Paus Franciscus wijst op het belang van een geslaagde homilie in de verkondiging en geeft daarvoor drie belangrijke aandachtspunten
Paus Franciscus adviseert zijn collega-priesters, evanals diakens om hun homilie zeker niet te lang te maken en te vermijden dat hun zondagse preken saai of te abstract worden. Eerder had hij bij verschillende gelegenheden al erop aangedrongen om te vermijden dat homilieën een les Bijbelexegese zouden worden of dat ze te moraliserend zouden zijn of zelfs een vorm van entertainment zouden worden. Hij onderstreept dat een geslaagde homilie nooit langer dan 8 en uitzonderlijk maximaal 10 minuten mag duren.
Met zijn apostolische exhortatie Evangelii gaudium uit 2013 maakte paus Franciscus al eerder duidelijk dat hij groot belang hecht aan een goede predicatie. Dat laatste is overigens voor een jezuïet niet zo uitzonderlijk. Later kwam hij bij verschillende gelegenheden al vaker terug op dit thema. Daarbij maakte hij ook duidelijk dat de homilie het hart is van de eucharistie.
De aanbevelingen van de paus kunnen kort worden samengevat in 3 belangrijke aandachtspunten, die volgens hem essentieel zijn voor het opstellen van een goede homilie:
Maak voldoende tijd voor de voorbereiding
Volgens paus Franciscus is een homilie niet alleen een prioriteit, maar zelfs een kunst apart. Daarom is de geestelijke voorbereiding erg belangrijk en tegelijk veeleisend. Daarbij moet er veel aandacht zijn voor de boodschap dat God ieder van ons liefheeft. In de exhortatie Evangelii gaudium schreef hij dat het daarom gepast is om aan een homilie een lange periode van studie, gebed, bezinning en pastorale creativiteit te wijden. Priesters en diakens moeten de verleiding weerstaan om te preken wat zij niet zelf in hun eigen leven beleven. Authenticiteit is belangrijk. De paus geeft predikanten de raad om een homilie niet in hun eentje voor te bereiden: korte samenkomsten van een tweetal uur met collega-predikanten kunnen een sfeer van gebed, studie en uitwisseling ten goede komen.
Probeer een goede band te krijgen met de toehoorder
Een tweede belangrijke raad is het advies om luisteraars nabij te zijn en aan te knopen bij hun concrete vragen, dagelijkse ervaringen en manier van leven. Zo zorgen predikanten ervoor dat zij verbonden zijn met het leven van hun luisteraars en niet boven de hoofden spreken. Maar daarnaast is er ook nood aan evangelisch onderscheidingsvermogen. Het is nuttig om te vertrouwen op de eigen geestelijke gevoeligheid om de boodschap van God in gebeurtenissen te lezen. Maar het is niet de bedoeling om commentator te worden van het nieuws. Daarvoor zijn er voldoende televisieprogramma’s. Anderzijds is er wel de uitdaging om het Woord te laten weerklinken als uitnodiging tot bekering, tot aanbidding en als aansporing tot broederlijkheid en dienstbaarheid.
Spreek kort en eenvoudig
Tijdens een priesterwijding in 2017 adviseerde paus Franciscus: Spreek eenvoudig, spreek tot de harten. Spreek kort en bondig en zeker niet langer dan tien minuten. Predikanten moeten zich door het Woord van God laten doordringen en het bezit laten nemen van hun hele wezen. Zij moeten ook drietalig zijn door te spreken met de taal van het hoofd dat denkt, met die van het hart dat voelt, en met die van de hand die handelt. De ingrediënten van een goede homilie kunnen samengevat worden in drie kernwoorden: een goed idee, een beeld en een gevoel. De verkondiging van het Evangelie is volgens paus Franciscus in wezen eenvoudig: Jezus greep terug naar concrete dingen, die de mensen begrepen. Hij bracht een dialoog tot stand tussen God en zijn volk.
