Voorvechters van de mensenrechten en de onafhankelijkheid van Hongkong zien met lede ogen aan hoe China en het Vaticaan hun samenwerking voortzetten.
De persdienst van het Vaticaan bevestigt dat de Heilige Stoel en de Volksrepubliek China hun voorlopige samenwerkingsakkoord hebben bekrachtigd. Beide partijen raakten het eens om de experimentele uitvoeringsfase van het voorlopige akkoord met nog eens twee jaar te verlengen. In de overeenkomst, waarvan de inhoud niet is bekendgemaakt, is onder meer een procedure vastgelegd voor de benoeming van de bisschoppen. Die worden door China voorgedragen, terwijl de Heilige Stoel het recht heeft om zijn veto te stellen. Rome zou in de overeenkomst ook garanties geven dat het de autonomie van China garandeert. Anderzijds geeft de overeenkomst aan de katholieke Kerk de zekerheid om zowel haar pastorale als maatschappelijke activiteiten binnen een bepaalde speelruimte te blijven ontwikkelen.
Kardinaal Pietro Parolin, die al voor zijn benoeming tot staatssecretaris van de Heilige Stoel een van de topdiplomaten van het Vaticaan was en bovendien een van de architecten van de overeenkomst, bevestigde woensdag tegenover de Italiaanse krant La Stampa dat hij alle vertrouwen heeft in de voortzetting van de samenwerking. Deze overeenkomst zorgt ervoor dat er geen enkele bisschop in China nog langer illegaal is, omdat zij allemaal door Rome worden benoemd. Hij vertelde er niet bij dat er nog altijd een aantal Romegetrouwe bisschoppen niet door het bewind in Peking wordt erkend, omdat zij de door de overheid gecontroleerde Chinese Katholieke Patriottische Vereniging (CKPV) weigeren te erkennen.
Kardinaal Joseph Zen Ze-kiun, emeritus bisschop van Hongkong en een felle tegenstander van het diplomatieke akkoord, spreekt over een verraad aan de Chinese katholieken, die hun trouw aan Rome met jarenlange vervolging en zelfs gevangenisstraffen hebben betaald. Hij vindt dat de katholieke Kerk haar geloofwaardigheid verliest en uitgeleverd wordt aan de goodwill van het bewind in Peking. Hij verwijst ook naar de systematische schendingen van de mensenrechten en het harde optreden tegen de protesten in Hongkong.
Geen alternatief
Waarnemers onderstrepen dat er voor de katholieke Kerk weinig alternatieven zijn en dat de bewegingsruimte voor katholieken in de volksrepubliek erg beperkt is. In Vaticaanse kringen wijst men erop dat dit geen politieke overeenkomst is. Het akkoord wordt afgesloten met het oog op de pastorale behoeften van Chinese katholieken. Staatssecretaris Parolin onderstreepte eerder van de week tegenover het persagentschap Reuters dat het Vaticaan nooit heeft verwacht dat deze overeenkomst alle problemen met China zou oplossen. Bovendien houdt het Vaticaan nog een slag om de arm: elke benoeming van een bisschop in China moet uiteindelijk ook door de paus moet worden goedgekeurd. Ook in dit nieuwe akkoord blijft hij zijn vetorecht behouden.
De Chinese krant Global Times had dinsdag niets dan lof voor de inspanningen van de Heilige Stoel om de diplomatieke relaties met China vooruit te helpen. Ook bij China zelf is er blijkbaar veel goede wil. Daar beseft men dat deze overeenkomst meehelpt om Europa verder uit de greep van de VS los te weken. Peking krijgt hiermee ook de kans om zijn internationale imago op het vlak van de mensenrechten op te poetsen. En ook voor paus Franciscus zelf gaat een droom in vervulling. Al in de eerste week van zijn pontificaat noemde hij een doorbraak in de relaties met China een van de belangrijke prioriteiten van zijn beleid …