Het Executief van de Moslims van België (EMB), het officiële orgaan van de islamitische eredienst in ons land, heeft sinds vrijdag een nieuwe voorzitter. Het is Belgo-Turk Mehmet Üstün, al jaren actief binnen het EMB en voorzitter van de Sultan Ahmetmoskee in Heusden-Zolder, waar minister van Justitie Koen Geens eerder van de maand toevallig nog op bezoek was. De uittredende voorzitter van het Moslimexecutief, Salah Echallaoui uit Hoei, wordt de nieuwe Franstalige ondervoorzitter. Als Nederlandstalige ondervoorzitter wordt Mohamed Achaibi uit Lokeren opgevolgd door Bayram Saatçi uit Genk.
Maar voorzitter en ondervoorzitters zullen voortaan collegiaal tewerk gaan, zegt Salah Echallaoui.
Destijds werden er voor het EMB algemene verkiezingen georganiseerd. De laatste algemene verkiezingen in 2005 hadden echter tot een patstelling geleid: een groot deel van de Marokkaanse meerderheid onder de moslims had de verkiezingen geboycot en zo was in de algemene vergadering van het executief een onevenredig aandeel vertegenwoordigers van Turkse moskeeën terechtgekomen.
Daarom werd in 2014 een nieuw systeem uitgewerkt, waarbij de algemene vergadering in drie entiteiten uiteenvalt. Een eerste entiteit bestaat uit vertegenwoordigers van Marokkaanse moskeeën; die zijn in ons land in de meerderheid, maar ze zijn onderling erg verdeeld. De Turkse minderheid, veel strakker georganiseerd, vormt de tweede entiteit. En alle andere moskeeën – van moslims uit Algerije, Bosnië, Mali en andere – vormen de derde entiteit.
Sluitstuk van de hervorming van 2014 was het roterende voorzitterschap.
In 2014 werd afgesproken dat het voorzitterschap van het EMB telkens voor drie jaar naar een vertegenwoordiger van de Marokkaanse moskeeën en daarna voor drie jaar naar een kopstuk van de Turkse moskeeën zou gaan. Maar omdat Salah Echallaoui moest overnemen toen het voorzitterschap van Noureddine Smaili voortijdig beëindigd werd, kreeg hij nog ‘minstens’ twee jaar om enkele belangrijke nieuwe projecten op te zetten. De Turkse vertegenwoordigers in het EMB stonden er dus – niet helemaal ten onrechte – op dat het voorzitterschap nu aan iemand uit hun gemeenschap werd doorgegeven.
Maar als ondervoorzitter krijg ik de kans mijn knowhow over enkele dossiers te blijven delen, zegt Salah Echallaoui.
Er zijn drie heikele dossiers. Vooreerst de imamopleiding en de benoeming van imams. Omdat België lang gewacht heeft met de erkenning van islam als officiële eredienst en onze overheden nog altijd talmen met het erkennen van moskeeën, zijn vele moskeeën sterk afhankelijk geraakt van geld uit de moederlanden. Dat is niet het model dat de Belgische overheden verkiezen en ook in moslimmiddens groeit het besef dat hier te lande imams opgeleid moeten worden.
Het Moslimexecutief blijft bij de intentie om in België een imamopleiding op te starten voor alle gemeenschappen, zegt Mehmet Üstün.
Enig argwaan is gewettigd; het is met name onzeker of het Turkse Diyanet (Presidium voor Godsdienstzaken) zo gemakkelijk de vorming en benoeming van imams uit handen wil geven. Tweede grote bouwwerf is de overname van de Brusselse Grote Moskee en het terugdringen van de wahabistische denkbeelden die aldaar worden verspreid. Maar de nieuwe voorzitter moet vooral een diplomaat zijn en kunnen omgaan met de diversiteit, zowel in eigen midden als in de samenleving.
Wat dat laatste betreft, heeft Mehmet Üstün al jaren zijn sporen verdiend in de christelijke-islamitische dialoog, met name in de werkgroep Interreligieuze Dialoog in zijn thuisdorp Heusden-Zolder. Zijn medestanders aldaar, zoals oud-directeur van Broederlijk Delen Jac De bruyn, weten zijn open houding best te waarderen. Zelf is Üstün vooral bekommerd om het imago van de islam in ons land. Hij wil daarom inzetten op communicatie en transparantie.
De gematigde islam is voor mij en voor de meerderheid van de moslims de ware islam, zegt Mehmet Üstün.