zich gerust met mensen rondom hen met een andere geloofs- of levensvisie. Hier scoort slechts Japan slechter. Een op negen (11 procent) Belgen verliest het respect voor anderen als die hen vertellen dat ze ongelovig zijn. Slechts en op vijf Belgen (18 procent) vindt dat gelovigen betere burgers zijn.
Reactie van de Bisschoppenconferentie
Verder gedegen onderzoek zou moeten uitwijzen waarom blijkbaar zoveel mensen in ons land negatief staan tegenover religie. Maar dat de diepgaande secularisering in brede lagen van onze samenleving daarin een fundamentele rol speelt, schijnt me duidelijk, zegt Geert De Kerpel, woordvoerder van de Bisschoppenconferentie van België, in een eerste reactie. Voor het eerst in de geschiedenis wordt het bestaan van God zelf zo bevraagd tot zelfs ontkend, niet het minst in onze contreien. Voor nogal wat landgenoten zijn religie en Kerk uit hun dagelijkse leefwereld verdwenen. Als ze er nog wat van vernemen, is dat zo goed als uitsluitend via de media. En die focussen nu eenmaal doorgaans op het ongewone, spectaculaire en negatieve. Neem nu de islam, een wereldgodsdienst met meer dan anderhalf miljard volgelingen, sterk groeiend in grote delen van de wereld en ook meer en meer in het straatbeeld in Europa. Maar wat weet een doorsneewesterling van deze religie? En welk persoonlijk contact heeft hij ermee? Wat hoort of ziet men concreet van de islam? Vooral toch het negatieve en extreme.