Vanmorgen is onder overweldigende mediabelangstelling het onafhankelijke rapport voorgesteld van het advocatenkantoor Westpfahl-Spilker-Wastl (WSW) over seksueel misbruik in het aartsbisdom München en Freising tussen 1945 en 2019. In die periode zijn minstens 497 mensen het slachtoffer geworden van seksueel misbruik door leden van de katholieke Kerk. Er is sprake van 235 daders, van wie 173 priesters. 67 geestelijken kregen een canonieke sanctie. Maar 18 priesters bleven in functie, zelfs nadat zij door een seculiere rechtbank voor misbruik waren veroordeeld. De meeste gevallen van misbruik van minderjarigen gebeurden in de jaren 1960 en 1970. Kardinaal Reinhard Marx, de huidige aartsbisschop, bood al in juni vorig jaar zijn ontslag aan voor de manier waarop veel klachten over seksueel misbruik in het verleden werden behandeld, maar paus Franciscus vroeg hem om – op zijn minst voorlopig - in functie te blijven.
Tot in 2002 werd het seksueel misbruik door kerkelijke verantwoordelijken nauwelijks opgemerkt. Martin Pusch
Aartsbisschop Joseph Ratzinger
Naar de voorstelling van het rapport werd met grote belangstelling uitgekeken omdat van 1977 tot 1982 de later tot paus Benedictus XVI verkozen Joseph Ratzinger er aartsbisschop was. Volgens de advocate Marion Westpfahl kan in elk geval niet ontkend worden dat er ook in die periode seksueel misbruik heeft plaatsgevonden en dat slachtoffers toen maar weinig gehoor vonden. Duitse media speculeren al ruim een maand over de vraag of mgr. Ratzinger feitelijk op de hoogte was van het seksueel misbruik door de uit het ambt gezette priester Peter Hullermann, die na misbruik in het bisdom Essen naar het aartsbisdom München en Freising werd overgeplaatst. Die beschuldiging werd eerder al in 2010 geformuleerd. Maar zowel de toenmalige vicaris-generaal Gerhard Gruber, die de verantwoordelijkheid op zich nam en ontslag nam, als de psycholoog die de priester behandelde verklaarden dat mgr. Ratzinger (94), niet op de hoogte was van het misbruik. Het vandaag voorgestelde rapport maakt echter ook melding van nog drie andere priesters die zich in die periode aan misbruik hebben schuldig gemaakt en waarvan de latere paus Benedictus XVI op de hoogte zou zijn geweest. Twee van hen werden wel gesanctioneerd, maar konden wel als predikant actief blijven. Volgens advocaat Martin Pusch illustreert het hoe de kerkleiding 70 jaar lang haar verantwoordelijkheid uit de weg ging.
De voormalige aartsbisschop van München en Freising, kardinaal Friedrich Wetter (93, die aartsbisschop was van 1982 tot 2008), wordt ervan beschuldigd dat hij niet is opgetreden tegen 21 gevallen van wangedrag. Hij heeft in tegenstelling tot zijn voorganger Joseph Ratzinger erkend dat hij op zijn minst van enkele gevallen op de hoogte was. In zijn voordeel pleit dat hij er 25 jaar lang aartsbisschop was, meent mr. Pusch. Pas vanaf 2010 raakte de kerkleiding doordrongen van de ernst van het seksueel misbruik en werd almaar vaker, ook kerkjuridisch, opgetreden tegen daders.
Minimaliseren en ontkennen
Martin Pusch: De meeste slachtoffers zijn jongens, van wie 60 procent tussen 8 en 14 jaar. Er waren klachten over 235 daders, van wie 173 priesters, 9 diakens, 5 pastorale werkers en 48 mensen uit de schoolomgeving. Mr. Pusch wijst op het falen van het instituut, waarbij ook de opeenvolgende aartsbisschoppen het seksueel misbruik van minderjarigen bagatelliseerden of ontkenden. Het meer dan 1.000 pagina's tellende rapport bevat overigens ook een 82 pagina's tellende verklaring van emeritus paus Benedictus XVI, waarin hij een antwoord geeft op alle vragen van de advocaten. Zijn persoonlijke secretaris mgr. Georg Gänswein liet vorige week al weten dat hij positief staat tegenover de publicatie van het rapport.
Gevaar voor instituut
In het rapport wordt de Kerk en kerkleiding verweten het lijden van de slachtoffers lange tijd niet te hebben willen zien en hen bovendien als een gevaar voor het instituut beschouwden. Voor de slachtoffers zelf en hun lijden was er in die periode nauwelijks oog. Marion Westpfahl vindt dat er dan wel degelijk sprake is van een doofpotoperatie, al erkent zij dat het ook en vooral individuele schuld betreft.
Kardinaal Marx
Kardinaal Reinhard Marx, de huidige aartsbisschop van München en Freising, was vanmorgen niet aanwezig op de voorstelling van het rapport. Hij houdt vanmiddag wel een persconferentie waarop hij een eerste reactie op het rapport zal geven. Omwille van de omvang van het rapport - ruim 1.000 bladzijden - zal hij pas volgende week reageren op alle vragen. Kardinaal Marx zelf krijgt het verwijt dat hij pas vanaf 2018 kordaat heeft opgetreden tegen meldingen over seksueel misbruik.
Bron: BR/Süddeutsche Zeitung/Katholisch.de
