Op zaterdag 3 juni 2017 kwamen de leden van het Interdiocesaan Pastoraal Beraad (IPB) samen in Brussel om zich te verdiepen in het achtste hoofdstuk van de apostolische exhortatie Amoris laetitia (De vreugde van de liefde). Daarin spreekt paus Franciscus over de gradualiteit in de pastoraal en over de onderscheiding bij zogenoemde onregelmatige gezinssituaties. De bijeenkomst begon met een gebedsmoment waarin ook mgr. Leon Lemmens, de donderdagnacht overleden hulpbisschop van het aartsbisdom Mechelen-Brussel, herdacht werd.
Mgr. Patrick Hoogmartens , bisschop van Hasselt en referent gezinspastoraal, lichtte de op 24 mei gepubliceerde pastorale brief van de Belgische bisschoppen over Amoris laetitia toe. Het document is gericht aan alle pastoraal geëngageerden en gaat in op 3 thema’s: de huwelijksvoorbereiding, de begeleiding van koppels en gezinnen en de omgang met gebrokenheid. Mgr. Hoogmartens beklemtoonde dat het accent ligt op de vreugde om de liefde.
Rob Faesen over onderscheiding in de ignatiaanse traditie
Aan Rob Faesen, jezuïet en professor aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven had het IPB gevraagd te vertellen wat het begrip onderscheiding betekent in de ignatiaanse traditie. Hij liet hierover Sint-Ignatius zelf aan het woord en las een aantal richtlijnen uit diens Geestelijke Oefeningen. Door afstand te nemen en stil te vallen, kan een mens op het spoor komen van wat hem innerlijk beweegt. Als de mens zich plaatst in tegenwoordigheid van zijn Schepper, komen allerlei gevoelens boven. Sint-Ignatius nodigt uit om die innerlijke bewegingen te onderkennen om er op een goede manier mee om te gaan. Met dit theoretisch kader zullen we wegen moeten zoeken om enerzijds mensen vertrouwd te maken met deze manier om naar hun leven te kijken en anderzijds zal er vorming nodig zijn voor pastores om een onderscheidingsproces te begeleiden.
Thomas Knieps over ideaal en praktijk
Na de koffiepauze kwam prof. Thomas Knieps, IPB-lid en hoogleraar Theologie, aan het woord. Hij schetste hoe paus Franciscus het personalisme van Vaticanum II radicaal doortrekt in de exhortatie De vreugde van de liefde. Het huwelijk als instituut beschermt en helpt het wederzijds engagement van 2 mensen in de liefdesrelatie. Volgens Knieps vertrekt de paus vanuit de idee dat geen enkel huwelijk het ideaal bereikt.
Allen dragen onvolkomenheid en broosheid in zich en juist daarin is Gods genade werkzaam. Thomas Knieps
De niet-ideale, en dus irreguliere situaties zijn niet de uitzondering, maar de regel, betoogde prof. Knieps. Allen zijn geroepen om te groeien. Aan al wie deze groei begeleiden, klinkt de oproep om het goede in de relatie te zien en te bevestigen. Bij de partners ligt de uitdaging om te onderscheiden, eventueel met de hulp van een begeleider, wat hen helpt groeien. Voor sommige hertrouwde echtgescheidenen kan dat de steun zijn van de sacramenten. Daarom geven de bisschoppen in hun brief ook aan dat het niet de priester is die moet oordelen of de communie voor deze gelovigen mogelijk is, maar dat zij zelf tot onderscheiding moeten komen.
Zaalgesprek
In een boeiend zaalgesprek dat hierop volgde, werd verder van gedachten gewisseld over hoe een onderscheidingstraject gestalte kan krijgen en welke vorming daarvoor nodig is in Vlaanderen. Hoe kunnen de begrippen inclusiviteit en barmhartigheid concreet zichtbaar worden in onze lokale gemeenschappen? En op welke manier kunnen we mensen uitnodigen tot de vreugde van de liefde zoals die gestalte krijgt in het huwelijk?
